PASCAL COMELADE Metode de rocanrol

Δεν είναι εύκολο να περιγράψεις τις μουσικές του Pascal Comelade, για έναν πολύ απλό λόγο. Είναι αφοπλιστικώς αθώες. Σχεδόν παιδικές. Έτσι, κάθε τι που θα επιχειρήσεις να πεις γι’ αυτές είναι σαν να τις πληγώνεις... Θυμάμαι πως τη δεύτερη φορά που προσπάθησα να μεταφέρω κάτι γι’ αυτόν, για το άλμπουμ του “Cent Regards”, στο τεύχος 112 του Jazz & Τζαζ, τον 7/2002, αντί για κριτική είχα αντιγράψει ένα απόσπασμα από το βιβλίο το «Κορίτσι της Άμμου» του Tahar Ben Jelloun – ένας παραμυθάς του λόγου, συναντούσε έναν παραμυθά των ήχων –, ενώ την πρώτη φορά, με αφορμή τότε το “Live In Lisbon” (τεύχος, 89/90, 8/2000), είχα κατά νου κάποια λόγια, τα οποία με εκφράζουν ακόμη. «Αν η μουσική είναι ένα διαρκές παιγνίδι με τους ήχους, όπως λένε, τότε γιατί τα μέσα από τα οποία αυτή παράγεται να μην είναι αληθινά παιγνίδια; Πλαστικές κιθάρες, σαν αυτές που ξεχαρβαλώναμε μικροί, μεταλλόφωνα μινιατούρες, πιανάκια τσέπης, τύμπανα κρεμασμένα με σπάγκο από το λαιμό μας, τρίγωνα και ακορντεόν της μιας οκτάβας, ό,τι τέλος πάντων ένα χέρι παιδικό έκρουε ή φύσαγε, λίγο πριν το αγκυλώσουν τα τόσο ίδια bleeps των play stations;

Η απομίμηση ενός πραγματικού οργάνου, όντας εμφανώς ψεύτικη η ίδια, είναι (ή, μάλλον, ήταν) διαρκώς αληθινή στον παιγνιδόκοσμο. Το ευτελές ντύνεται μιαν ανυπέρβλητη αξία, το μικρό αλλάζει συνεχώς διαστάσεις, ενώ εκείνο που δείχνει τάχα αληθινό κλείνεται αεροστεγώς στη γυάλα σαν τους «μικρούς Μότσαρτ» ή τα «παιδιά θαύματα».

Ο Γαλλο-καταλανός Pascal Comelade αντιμετωπίζει από χρόνια τώρα τη μουσική σαν μια καθαρή παιδιάστικη διαδικασία. Οι ήχοι είναι γι’ αυτόν κάτι σαν play-mobile, εύπλαστοι και ευκίνητοι, ικανοί να χωρέσουν στην καρότσα ενός πλαστικού ανατρεπόμενου, να περάσουν από τη σχισμή ενός κουμπαρά, να κατακτήσουν το πλαστικό μας σπίτι· εκείνο που φτιάξαμε και φυλάξαμε καλά στη μνήμη σαν μικροί αρχιτέκτονες». Τι είναι εκείνο, όμως, που συμβαίνει στην πραγματικότητα; Είναι η μοναδική ικανότητα του Comelade να ζει τη ζωή προς τα πίσω; Είναι η επιδεξιότητά του να μεταπλάθει όλη την ιστορία της pop σε πρώτη ανάμνηση; Είναι το ταλέντο του να γράφει απλές, απλούστατες, αλλά τόσο γοητευτικές μελωδίες, ικανές να παιχτούν ακόμη και από τα πιο πρωτόλεια όργανα; Είναι ο ψυχισμός του – μία παιδική πληγή που... μεγαλώνει μαζί με την ηλικία του; Ό,τι και αν είναι, δύσκολα αποκτούν νόημα οι ερωτήσεις. Όταν ξεκινήσει το “Metode de Rocanrol” [Because Music, 2007], ένα από τα καλύτερα δικά του άλμπουμ που άκουσα τα τελευταία χρόνια, όλα γίνονται μηδέν...
Όπως γράφει και ο Marc Besse, στο πολύ ωραίο kit με το DVD και τη συνέντευξη, ο μουσικός κόσμος του Pascal Comelade είναι «ένας»: το καταλανικό σχήμα της cobla στο “The halucinogenic espontex sinfonia”, το off-beat της reggae στα “Il luna park galactico” και “Le barman de satan”, η rumba του Kurt Weill στο “Jopo de Pojo not dead”, η νεο-ορλεανική παράδοση στο “L’U”, τα «φαντάσματα» των Francois de Roubaix και Erik Satie παρόντα στο “Com un rossinyol amb mal de queixal”, το tango στο “Smog on the vermut”, το καταλανικό rock του Pau Riba στο “Noia de porcellena” (μάλλον για folk πρόκειται – ναι, έχει και τέτοιες εγγραφές ο εν λόγω κύριος), το μεσόγειο blues του “Stranger in paradigm” και φυσικά, το ολοζώντανο rock των sixties, με τ’ ακόρντα τού “You really got me” των Kinks να πρωταγωνιστούν στο “Elvis loved dogs”. Ένας αληθινός... Ήχος της Βαβέλ, θα έλεγα εγώ, ο οποίος ποτέ δεν ξεπέφτει στο αναμενόμενο του pop σωρού ή την avant πολυπλοκότητα. Και είναι αυτό το ακριβώς το στοίχημα του Comelade, κερδισμένο χρόνια τώρα. Η εκμηδένιση των ηχητικών αποστάσεων, μέσα από μια φόρμα απολύτως προσωπική – είδος από μόνη της.
(Στα δισκοπωλεία, δίχως να το ψάξουν και πολύ, τοποθετούν τα CD του, συνήθως, στις ντάνες με τα σάουντρακ. Όταν η φαντασία οργιάζει...).