ORA NELLE

Η ιδέα να έγραφα κάποια στιγμή για την εταιρία Ora Nelle μου μπήκε για πρώτη φορά τον Φεβρουάριο του 1998, όταν διάβασα στο αγγλικό περιοδικό BLUES & Rhythm εκείνου του μήνα (No 126) μια νεκρολογία για τον ιδρυτή της, τον Bernard Abrams, που πέθανε στα 78 του χρόνια, την 14η Δεκεμβρίου 1997. Φυσικά, ο θάνατός του πέρασε απαρατήρητος (και όχι μόνο στην Ελλάδα), το γεγονός όμως ότι ο ίδιος ο εκδότης του BLUES & Rhythm, o δημοσιογράφος Tony Burke, αφιέρωνε σ’ αυτόν τον… πρωτοπόρο του νέου ήχου ¼ σελίδας Α4 του καλού περιοδικού του, σήμαινε ίσως κάτι. Όλα ξεκίνησαν κάπου μέσα στο 1945, όταν ο Bernard Abrams μετέτρεψε την πατρική κατοικία στο 831-833 της Maxwell Street (στο Σικάγο) σε στούντιο ραδιοφώνου, τηλεόρασης και δισκάδικο, επισκευάζοντας ταυτοχρόνως διάφορες συσκευές. (Τέτοια μαγαζιά, που πουλούσαν και επιδιόρθωναν ηλεκτρικά είδη, λειτουργώντας όμως και ως δισκάδικα, υπήρχαν μέχρι και τη δεκαετία του ’90 στην Ελλάδα. Από ένα τέτοιο μαγαζί στο Ναύπλιο είχα αγοράσει δίσκους το 1992).
Μία από τις βασικές και σχετικώς πιο προσοδοφόρες δραστηριότητες της επιχείρησης του Abrams ήταν η παραγωγή σποτ και προχείρων ηχογραφήσεων επίδοξων καλλιτεχνών, που λειτουργούσαν άλλοτε ως demos και άλλοτε ως… ενθύμια ματαιότητος. Έτσι κάπως το 1947 μπήκε στη ζωή του η Ora Nelle. Το περίεργο με τον Abrams ήταν πως ποτέ δεν είχε δηλώσει blues fan. Νόμιζε πως βρισκόταν μέσα στην καρδιά μιας μόδας, σύντομης και παροδικής και πως θα έπρεπε ν’ αδράξει άμεσα της ευκαιρίας, βγάζοντας κάποια παραπάνω χρήματα. Έλεγε, εξάλλου, απ’ όσα γράφει ο Burke δηλαδή, ότι του φαινόταν αδιανόητο πώς ήταν δυνατόν ένας μουσικός των blues να παίξει δυο φορές με τον ίδιον τρόπο, το ίδιο κομμάτι! (Αυτό μου φάνηκε πολύ αστείο, όταν το πρωτοδιάβασα. Μου θύμισε, δε, μία αθάνατη ατάκα του Αυλωνίτη και του Φέρμα – σε διαφορετικές ταινίες –, όταν ακούγοντας κάποιους να μιλάνε γαλλικά ή αγγλικά, απορούσαν για το πώς συνεννοούνταν).
Το πρώτο 78άρι της Ora Nelle ηχογραφήθηκε νωρίς το 1947 – κατά πάσα πιθανότητα πριν από τις πρώτες ηχογραφήσεις του Muddy Waters στην Aristocrat – και περιελάμβανε δύο τραγούδια τα “Ora-Nelle blues/ I just keep loving her” [Ora Nelle 711] ερμηνευμένα από τον 17χρονο αρμονικίστα Little Walter J. και τον παντελώς άγνωστο κιθαρίστα Othum Brown. Στο δεύτερο track τραγουδά ο Little Walter (1930-1968) και παρότι ποτέ δεν διακρίθηκε για τη φωνή του ο διάσημος αρμονικίστας εντούτοις, εδώ, είναι αυτή που κάνει στράκες. Το παίξιμο στη φυσαρμόνικα είναι συγκρατημένο (θυμίζει Sonny Boy “John Lee” Williamson) χωρίς νταλκάτζες – αυτές θα έρθουν αργότερα – αλλά με σφοδρότητα ψυχής. Συνοδεύει δε ο Othum Brown στην κιθάρα (τις φήμες περί της παρουσίας του Jimmy Rogers στο session δεν δύναμαι να τις επιβεβαιώσω). Το πρώτο track, το “Ora-Nelle blues”, είναι ένα βαρύ, χαμηλού τέμπο, κομμάτι, στο οποίο τραγουδά ο Brown, με τον Little Walter να γεμίζει περισσότερο τον ήχο του με αδιάκοπα φυσήματα και ανάσες. Η σύνθεση εδώ είναι του Brown (έτσι αναφέρεται στο label του δίσκου).
Το δεύτερο 78άρι ηχογραφημένο και αυτό μέσα στο 1947 περιελάμβανε τα τραγούδια “Worried man blues/ Money takin’ mama” [Ora Nelle 712] , τα οποία απέδιδαν ο μαντολινίστας Johnny Young (1918-1974) και ο κιθαρίστας Johnny William. Το δεύτερο είναι σύνθεση του Young και τραγουδά ο ίδιος, ενώ το πρώτο είναι σύνθεση του William (έτσι αναφέρεται στο label, χωρίς “s”), ο οποίος και το τραγουδά. Ο Young το 1947 ήταν 29 χρονών. Η φωνή του είναι λεπτή – και μπορεί να μην ταιριάζει σε τριαντάρη – όμως το παίξιμό του στο μαντολίνο είναι καταιγιστικό. Καμία σχέση με το αγροτικό ηχόχρωμα του προπολεμικού οργάνου, όπως αυτό αποτυπώθηκε στη δισκογραφία κυρίως από τον Yank Rachel, στις κλασικές ηχογραφήσεις του Sonny Boy "John Lee", στην Aurora του Illinois το 1938, αλλά και παλαιότερα από τους Vol Stevens, Will Weldon, Eddie Dimmitt και Charlie McCoy. Εκείνο όμως το κομμάτι που κάνει μπαμ είναι το “Worried man blues”. Είναι απίστευτο τέτοιο drive για τραγούδι του ’47. Πάνω σε μια στοιχειώδη ρυθμική βάση, ο William απλώνει μια φωνή, που θυμίζει Elmore James στα πολύ επάνω του. Απλώς προγήθηκε του πασίγνωστου κιθαρίστα περί τα τέσσερα χρόνια. (Οι φωτογραφίες των labels είναι από το popsike.com)
Τι να πούλησαν τότε τα δύο αυτά δισκάκια; Κανείς δεν ξέρει. Ο Abrams όμως δεν το ’βαλε κάτω. Έκοψε acetates κι έκανε demos για τον Jimmy Rogers, τον Sleepy John Estes, τον Johnnie Temple κι έναν μυστήριο τύπο ονόματι Boll Weevil (πραγματικό όνομα Willie McNeal), χωρίς ποτέ να κυκλοφορήσει κάτι απ’ όλα αυτά. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1974, ο συλλέκτης George Paulus βρήκε ψιλοκατεστραμμένα, στην αποθήκη του Abrams, κάποια απ’ αυτά τα acetates και ορισμένα masters, κυκλοφορώντας ένα LP στη δική του εταιρία “Chicago Boogie” [Barrelhouse BH-004] και με περιεχόμενο το άπαν διασωθέν της Ora Nelle, της πρώτης εταιρίας όπως αναφέρει ο Mike Rowe στο βιβλίο του “Chicago Blues” [Da Capo Press, New York 1981], που ηχογράφησε το νέο μεταπολεμικό Chicago στυλ. Αυτό, το περί πρωτιάς, το αναφέρουν κι άλλοι. Φαίνεται δηλαδή πως η Ora Nelle προηγήθηκε για κάτι μήνες (ή και μέρες…) της Aristocrat· βασικά του 78αριού “Gypsy woman/ Little Anna Mae” [Aristocrat 1302] του Muddy Water (έτσι, χωρίς “s”) και του Sunny Land Slim. (Το... στούντιο της Ora Nelle, στην Maxwell Street του Σικάγο. Η φωτογραφία είναι μεταγενέστερη βεβαίως και προέρχεται από το βιβλίο του David Harrison "The World of Blues", Studio Editions, London 1994)
Και κάτι ακόμη. Ο Bernard Abrams βρισκόταν μόνιμα, τα τελευταία χρόνια της ζωής του, αποτραβηγμένος από τις μικρομπίζνες, στο Scottsdale της Arizona. Εκεί πέθανε. Ετάφη, όμως, στο νεκροταφείο Waldheim, λίγο έξω από το Chicago. Μιλάμε για τεράστια απόσταση. Μάλλον επρόκειτο για την τελευταία του επιθυμία…