TINTIN JAZZ

Η αγάπη των Βέλγων για τα comics είναι γνωστή τοις πάσι. Δεκάδες οι χάρτινοι ήρωες, που γνώρισαν παγκόσμια εκδοτική επιτυχία τα τελευταία 60+ χρόνια. Ίσως, δεν είναι τόσο γνωστή η αγάπη τους για την jazz. Όμως και αυτή είναι μεγάλη, αν αναλογισθούμε την τιμή με την οποίαν περιποιούν πρόσωπα όπως ο Django Reinhardt π.χ. Comics και jazz ήταν λογικό λοιπόν να τα συνδέσουν μέσα στα χρόνια, μ’ έναν τρόπο που φαίνεται σε πρώτη φάση... ξεκάρφωτος. Ποιος είναι όμως εκείνος, που θα μεμφθεί ό,τι αγαπάμε - εννοώ ό,τι αγαπούσαν (και αγαπούν) οι όποιοι Βέλγοι; Ένα περιοδικό, ακόμη και comic, είναι ένα φιλόξενο σπίτι, στο οποίον… όλοι οι καλοί χωράνε.
Πριν από 7-8 χρόνια είχαν πέσει στα χέρια μου μερικά παλαιά Tintin («Τεντέν» γράφουμε στην Ελλάδα κι έχουμε όλοι καταλάβει), όπως και μερικά Spirou (το άλλο θρυλικό, αλλά και ανταγωνιστικό comic) και είναι αλήθεια πως τα ξεφύλλισα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Λεπτό χαρτί, απίθανα χρώματα απείραχτα από το χρόνο. Τεύχη σχεδόν ιστορικά. Το Νο 14 από την 2/4/1963 (όταν το περιοδικό βρισκόταν στον 18ον χρόνο του, που σημαίνει ότι ο Tintin πρωτοκυκλοφόρησε το 1946), το Νο 43 από την 22/10/1963 (που σημαίνει ότι ο Tintin ήταν εβδομαδιαίος), το No 7 από την 18/2/1964, το Νο 3 από την 19/1/1965 (που σημαίνει ότι οι αριθμήσεις μηδένιζαν στην αρχή κάθε χρονιάς) και κάποια ακόμη.Τι απέφερε το πρώτο ξεφύλλισμα; Πέραν από τη μαγεία των χρωμάτων και τις απίθανες ιστορίες (τι θα λέγατε αν βλέπατε σε comic τον εξευρωπαϊσμό της Τουρκίας από τον Kemal Atatürk;), εκείνο που μου έκανε εντύπωση ήταν οι σελίδες που αφορούσαν στην jazz (κυρίως), αλλά και στο αυτοκίνητο. Δύο θέματα, που φαίνονται ασύμβατα μεταξύ τους και επίσης ασύμβατα σε σχέση με τον κύριο όγκο του περιοδικού, που είχε να κάνει με την περιπέτεια. Ένα βασικό συμπέρασμα; Το βελγικό Tintin δεν απευθυνόταν αυστηρώς σε πιτσιρίκους, το χαρτζιλίκι των οποίων πιθανώς να μην έφθανε ούτε καν για την αγορά κάποιων δίσκων, πόσω μάλλον για την αγορά αυτοκινήτων. Ας το έχουμε κατά νουν αυτό, μιας και ο δικός μας Τεντέν, δεν ξέφυγε και τόσο από τον εφηβικό/παιδαγωγικό του ρόλο. Με τι καταπιάνονταν λοιπόν οι jazz σελίδες του Tintin;
Τεύχος Νο 14, της 2/4/1963. Με τον Thelonious Monk, μ’ ένα μικρό λεξικό της jazz (επεξηγήσεις των όρων afterbeat, alligator – ο fan της jazz, arrangement κ.λπ.), δημοψήφισμα του γαλλικού περιοδικού Jazz Hot και του αμερικανικού Down Beat για τους κορυφαίους σε κάθε όργανο – αξίζουν οι συμφωνίες: τρομπέτα Miles Davis, τρομπόνι J.J. Johnson, βαρύτονο Gerry Mulligan, κιθάρα Wes Montgomery, βιμπράφωνο Milt Jackson, όργανο Jimmy Smith, ενορχήστρωση Gil Evans, γυναικείο τραγούδι Ella Fitzgerald – και ακόμη jazz νέα και παρουσιάσεις δίσκων (ανάμεσά τους και το “The Blues and the Abstract Truth” του Oliver Nelson). Τεύχος Νο 43, της 22/10/1963. Αφιέρωμα στον Django Reinhardt, αναφορά στον δίσκο “Americans in Europe” της Impulse!, σε παραγωγή του Joachim-Ernst Berendt. Στήλη για τον Albert Bettonville, λαοφιλή βέλγο jazz DJ στο ραδιόφωνο και mega-fan του Duke Ellington – είχε, τότε, 1252 δίσκους του Δούκα! Τεύχος Νο 7, της 18/2/1964. Η νεανική κουλτούρα αρχίζει να παίρνει κεφάλι. Η στήλη Tintin Jazz δεν υπάρχει, παραχωρώντας τη θέση της στην Tintin Teen-agers. Δισκοκριτικές λοιπόν για τους Rocky Roberts, Jokers, Ria Bartok, Rika Zaraï, Lucky Blondo, Gamblers, Leny Escudero και άλλους pop ήρωες (και ηρωίδες) της εποχής. Τεύχος Νο 3 της 19/1/1965. Οι παλιές αγάπες δεν ξεχνιούνται. Η στήλη Tintin Jazz μπορεί και πάλι να απουσιάζει, υπάρχει όμως ένα δισέλιδο(!) αφιέρωμα στον Donald Byrd. Ο πιτσιρίκος λοιπόν, συγχρόνως με τη… διαφυγή που του προσέφερε το περιοδικό, έπαιρνε και το σπόρο της μουσικής. Έτσι ξεκινάει, σωστά, η φάση και όχι από τα ωδεία και τα σχολεία...Τεύχος Νο 5 της 2/2/1965. Οι Beatles κυριαρχούν στη νεανική κουλτούρα και ο Tintin δεν έχει παρά να τους χαρίσει όχι μόνο το εξώφυλλo, αλλά κι ένα «σαλόνι» του.
Ίσως θα είχε κάποιο ενδιαφέρον («κάποιο» λέω), αν ξέραμε τι αυτοκίνητα οδηγούσαν (αν οδηγούσαν), οι jazz μουσικοί της εποχής. Γιατί, εντάξει με το rock n’ roll και την κουλτούρα του αυτοκινήτου στα μέσα του ’50, ήταν σημεία που αυθωρεί συνδέθηκαν· με την jazz όμως τι συνέβαινε; Οδηγούσε ο Davis καμμιά Plymouth Barracuda ή περίμενε στη στάση για να πάει στο στούντιο; Ο Coltrane, όταν δεν προσευχόταν, μήπως καβάλαγε καμμιά Chrysler LeBaron κι έπαιρνε τους δρόμους ή περίμενε για ταξί; Οι Βέλγοι, αν και… χωριάτες για τους Γάλλους, φαίνεται πως ψυλλιάζονταν, δίνοντας ένα μικρό νόημα στις απαντήσεις.