σύντομες σκέψεις…

Το «πρόβλημα» για έναν τραγουδιστή της ιστορικής διαδρομής του Γιώργου Νταλάρα είναι να εντοπιστούν καινούρια αξιοπρεπή τραγούδια, τα οποία να μπορεί να συντηρήσουν τη δισκογραφική του παρουσία. Αλλά, ακόμη κι αν υποθέσουμε πως τα τραγούδια βρίσκονται, η παλαιά μου απορία παραμένει. Πώς είναι δυνατόν το ενδιαφέρον ενός άλμπουμ, που διαρκεί μίαν ώρα, να παραμένει σταθερό, όταν τα κομμάτια που το συναποτελούν είναι διαφορετικού ύφους (λαϊκά ζεϊμπέκικα και χασάπικα, ροκίζοντα, μπαλάντες, ελαφρά κ.λπ.) – κάτι που επιδεινώνεται και από την κατακερματισμένη ενορχήστρωση; Είμαι της γνώμης πως όσο η ουσία της σχετικής δισκογραφίας ξεφτίζει, δηλαδή εκμηδενίζεται, τόσο πιο πολύ θα πρέπει να είναι επικεντρωμένο το όποιο concept (υποτίθεται πως πρέπει να υπάρχει ένα κάποιο concept). «Στενά» άλμπουμ δηλαδή, που να μπορεί να περιφρουρήσουν το είναι τους, αν όχι και να προτείνουν κάτι πέραν αυτού. Το «Γι’ Αυτό Υπάρχουνε οι Φίλοι» [Legend, 2009] δεν ευτυχεί να έχει ένα… a la Κουγιουμτζή τραγούδι (το πασχίζει ο Μάριος Στρόφαλης στο «Σε τρώει η σκουριά»), παρέχει όμως την (πενιχρή) δυνατότητα στον Νταλάρα να εμπλουτίσει το απόθεμά του με 2-3 κομμάτια, που, πιθανώς, να τα ξανατραγουδήσει στις ζωντανές του εμφανίσεις (π.χ. το «Είναι τραγούδια που πονάνε» των Τάκη Μπουγά-Γιάννη Καλαμίτση ή το «Η ζωή μου μια ιδέα» των Γιάννη Χριστοδουλόπουλου-Γιάννη Γούνα).Ζωντανό, από το Γυάλινο Μουσικό Θέατρο είναι το 2CD “Live” [Lyra] της Φωτεινής Δάρρα, η οποία γι’ άλλη μια φορά υποστηρίζει ότι μπορεί να τραγουδήσει τα… πάντα. (Το έχει υποστηρίξει και στην τηλεόραση). Όχι μόνο τα τραγούδια του Δημήτρη Παπαδημητρίου (πολλά εκ των οποίων, υποθέτω, πως θα τα έχει πει σε πρώτη εκτέλεση – δεν μπορώ, τώρα, να το τσεκάρω), αλλά ακόμη και Άκη Πάνου, Χατζιδάκι, Μούτση, Καλδάρα, Πλέσσα… Η Φωτεινή Δάρρα ζηλεύει (με την καλή έννοια το λέω) τη Βίκυ Μοσχολιού. Φαίνεται, δε, πως πολύ θα επιθυμούσε να καταλάβει και τη… θέση της. Δυστυχώς όμως για ’κείνην, και για όποιαν άλλη συναδέλφισσά της επιθυμήσει κάτι ανάλογο στο μέλλον, η θέση αυτή – που μοιάζει με το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία – δεν υπάρχει. Την έκρυψε στα λαρύγγια της η θεϊκή (όσον αφορά στη φωνή της) εκλιπούσα.Τον Νίκο Πορτοκάλογλου και τον Νίκο Ζιώγαλα τους έχω δει live (παλαιά), τον Μανώλη Φάμελλο όχι. Νομίζω, όμως, πως ως τρίο «κολλάνε». Η τραγουδοποιίες τους έχουν κοινές αφετηρίες, όπως και διαφορές – ok –, παρότι η μπάντα που τους συνοδεύει στο «Απόψε Είναι Ωραία» [Lyra] εξομαλύνει πολλές από τις ανισότητες. Εκείνο που παρατηρώ είναι πως ο Πορτοκάλογλου δεν λέει πολλά τραγούδια από τα πρώτα άλμπουμ των Φατμέ (νομίζω, μ’ ένα πρόχειρο κοίταγμα, πως από τα δύο πρώτα δεν υπάρχει ούτε ένα! – αναφέρομαι βεβαίως στα του CD). Αυτό μου φαίνεται πολύ παράξενο (είναι σαν να δίνει συναυλία ο Σαββόπουλος και να μην περιλαμβάνει στα ενδεχόμενα CD-live του τραγούδια από τον «Μπάλλο» και «Το Βρώμικο Ψωμί»). Αλλά και ο Ζιώγαλας από το «Τζάμπο», τον καλύτερό του δίσκο, λέει μόνο δύο. Τι διάβολο. Συναυλία δίνει, δεν θα πει τον «Πρόσφυγα» και τον «πάτο της καρδιάς μου»; Προσωπικώς, αυτά δεν τα καταλαβαίνω.Η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων είναι ένα αναγνωρισμένο σύνολο, εντός κι εκτός συνόρων. Υπάρχει, μάλιστα, εδώ και 25 χρόνια… και το άλμπουμ «Τραγούδια κάτω απ’ το φεγγάρι» [Legend, 2010], εδώ και κάποιους μήνες. Ηχογραφήσεις λοιπόν των ετών 1994-2009, που συνέβησαν σε διαφόρους χώρους της Πάτρας (στο Συνεδριακό Κέντρο του Πανεπιστημίου, στο Ρωμαϊκό Ωδείο, στο Θέατρο Απόλλων…) και οι οποίες, τώρα, ενοποιούνται προς χάριν της δισκογραφίας. Γνωστά, πασίγνωστα ελληνικά τραγούδια, ερμηνευμένα από τους Μανώλη Μητσιά, Τάνια Τσανακλίδου, Χρήστο Θηβαίο, Μελίνα Κανά, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Δημήτρη Μπάση, Κώστα Θωμαΐδη, Νίνα Λοτσάρη, Ελένη Πέτα και το φωνητικό σύνολο Ηχώ. Μία γενική παρατήρηση έχει να κάνει με το γεγονός της αποκατάστασης ή μη ενός κάποιου ηχητικού όγκου, ώστε το όλον ακρόαμα να μην ακούγεται, από τραγούδι σε τραγούδι, ετεροβαρές. Δύσκολο. Και για τεχνικούς λόγους (διαφορετικοί τόποι, και ημερομηνίες ηχογράφησης), και για λόγους εξοικείωσης των τραγουδιστών με μιαν ορχήστρα μαντολίνων δίπλα τους (υπάρχουν ακόμη μαντόλες, κιθάρες και μπάσο). Δεν μπορώ να πω ότι οι ερμηνείες με ενθουσίασαν (απεναντίας), εξαιρουμένων, βασικά, εκείνων του Κώστα Θωμαΐδη και της Τάνιας Τσανακλίδου.Από το αρχείο ηχογραφήσεων της ίδιας ορχήστρας προέρχεται και το καινούριο «ζωντανό» διπλό CD του Μανώλη Μητσιά «Από τον Τσιτσάνη στον Χατζιδάκι» [Legend, 2010], ηχογραφημένο σε δύο δόσεις· τον Δεκέμβριο του 2001 τα τραγούδια του Τσιτσάνη και έξι χρόνια αργότερα τα τραγούδια του Χατζιδάκι. Ενώ, λοιπόν, πρόκειται για δύο εντελώς διαφορετικά live, η παραγωγή (Γιώργος Μακράκης) αποφασίζει να τα ενοποιήσει (σε στυλ ένα κομμάτι του ενός, ένα του άλλου), αδιαφορώντας για την αυτοτέλεια και την διαφορετικότητά τους. Εμένα, κάτι τέτοιο δεν με βρίσκει σύμφωνο. Άλλους, μπορεί να τους βρίσκει.Έχει μιαν ενότητα το άλμπουμ της Πίτσας Παπαδοπούλου, με τον κακό τίτλο «Νά’χε Καρδιά η Μοναξιά» [Μικρός Ήρως, 2010]. Μου θυμίζει τόπους-τόπους… Νικολόπουλο-Ρασούλη από τα early 80s («Μακριά κι αγαπημένοι», «Όποιος δεν χώρισε»). Έχει, δε, και καλά τραγούδια (το ζεϊμπέκικο «Τι σου έκανα, αγάπη» των Παναγιώτη Στεργίου-Γιάννη Μανιού, το «Επιστρέφω» του Ορφέα Περίδη, τη λαϊκή μπαλάντα «Στης ζωής τα πέλαγα» των Χριστοδουλόπουλου-Γούνα – πάλι αυτοί – το «Άλλαξε ο πλανήτης σου» της Βάσως Αλλαγιάννη), που ταιριάζουν με το προφίλ της καλλιτέχνιδας· και όχι απλώς ταιριάζουν, αλλά μπαίνουν και μεταξύ των καλυτέρων που έχει πει στη 40χρονη καριέρα της.