BRAZILIAN OCTOPUS cosmo jazz & rock

Brazilian Octopus το όνομα του συγκροτήματος, αλλά και του φερώνυμου άλμπουμ [Fermata FB 257, 1969], το οποίον επανεκδόθηκε σε CD από την mnf Brazil [199ΜΝ9258] πριν από πέντε χρόνια, ενός άλμπουμ που έφερε σ’ επαφή οκτώ μουσικούς με ξεχωριστή ιστορία στην πατρίδα τους (τη Βραζιλία) και πέραν αυτής, ανάμεσα στους οποίους διακρίνουμε τον πιανίστα Aparecido Bianchi (από το Milton Banana Trio), τον κιθαρίστα Alexander “Lanny” Gordin (στα γκρουπ της Gal Costa, του Caetano Veloso, του Gilberto Gil, του Jards Macalé) και βεβαίως τον φλαουτίστα Hermeto Pascoal (πριν στο Sambrasa Trio και το Quarteto Novo μαζί με τον Airto Moreira – μετά παντού…). Ήρεμα, χαλαρά και κυρίως μ’ ένα αυθεντικό κσομοπολίτικο στυλ μία σπάνια σελίδα «εύκολης» jazz (και rock...) ανοίγεται μπροστά μας.
Μαζεμένοι στο Sao Paulo στις αρχές του ’68, οι Brazilian Octopus ήταν, θεωρητικώς, ένα… διαφημιστικό γκρουπ, αφού χρηματοδοτούνταν από μία βιομηχανία υφασμάτων, με σκοπό να προβάλλουν (παίζοντας σε jingles;) τα προϊόντα της. Πέφτοντας, όμως, μέσα στο κίνημα τής tropicalia, που σκέπαζε οτιδήποτε σχεδόν είχε σχέση με τη μουσική εκείνη την εποχή, δεν άργησε να κερδίσουν την προσοχή του Rogerio Duprat (ο υπ’ αριθμόν ένα ενορχηστρωτής του καινούριου στυλ), οδηγημένοι σ’ έναν τελείως διαφορετικό δρόμο. Έτσι, μαζί με τον Gilberto Gil, τον Caetano Veloso κ.ά. συμμετέχουν σε ποικίλα happenings, ντυμένοι συνήθως σαν λιοντάρια(!) και δίνοντας παραστάσεις κλεισμένοι μέσα σε κλουβιά! [http://is.gd/gVs5d]. Μπορεί, αυτό το σχέδιο ανατροπής να μην αντανακλούσε στις μουσικές αναζητήσεις τους (κι αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό της βραζιλιάνικης jazz και rock... πρωτοπορίας – ότι ποτέ δηλαδή δεν πήγε κόντρα στη λαϊκότητά της) όμως κατόρθωσαν οι φίλοι μας ν’ ακούγονται εντελώς ξεχωριστοί, σε σχέση με τους επιφανείς συνοδοιπόρους τους, προβάλλοντας ένα ολοκληρωμένο easy-jazz/pop αίσθημα. Όχημα, οι διασκευές τους σε συνθέσεις των Gabriel Fauré, André Popp, Edu Lobo και φυσικά τα δικά τους θέματα. Περί τίνος πρόκειται; Εν ολίγοις, για ’κείνον τον ελαφρύ ήχο, που βαραίνει αφόρητα από τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό και επί του οποίου μεγαλούργησαν συνθέτες-ενορχηστρωτές από τον Armand Migiani και τον Raymond Lefevre, μέχρι τον Γιάννη Σπανό και τον Μάνο Χατζιδάκι.
Η “Pavane” του Gabriel Fauré είναι ένα τέλειο κομμάτι, πάνω στο οποίο στήριξε ένα ολόκληρο άλμπουμ ο Brian Auger με τους Trinity το 1970 (“Befour”) και που φαίνεται να στοιχειώνει και το “Brazilian Octopus”. Φυσικά, το όργανο του Cido Bianchi και το βιμπράφωνο του Joao Carlos Pegoraro πρωταγωνιστούν, μεταφέροντας κι εδώ μίαν ανεπανάληπτη αίσθηση ρομάντζας. Δεν είναι όμως το μόνο. Εντύπωση προξενούν οι μικρής διάρκειας συνθέσεις τους, όπως ας πούμε το “Rhodosando” (1:40) του Pascoal ή το “Summerhill” (2:00) του Pegoraro, οι οποίες φαντάζουν (και είναι) απολύτως ολοκληρωμένες με ωραία, κάθε φορά, σόλι, και «συμπυκνωμένες» μελωδίες. Όλα τα κομμάτια αντανακλούν το πνεύμα της tropicalia, την πανσπερμία δηλαδή των ηχητικών αναφορών που ξεκινούν από τα classic ηχοχρώματα, για να καταλήξουν στο garage (“Momento B/8”, με το δυνατό σόλο του Gordin στην ηλεκτρική κιθάρα) και τις ψυχεδελικές περιπλανήσεις (“Casa forte”). Κι όλα τούτα μέσα από ένα απογυμνωμένο jazzy πλαίσιο, το οποίο στηρίζεται, μαζί, στην έμπνευση και τη δεξιοτεχνία.
Ένα είναι σίγουρο. Δεν υπάρχουν πολλά σπουδαία άλμπουμ, που να διαρκούν λιγότερο από μισήν ώρα…
Για περίπου δυόμισι λεπτά βλέπεις παρακάτω (και ακούς) πώς έπαιζαν οι Brazilian Octopus live. Ο... γερο-Νώε είναι ο Hermeto Pascoal. Το κομμάτι είναι το “Gamboa”, που ανοίγει το άλμπουμ τους. Η ζωντανή εκτέλεση δεν παίζεται... Κρίμα, γιατί δεν ακούγεται όπως πρέπει.