ΗΛΙΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ syntax error

(Aνεβάζω και πάλι την ανάρτηση για τον Ηλία Πετρόπουλο, που για κάποιο λόγο – μετά τα προβλήματα του blogger – χάθηκε. Δυστυχώς, για τα σχόλια δεν μπορώ να κάνω τίποτα)
Πριν από μερικούς μήνες ένας φίλος μού αντέγραψε ένα ντοκυμαντέρ για τον Ηλία Πετρόπουλο, που είχε προβληθεί (και βραβευθεί) στο σχετικό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 2005· ο τίτλος του ήταν «Ηλίας Πετρόπουλος, Ένας Υπόγειος Κόσμος», σκηνοθετημένο από την Καλλιόπη Λεγάκη. Προχθές κατόρθωσα τελικώς να το δω, και θυμήθηκα, έτσι, κάτι που είχα γράψει παλαιότερα στο J&T (10/2003), με αφορμή τον πρόσφατο (τότε) θάνατό του. (Ο Ηλίας Πετρόπουλος είχε πεθάνει στο Παρίσι, στα 75 του, την 3/9/2003). Πρόκειται για ένα κομμάτι της δικής μου προσωπικής διαδρομής σε σχέση με το το έργο του.
Αν υποθέσω (και σωστά) πως κάθε δημιουργό τον γνωρίζεις από ’κείνα που παραδίδει, τότε εγώ γνώρισα τον Ηλία Πετρόπουλο κάποια στιγμή, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, από το περιοδικό Μουσική. Ένα από τα σχετικά τεύχη, που έχω ακόμη σε κάποιο ράφι, είναι και το υπ’ αριθμόν 66 [Μάης ’83], εκείνο με την Μαρίζα Κωχ και τον David Bowie στο εξώφυλλο. Από ’κει λοιπόν θ’ απολαμβάνω πάντα την «αντεπιστημονική» μελέτη του Πετρόπουλου περί «φαλλοκρατικής ετυμολογίας». Θαυμάζεις ες αεί τη ζωντανή γλώσσα του ανθρώπου, τη δύναμή του στη διατύπωση, την τέχνη του να κατατρίβεται με το «ασήμαντο», αγνοώντας προκαταλήψεις, αντιδράσεις, απειλές. Από καταδίκες, απαγορεύσεις και φυλακίσεις είχε εξάλλου συνηθίσει.
Δυο-τρία πράγματα που κέντριζαν πάντοτε το ενδιαφέρον μου στη γραφή του Πετρόπουλου ήταν, πρώτον, η ικανότητά του να απομακρύνεται από το θέμα του – έτσι –, χώνοντάς τα, όταν και όπου εντόπιζε τη ξεφτίλα και την υποκρισία. Εκεί, λοιπόν, όπου ανέλυε πώς φθάσαμε από το ομηρικό «γαμέω» στα γνωστά, την σήμερον, παράγωγα, διάβαζες εμβολίμως απόψεις σαν κι αυτή: «Στην Ελλάδα όλα τα σύμβολα είναι κούφια. Ωστόσο, τα χρησιμοποιούν εκεί κατά κόρον. Και, συνήθως, με γελοίο τρόπο. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης μοστράρει σαν σήμα του την κεφαλή του Μεγαλέξαντρου, ενώ, όσο ζούσε αυτός ο κοντοστούμπης φονιάς, η Θεσσαλονίκη δεν είχε ακόμη ιδρυθεί».
(Ο Ηλίας Πετρόπουλος στον τάφο του Μάρκου Βαμβακάρη, την 9/8/1972. Φωτογραφία του Κώστα Βούλγαρη)
Έπειτα, ο Πετρόπουλος, ως ένας αυθεντικός διανοούμενος περί την Τέχνη (ένας χαρακτηρισμός τον οποίον, ο ίδιος, αποστρεφόταν), ποτέ δεν λοξοδρόμησε σε ψευτο-φιλοσοφικές/ λογοτεχνίζουσες ατραπούς। Μου έκανε εντύπωση λόγου χάριν, πως δεν τον απασχολούσε στο έργο του ο κόσμος του ποδοσφαίρου, ο οποίος πάντα δίδει «ψωμί» στους μεταπράτες της «κοινής γνώμης». Ή η μη περιπλάνησή του στη μικροαστική καθημερινότητα – γεγονότα δηλαδή που φανέρωναν πως τα γούστα του ποτέ δεν υπήρξαν ευτελή. Παρέμεινε προσέτι μακριά από τη χυδαιότητα του υπονοούμενου, εκείνος ένας υπερασπιστής του αρμονικού «χυδαίου».
Το ενδιαφέρον του Πετρόπουλου για την Τέχνη υπήρξε παραδειγματικό. Λογοτεχνία, ποίηση, ζωγραφική, γλυπτική, κινηματογράφος, φωτογραφία, θέατρο, σκίτσο, κολάζ – όλα τα υπηρέτησε με την πένα ή με το χέρι του – και βεβαίως μουσική. Είναι γνωστή σε όλους η αγάπη του Πετρόπουλου για τα ρεμπέτικα τραγούδια, όπως είναι γνωστός και ο «προσωπικός» του τρόπος (οι κακές γλώσσες λένε διάφορα) με τον οποίον διευθέτησε το πάθος του, μπολιάζοντάς το και αυτό με τη δική του ηθική. Η ουσία πάντως φαίνεται να είναι μία. Μεγάλο μέρος του αρχείου του ή και όλο (δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω ακριβώς) το είχε δωρίσει από χρόνια (από το 1974;) στη Γεννάδιο Βιβλιοθήκη, προς κοινή χρήση. Αυτό λέει πολλά.
Συνήθως όταν θυμάμαι τον Ηλία Πετρόπουλο δεν πάω κατ’ ευθείαν στα βιβλία του. Μου αρέσει, για αρχή, να ξεφυλλίζω ένα παλαιό περιοδικό, αφιερωμένο στον ίδιον και το έργο του. Πρόκειται για τις Τομές (τεύχος 69, Φλεβάρης 1981) με κείμενα για τον εκλιπόντα των Δημήτρη Δούκαρη, Oswald Wiener, Θοδωρή Καλλιφατίδη, Ζωής Νάσιουτζικ, Αλέκου Φασιανού, Η.Χ. Παπαδημητρακόπουλου, όπως και με πλήθος φωτογραφιών (οι δύο που αναρτώ προέρχονται από ’κει), το οποίον είχα βρει σε υπόγειο βιβλιοπωλείο της Πάτρας στις αρχές του ’90. Ανάμεσά τους πόζες με τον Τσιτσάνη, τον Θεοδωράκη, τον Παπαϊωάννου, τον Γενίτσαρη, τον Σαββόπουλο, τον Μάθεση, τον Ξαρχάκο, μία από το Κύτταρο το 1972 και μία με τον Γιάννη Χρήστου, τραβηγμένη το 1967. Αυτή την τελευταία φωτογραφία την είχα ξαναδεί αργότερα στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία (φύλλο της 28/6/1998), όταν ο Πετρόπουλος σ’ ένα όπως πάντα σπιρτόζο κείμενο αναφερόταν στη γνωριμία του με τον έλληνα συνθέτη, παρέχοντας πληροφορίες από πρώτο χέρι. (Π.χ. δεν είμαι σίγουρος πόσοι γνώριζαν τότε – και σήμερα ενδεχομένως – πως τις περίφημες γραφικές παρτιτούρες, με τον όχλο και όλα τα υπόλοιπα κατανοητά και ακατανόητα σύμβολα, δεν τις ζωγράφιζε ο ίδιος ο Γιάννης Χρήστου, αλλά ο βιολονίστας Νίκος Αυγέρης). Επιμένω πάντως σ’ αυτό, γιατί εν αντιθέσει και με κάποια άποψη, ο Ηλίας Πετρόπουλος δεν αδιαφορούσε για την εμπροσθοφυλακή στην Τέχνη, ούτε για το πείραμα. Εξάλλου, ο ίδιος πειραματιζόταν διαρκώς με τη γραφή (λαογραφικό δοκίμιο ή ποίηση), ενώ και τα βιβλία του πάντοτε ξέφευγαν του συμβατικού κασέ, διανθισμένα συχνά με σκίτσα, κολλημένες φωτογραφίες, κενά… Γενικώς, ένα πλήθος άρθρων, κειμένων και εντύπων μορφολογικώς έξω από την πεπατημένη. (Με τον Γιάννη Χρήστου, το 1967. Φωτογραφία Γ. Σακελλαρίδη)
Κοιτάζοντας, μετά από χρόνια, ξανά τις δημοσιευμένες φωτογραφίες στις Τομές, θα έπρεπε κανονικά κάτι να μου κάνει εντύπωση. Ενώ υπάρχουν διάφορες με παρέα ζωγράφους, μουσικούς, λογοτέχνες, ανώνυμους ανθρώπους του κοινού ρου ή του περιθωρίου, άλλες τραβηγμένες δίπλα σε τάφους και νεοκλασικά, άλλες μπροστά από καφενεία ή παράγκες, δεν υπάρχει ούτε μία με κάποιον εκπρόσωπο της εξουσίας. Αν συνέβαινε διαφορετικά είναι σίγουρο πως το φιλμ θα καιγόταν.