ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΡΩΤΑΣ χορικά

«Τα ΧΟΡΙΚΑ είναι βγαλμένα από μία χορευτική παράσταση της Ζουζούς Νικολούδη, που κάνει με την ομάδα της, για δεύτερη χρονιά το 1968, περιοδεία σε χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και της Ασίας. Τα ΧΟΡΙΚΑ είναι είτε κομμάτια από χορικά αρχαίων τραγωδιών, είτε δραματική μορφοποίηση, με μουσική και κίνηση, πανάρχαιων μύθων.
Οι ΒΑΚΧΕΣ του Ευριπίδη, σε τρία χαρακτηριστικά αποσπάσματα, φέρνουν όλην την ορμή, την πίστη και την λατρεία, όλον τον έρωτα ορμητικόν ή λυρικόν, όλην την εκρηκτική δύναμη που έκλεινε μέσα της η νέα θρησκεία: η Διονυσιακή. Ο θεός Διόνυσος και πίσω του οι Βάκχες έρχονται από την Φρυγία και υπερπηδώντας κάθε εμπόδιο που βάζει στο δρόμο τους η παληά κοινωνία, γεμίζουν όλον τον θόλο του ελληνικού ουρανού, πλημμυρίζουν την Ελλάδα με τους ηφαιστειακούς ρυθμούς της Βακχείας.
Ο ΠΑΝ, η προσωποποίηση της ζωικής δύναμης και της αγριάδας που καραδοκεί πίσω από την φαινομενική ηρεμία της φύσης. Το αρσενικό στοιχειό του ελληνικού, χαριτωμένου δάσους. Οι νεράιδες σκορπάνε ΠΑΝικόβλητες μπροστά στον ΠΑΝΑ βιαστή, το δυνατό σπέρμα της φύσης που οσμίζεται με την μουσούδα ψηλά και σέρνει μαζί του όλην την ανατριχίλα που σκορπάει η ιλιγγιώδης ακινησία.
Από τις ΧΟΗΦΟΡΕΣ του ΑΙΣΧΥΛΟΥ ένα χορικό: Η Ηλέκτρα έρχεται στο μνήμα του πατέρα της Αγαμέμνονα να προσφέρει χοές. Συνοδεύεται απ’ τις πιστές της σκλάβες. Η πατρίδα της η Μυκήνα κατέχεται από το φιλόδοξο, φίλαυτο, αυταρχικό και ασυγκράτητο χέρι της Κλυταιμνήστρας, το ίδιο χέρι που λίγο πριν σκότωσε με δόλο στα λουτρά του σπιτιού του τον Αγαμέμνονα, είναι και όρκος πίστης που κλείνει μέσα της, πόλεμο, όχι μοιρολατρεία: ‘…σε πόλεμο, και στη δεξιά στεριόδετα μαχαίρια κυβερνώντας…’.
Οι ΜΟΡΦΕΣ καταπιάνονται με την ΗΛΕΚΤΡΑ, την ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ, τον ΑΙΓΙΣΤΟ και τον ΟΡΕΣΤΗ.
ΙΧΝΕΥΤΕΣ. Ένα χορικό από το σατυρικό δράμα του ΣΟΦΟΚΛΗ. Ο Σειληνός με τα παιδιά του, τους Σατύρους (σπουδαίος μπαμπάς και σπουδαία παιδιά), αποφασίζουν να ψάξουν να βρουν τα κλεμμένα γελάδια του θεού Απόλλωνα για να πάρουν το χρηματικό βραβείο που εκείνος τους τάζει.
ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ, οι υπερήφανες τύψεις, οι αδάμαστες, αλύγιστες θεές της δικαιοσύνης, κυνηγούν τον μητροκτόνο Ορέστη. Πλάσματα του κάτω κόσμου, γεννήματα της Γης και της Νύχτας, φέρνουν τον κοινωνικό καθαρμό κάθε φορά που κάτι πάει να τον ταράξει». Είναι το κείμενο που υπάρχει στο οπισθόφυλλο τού άλμπουμ «Χορικά» [Philips 843607, 1968] του Νικηφόρου Ρώτα (1929-2004), ενός διακεκριμένου συνθέτη, μουσικοπαιδαγωγού, συγγραφέα, αγωνιστή της Αριστεράς, η προσφορά του οποίου στην εγχώρια μουσική πρωτοπορία (ας περιοριστούμε σ’ αυτό) είναι ανεκτίμητη (κυριολεκτικώς).
Στα «Χορικά», που είναι κατά πάσα πιθανότητα η πρώτη του δισκογραφική κατάθεση, ο Ρώτας συνεργάζεται με τη χορογράφο Ζουζού Νικολούδη (1917-2004) και την ομάδα της Λόγος-Μουσική-Κίνηση, η ιδιομορφία της οποίας (ομάδας) αφορούσε στο γεγονός πως οι χορευτές τραγουδούσαν ταυτοχρόνως με την χορευτική τους κίνηση, κατ’ αναλογίαν με ό,τι συνέβαινε στο αρχαίο δράμα (ή την κωμωδία).
Ο Ρώτας συνθέτει μία μουσική πλημμυρισμένη από στοιχεία της παράδοσης, της κλασικής, του έντεχνου τραγουδιού και της πρωτοπορίας προσφέροντας ένα ακρόαμα σπάνιας ομορφιάς και δύναμης. Συμμετέχουν τραγουδώντας: η χορευτική ομάδα της Ζουζούς Νικολούδη, με κορυφαίες τις Δ. Ζαχαριάδου και Μαρία Κιοσσέ, η Γιώτα Παπουλίδου σόλο τραγούδι και ακόμη ο Νίκος Βασταρδής (που πέθανε χθες στα 88 του) ως Σειληνός. Στην μπάντα συνοδείας οι: Νίκος Γκίνος κλαρινέτο, Παντελής Δεσποτίδης βιολί, Ανδρέας Ροδουσάκης κοντραμπάσο, Αναστάσιος Διακογιώργης σαντούρι, μαρίμπα, Νίκος Λαβράνος βιμπράφωνο, κρουστά, Τίτος Καλλίρης κιθάρα, Χαράλαμπος Μαλλίδης κιθάρα και Φανή Λάμπρου φλογέρα.