ADAM PIERONCZYK για τον Komeda

Η μουσική του Krzysztof Komeda είναι διαρκώς παρούσα στην πολωνική σκηνή της jazz (ας επικεντρωθώ δηλαδή στην Πολωνία και στην jazz σκηνή της). Υπήρξε δηλαδή τόσο καθοριστική για τη γέννηση, την εξέλιξη και την ταυτοποίησή της, ώστε θα ήταν περίπου αδιανόητο ν’ αναζητηθεί κάποιος μουσικός της χώρας που να μην έχει μελετήσει το συγκεκριμένο έργο, που να μην έχει επηρεαστεί, κατ’ επέκταση, από τις βασικές του παραμέτρους. Αρκεί να σκεφθούμε πως ένα μόλις χρόνο μετά τον πρόωρο θάνατο τού Komeda, ο συνοδοιπόρος του τρομπετίστας Tomasz Stanko αφιέρωσε ένα ολάκερο άλμπουμ στη μνήμη του –αναφέρομαι στο “Music for K” [Muza, 1970] στο οποίο συνέπραξαν, εκτός του Stanko, οι Zbigniew Seifert, Janusz Muniak, Bronislaw Suchanek και Janusz Stefanski–, δίχως να λησμονώ την “Litania” του [ECM] είκοσι επτά χρόνια αργότερα (1997), μέσω της οποίας αναζωογονήθηκαν συνθέσεις από τα soundtracks που παρέδωσε ο Komeda, ή εμβλήματα όπως το “Svantetic”. Ακόμη, θα ήταν παράλειψη αν δεν αναφερόμουν στο κουιντέτο Komeda Project –ένα κατά το μάλλον ή ήττον tribute γκρουπ που έχει δώσει δύο άλμπουμ μέχρι σήμερα, το “Crazy Girl” (2007) και το “Requiem” (2009), αμφότερα για την WM Records–, όπως επίσης και στον πολωνό πιανίστα Leszek Mozdzer  με το έργο του “Komeda” [ACT Music, 2011], που επαναφέρει τον πιανιστικό λυρισμό του τρανού απόντα στο προσκήνιο. Υπάρχει όμως και κάποιος-κάτι ακόμη. Ένας μουσικός, ο σαξοφωνίστας (και συνεργάτης του Tomasz Stanko) Adam Pierończyk, κι ένα CD ξεχωριστό, το “Komeda - The Innocent Sorcerer” [JazzWerkstatt, 2010], με το οποίο θα ολοκληρώσουμε τον κύκλο για την ώρα.

Αν υπάρχει κάτι που να διαφοροποιεί την προσέγγιση του σοπρανίστα-τενορίστα Adam Pierończyk στις μουσικές του Komeda από τις όποιες προηγούμενες, τούτο έχει να κάνει με το γεγονός της απουσίας τού πιάνου από το σχήμα του (σε πρώτη φάση σημαντικό). Δύο σαξοφωνίστες, ο Pierończyk και ο τενορίστας Gary Thomas, ο κιθαρίστας Nelson Veras, ο κοντραμπασίστας Anthony Cox και ο ντράμερ/ percussion player/ δακτυλογράφος Lukasz Zyta είναι το παικτικό προσωπικό, που αναλαμβάνει να αναπλάσει το “Kattorna”, το “Crazy girl” και όλα τα υπόλοιπα, μεταφέροντάς μας περισσότερο την αίσθηση των συνθέσεων του Πολωνού και όχι αυτό καθαυτό το ηχοχρωματικό τους πλέγμα. Όπως γράφει και ο Bert Noglik στις σημειώσεις: “Adam Pierończyk approaches Komeda by trying to understand the essence of his music rather than attempting to imitate his sound”. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο λοιπόν το “Wicker basket” που ανοίγει το άλμπουμ (γραμμένο, αρχικώς, για ένα cartoon του Mirosław Kijowicz από το 1965) διακρίνεται για την κάπως εσωστρεφή του διάθεση, την ώρα κατά την οποίαν το “Kattorna” (από την φερώνυμη, ομοερωτικώς προχωρημένη, ταινία του Henning Carlsen και φυσικά από το LP “Astigmatic”), στηρίζεται βασικά σε μία συνομιλία σαξοφώνων (σοπράνο από τον Pieronczyk, τενόρο από τον Thomas), με το σοπράνο να προβάλλει την κλασική μελωδική γραμμή. Στο “Sleep safe and warm” από το “Rosemary’s Baby” (1968) του Roman Polanski η ωραία κιθαριστική εισαγωγή παρέχει σταδιακώς χώρο για ένα κάπως avant ξεπέταγμα, με τη… γραφομηχανή να κρατάει το tempo, το κοντραμπάσο να δημιουργεί ένα (ηχητικό) βάθος πεδίου και με τα σαξόφωνα να γεμίζουν, πάνω σε μιαν εύπλαστη κατά τα λοιπά βάση. Το “Crazy girl” πρωτακούστηκε στο Jazz Jamboree του 1961 από το τρίο του Komeda (Lech Dudziak ντραμς, Roman Dylag μπάσο), με τον Bernt Rosengren στο τενόρο, για να συμπεριληφθεί και στο soundtrack της ταινίας του Polanski “Nóz w wodzie” (Μαχαίρι στο νερό), την επόμενη χρονιά. Αργότερα δε μπήκε και στο άλμπουμ “Ballet Etudes the Music of Komeda” [DEN. Metronome MLP 15132] του 1963, όταν δίπλα στον πολωνό πιανίστα βρέθηκαν οι Jan Wroblewski τενόρο, Roman Dylag μπάσο και Rune Carlsson ντραμς. Από τις πιο γνωστές συνθέσεις του Komeda – εδώ και από τις πιο περιχαρείς. Το “After the catastrophe” γράφτηκε στην Κολωνία προς τα τέλη του ’67 και πιθανώς να πρωτοηχογραφήθηκε για το Polish Radio το Νοέμβριο εκείνης της χρονιάς. Έτσι όπως ακούγεται εδώ είναι, ίσως, το πιο προχωρημένο κομμάτι τού “The Innocent Sorcerer”. Το “Roman II” (1958) είναι μία παλαιά σύνθεση του Komeda, τούτο όμως σε τίποτα δεν την εμποδίζει ν’ ακούγεται, στ’ αυτιά μου τουλάχιστον, εντελώς σημερινή. Το “Kattorna reprise” που κλείνει το άλμπουμ είναι το track εκείνο που προσεγγίζει, ως αίσθηση, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο το αυθεντικό κλίμα των παλαιών εγγραφών (και όχι γιατί δεν διαθέτει μπάσο-ντραμς). Είναι περισσότερο η καθαρότητα του σοπράνο και της κιθάρας, που εναποθέτουν μία ζεστή, οικεία αίσθηση.