SEX... 13 MΠOΦΟΡ τραγούδια με τον Γιώργο Βάρσο και ελαφρολαϊκές μπουνάτσες

Πριν μερικές ημέρες ένας φίλος με ρώτησε κάτι σχετικό με τη μουσική της ταινίας του Χρυσόστομου Λιάμπου Sex… 13 Μποφόρ (1971). Μπόρεσα να τον βοηθήσω, επειδή είχα τη σχετική βιντεοκασέτα. Έβαλα, είδα, ή μάλλον ξαναείδα και ξανάκουσα δύο τραγούδια του Βασίλη Δημητρίου, τα οποία ερμήνευε ο Γιώργος Βάρσος. Άκουσα-πρόσεξα και τα υπόλοιπα θέματα, και κατατόπισα σχετικώς τον φίλο, που μάλλον γράφει κάποιο κείμενο… Παίρνω έτσι αφορμή και λέω λίγα λόγια γι’ αυτόν τον ξεχασμένο ελαφρό/λαϊκό τραγουδιστή (που μ’ ενδιαφέρει περισσότερο), μία μικρή ιστορία δηλαδή, που παρουσιάζει, νομίζω, ενδιαφέρον.

Τον Γιώργο Βάρσο τον είχα πρωτακούσει περί τα μέσα του ’80 λοιπόν, όταν είχα δει στο βίντεο το Sex… 13 Μποφόρ. Φυσικά, αναφερόμαστε σε μία θρυλική ταινία του ελληνικού σινεμά, στην οποίαν πρωταγωνιστούσαν, ως γνωστόν, ο Κώστας Γκουσγκούνης και ο Λυκούργος Καλλέργης. Την εντεχνο-λαϊκή μουσική (κοντά στο ύφος του Μάνου Λοΐζου) υπέγραφε ο γνωστός σήμερα συνθέτης (που τότε, περίπου, ξεκινούσε την καριέρα του) Βασίλης Δημητρίου.
Το πρώτο τραγούδι, που ακουγόταν στην ταινία ήταν το «Δεν σε θέλω πια» (στίχοι Νίκος Τσιγκουνάκης). Επρόκειτο για ένα ωραίο χασάπικο, που χορευόταν από μια γυναικεία τετράδα – τις τρεις τουρίστριες που φθάνουν στο ερημονήσι και την κόρη του φαροφύλακα (τον υποδύεται ο Καλλέργης). Ο Γιώργος Βάρσος αποδίδει, ωραία, κοντά στον τρόπο του επιτυχημένου τότε Γιάννη Καλατζή.
Το δεύτερο τραγούδι, που είχε τίτλο «Όνειρο είναι η ζωή» (στίχοι Μάνος Ελευθερίου), είναι ένα γρήγορο, αλλά βαρετό ζεϊμπέκικο (ακουγόταν δε σε μία ουδέτερη, τουριστική σκηνή).

Ψάχνοντας λίγο στο διαδίκτυο έπεσα πάνω στο site τού Βασίλη Δημητρίου – εκεί κάπου και η πλήρης δισκογραφία του (ακόμη και στις 45 στροφές), αν και όχι όσο θα έπρεπε αναλυτική. Ο συνθέτης ξεκινά να δισκογραφεί το 1967, και το 1971 ηχογραφεί δύο 45άρια για την His Master’s Voice –«Μου’πες σου’πα/ Σκάρτη βγήκες», «Με πήρανε τα βάσανα/ Σκάρτη βγήκες»– με ερμηνευτή τον Βάρσο (δεν τα έχω ακούσει). Η συνεργασία δηλαδή συνθέτη-τραγουδιστή ήταν ευρύτερη και δεν αφορούσε μόνο στην ταινία του Λιάμπου. Επίσης στο δίκτυο (YouTube και αλλού) διατίθενται ολίγα λαϊκά, όπως τα «Έπεσες στην περίπτωση» και «Ποια απ’ τις δύο να διαλέξω» (μάλλον πρόκειται για 45άρι της His Master’s Voice με κωδικό 7PG 3984, από το 1971).

Όπως είχα γράψει και παλαιότερα (27/1/2010) ο Γιώργος Βάρσος συμμετέχει και στο LP του Βαγγέλη Πιτσιλαδή «Το Ναυτικό Μας» [ΕΜΙ/ His Master’s Voice CSDG 44, 1970], αποδίδοντας τον «Ναύτη», το καλύτερο τραγούδι του δίσκου, σε στίχους Νίκου Μαστοράκη (όχι του γνωστού, αλλά ενός Σημαιοφόρου του Ναυτικού). Όπως σημείωνα και τότε:
«Στον ίδιο δίσκο (στη δεύτερη πλευρά), πλην του Βάρσου, έλεγαν από δύο τραγούδια ο Σταμάτης Κόκκοτας και η Δήμητρα Γαλάνη (ψιλοπράγματα), ενώ στην πρώτη πλευρά ακούγονταν ναυτικά εμβατήρια… Ο Πιτσιλαδής υπηρετούσε, τότε, στο Ναυτικό και κάπως έτσι έγινε το άλμπουμ… με τις ευλογίες, προφανώς, και του χουντικού επιτελείου».

Το 1972 κυκλοφορεί το single «Πειραιά μου - Πειραιά μου/ Θεοδώρα» [His Master’s Voice 7PG 8078]. Ο Γιώργος Βάρσος τραγουδά, στην πρώτη πλευρά, μία σύνθεση του Αριστείδη Σκυλίτση(!), του διορισμένου από τη χούντα Δημάρχου του Πειραιά, βασισμένη σε στίχους του Μίμη Τραϊφόρου. Η… ονειρική ενορχήστρωση του Γιάννη Σπάρτακου δεν σώζει το κομμάτι, παρόλη την υπερχειλίζουσα nostalgia. Ας πω, επί τη ευκαιρία, πως το «Πειραιά μου - Πειραιά μου» έχει την ίδια μελωδία μ’ ένα άλλο τραγούδι του Σκυλίτση, σε στίχους Α. Παπαλέξη, που είχε τίτλο «Πειραιά - Πειραιά» κι είχε τραγουδήσει ο Τώνης Μαρούδας λίγα χρόνια νωρίτερα – δισκάκι στην EMI με τα στοιχεία 7XCG 3594/95.
Όμως, το flip-side η «Θεοδώρα» (μουσική και στίχοι από τον Γιάννη Σπάρτακο) έχει πραγματικό ενδιαφέρον. Πρόκειται για ένα, κατά βάση, jazz track (ασχέτως των μπουζουκιών), στηριγμένο στην επιμελημένη ενορχήστρωση του συνθέτη. H ωραία μελωδική γραμμή, η με γνώση χρήση των πνευστών, οι ρυθμικές αλλαγές, το rhythm n’ blues break περί τη μέση, και βεβαίως η ωραία, λιτή ερμηνεία του Βάρσου δίνουν επιπλέον πόντους στο κομμάτι.

Το 1977 υπήρξε μία καθοριστική χρονιά στην καριέρα του Γιώργου Βάρσου. Συμμετέχει στο 16ον Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, στη Θεσσαλονίκη (15-16/9/1977) με το τραγούδι του Γιώργου Πετσίλα και της Αγαθής Δημητρούκα(!) «Περασμένα-ξεχασμένα» (η πληροφορία από το blog του Φεστιβάλ Τραγουδιού), ενώ κυκλοφορεί και ο μοναδικός(;) προσωπικός του δίσκος, το «Κορίτσι Μου» [EMI/ Columbia 2J 062-70812]. Πρόκειται για ένα… ανάμεικτο άλμπουμ. Περιέχει λαϊκά, ελαφρολαϊκά, ελαφρά ακόμη και… φανκολαϊκά τραγούδια, τα περισσότερα (οκτώ στα δώδεκα) σε στίχους Δημήτρη Ιατρόπουλου (άρα υπάρχει μια στιχουργική εγγύηση). Ξεχωρίζουν περισσότερο το «Έννοια σου» σε μουσική Κώστα Πρέντα (γεμάτη λαϊκή μπαλάντα), το λαϊκό funky που λέγαμε «Καλημέρα-καληνύχτα» (μουσική Γ. Μπιθικώτσης – υποθέτω Γιάννης) με τις ρυθμικές κιθάρες και το ηλεκτρικό πιάνο να φτιάχνουν κατάσταση, το «Είμαστε μια φωτογραφία», όπου ακούγεται ακόμη και mellotron και πάνω απ’ όλα το «Στην πιο φτωχή τη γειτονιά» (μουσική Νίκος Τζαβάρας) μία πανέμορφη μπαλάντα, με σταλμένη μελωδία και γραμμή πνευστών για (ελαφρύ) σεμινάριο – η ενορχήστρωση, εξάλλου, σε όλο σχεδόν το άλμπουμ, ανήκει στον Νέστορα Δάνα (στα 60s μέλος των Βορείων).

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας ο Γιώργος Βάρσος θ’ ακουστεί σ’ ένα άλμπουμ της Πόλυς Πάνου και σε κανα-δυο τουριστικά, το “This is… the best of Mikis Theodorakis” [EMI/ Columbia 14C 026-70877, 1978] και το “A Taste of Greece/ 14 songs & music” [EMI/ Columbia 14C 026-70879, 1978]. Στο δεύτερο τραγουδούσε «Ένα όμορφο αμάξι με δυο άλογα» και «Εγνατίας[sic] 406»… Αυτά, δεν αντέχονται ούτε στο πρωτότυπο.