ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ …χιλιανοί αξιωματικοί

Έχω ξαναγράψει για τον Γιώργο Μενέλαο Μαρίνο (http://diskoryxeion.blogspot.gr/2009/11/blog-post_6597.html), τον έλληνα folkist που έκανε καριέρα στη Δανία στα τέλη του ’60 και στα πρώτα χρόνια του ’70, αλλά και στην Ελλάδα λίγο αργότερα. Γεννημένος στην Αθήνα το 1936, θα βρεθεί στα 30 του – πάνω στο ξέσπασμα δηλαδή της folk συνείδησης – στη σκανδιναυική χώρα, για να εμπλακεί, αμέσως σχεδόν με τα τραγουδιστικά πράγματα. Η έλευση της χούντας στην Ελλάδα, τον Απρίλιο του ’67, που βοήθησε, ως γνωστόν, στη ριζοσπαστικοποίηση των ελλήνων του εξωτερικού, κάνοντάς τους περισσότερο συμπαθείς στις τάξεις των ευρωπαίων διανοουμένων, συνέτεινε και στην απορρόφηση του Γιώργου Μαρίνου από το τοπικό προοδευτικό κύκλωμα. Τον Ιούλιο του ’69 τα πρώτα του τραγούδια θα μεταδοθούν από το δανικό ραδιόφωνο, ενώ, την επόμενη χρονιά, αυτά ακριβώς τα τραγούδια θα δισκογραφηθούν κιόλας για λογαριασμό της Sonet. Πρόκειται για το άλμπουμ “Red Moon (Κόκκινο Φεγγάρι)” [SNTF 617]. Μουσική και στίχοι: Γιώργος Μαρίνος. Ερμηνεία: Trille· με τη δανή τραγουδίστρια ν’ αποδίδει στην ελληνική γλώσσα. Η τραγουδοποιία του Μαρίνου είναι ολίξον «άξεστη», έχει όμως τη δύναμη του ειλικρινούς βιωματικού λόγου και την ισχυρή παρακαταθήκη του «θεοδωρακικού» μέλους. Τραγούδια «άτεχνα», σκληρά, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το “Kiafto tha perasi”, το οποίο ο... Γιώργος Μενέλαος Μαρίνος θα συμπεριλάβει, με άλλο τίτλο, και στο καλύτερό του άλμπουμ, το ελληνικό «Η Μαμά Ελλάδα» [EMI/Columbia] το 1979, όντας πια επαναπατρισμένος. Να σημειωθεί πως στην ηχογράφηση πήρε μέρος και ο κιθαρίστας Andy Sunstrom, γνωστός, σε όσους, από το OST της ταινίας “Quiet Days In Clichy” [Vanguard, 1970]. Ο Μαρίνος, που μπήκε στο κύκλωμα της danish folk (Caesar, Poul ή Povl Dissing, Cy Maia & Robert, Frode Veddinge…) και ανακατεύτηκε με τους τραγουδοποιούς της σκηνής (Per Dich, Trille…), συνέχισε να ηχογραφεί, στο ίδιο και απαράλλαχτο στυλ, δίνοντας ελληνόφωνα άλμπουμ, που κυκλοφορούσαν ευρέως στη βόρεια Ευρώπη από τη CBS. Για παράδειγμα, το “Storbytossen” δηλ. «O Τρελλός της Πόλης» [CBS 64851, 1972] πάλι φέρνει κοντά δανούς μουσικούς, όπως τους Fin Alfred Larsen μπουζούκι, Bjarne Jes Hansen (από τους Den Rode Lue) μπουζούκι, Torben Pedersen μπάσο και Hugo Rasmunsen μπάσο (από τους Balkan, την New Jungle Orchestra του Pierre Dorge κ.ά.), και φυσικά την... αρχαϊκή τραγουδοποιία του Μαρίνου, που έχει όμως να παρουσιάσει, πάλι, μερικά ωραία άσματα. Ξεχωρίζω το φερώνυμο «Ο τρελλός της πόλης» εξαιτίας της εισαγωγικής μελωδίας, η οποία μοιάζει μ’ εκείνη του τραγουδιού των Γιώργου Κατσαρού – Πυθαγόρα «Ούτε συζήτηση» (Υπήρξε ο Θεός μου/ το νόημα του κόσμου…), που τραγούδησε τρία χρόνια… αργότερα ο Πάριος, αλλά και το «Η ιστορία της ζωής του», ράπισμα στο… κράτος της Δεξιάς και κυρίως της άθλιας τακτικής του φακελώματος. (Μην ξεχνάμε πως ο Μαρίνος ήταν ένας στρατευμένος τραγουδοποιός, πως στην Ελλάδα υπήρχε χούντα και πως στιχάκια του στυλ… ο αστυνόμος ο μπινές, ήταν αδύνατον ν’ ακουστούν, σε δίσκο, χωρίς πρόβλημα, το 1972). Η φωτογραφία που βλέπετε από κάτω, με την απίστευτη φάτσα του μπασκίνα σε πρώτο πλάνο, είναι τραβηγμένη στα sixties, μάλλον έξω από τη Μεγάλη Βρετανία, στην Όθωνος (στη λιμουζίνα διακρίνονται κάτι βασιλιάδες) και… κοσμεί το οπισθόφυλλο του άλμπουμ. Ένα άλλο LP του Μαρίνου είναι το “Bazar” [CBS 53345, 1974], στο οποίο πάλι συνεργάζεται με δανούς μουσικούς (Tym Andersen μπουζούκι, Helmuth H Jendal μπάσο, Poul Kjoller φλάουτο…), στο ίδιο πάνω-κάτω μουσικό στυλ, αλλά με στίχους περισσότερο… συναισθηματικούς. Το “Έλα, έλα, έλα κοπελιά» είναι κάτι σαν το «Ντιρλαντά» με άλλα λόγια, και το «Νάνι νάνι» ένα ωραίο νανούρισμα. Είναι η εποχή (1975) κατά την οποίαν ο Γιώργος Μαρίνος έρχεται στην Ελλάδα, μια και η Χούντα έχει πέσει και το πολιτικό τραγούδι είναι στο φόρτε του. Ο πρώτος που τον πιάνει είναι ο Κώστας Γιαννίκος ο οποίος του βγάζει στην Ελληνική Εταιρία Επικοινωνιών [45 EX/3E LOC-201] ένα 45άρι με τέσσερα τραγούδια: «Ο τρελλός της πόλης», «Λυώνουν τα σίδερα», «Τα παιδιά της γειτονιάς μου», «Η Μαρία» (τα τρία πρώτα από το LP “Storbytossen”, το τέταρτο από το “Bazar”). Το εξώφυλλο του EP, που είχε τίτλο «Λυώνουν τα Σίδερα», όπως βλέπετε, είναι το ίδιο με το οπισθόφυλλο του LP «Ο Τρελλός της Πόλης». Σωστό.Αργότερα ο Γιαννίκος θα του βγάλει και LP βεβαίως, τον «Απολογισμό» στην Charter το 1977, αν και είχαν προηγηθεί δύο παιδικά άλμπουμ, το «Γεια Χαρά» [CBS, 1976] και το «Καραμελοχώρα» [Columbia, 1977]. Ανάμεσα στο όνομα και το επώνυμο τού «Δανού» Georges Marinos είχε μπει πλέον και το πατρώνυμο Μενέλαος, μια και ο γνωστός σε όλους μας Γιώργος Μαρίνος έκανε, τότε, μεγάλη καριέρα και θα ’πρεπε κάπως να ξεχωρίζουν. Την επόμενη φορά που τ' όνομά του τυπώνεται σε δίσκο ήταν στο LP «Η Μαμά Ελλάδα» [Columbia 14C 062-70864] το 1979. Ήταν το καλύτερό του. Παρότι το ύφος της τραγουδοποιίας του παραμένει το ίδιο, είναι οι ενορχηστρώσεις του Νέστορα Δάνα που δίνουν στο άλμπουμ άλλην αίσθηση. Κορυφαία στιγμή το jazz-blues με δυναμικά πνευστά «Χιλιανοί αξιωματικοί» (η λογοκρισία ήταν ακόμη στο φόρτε της και το… έλληνες αξιωματικοί άλλαξε «πατρίδα»). Μερικοί στίχοι, μέρα πού’ναι: «Πάνε στα σαλόνια βρίζουνε τους άλλους/ όρθιοι στους μικρούς και σκύβουν στους μεγάλους/ κάνουν υποκλίσεις και χορεύουν βαλς/ με μια μουσική που σου θυμίζει μαρς/. Έχουν μια γυναίκα που όλο σπίτι μένει/ στις γιορτές τη βγάζουνε σημαιοστολισμένη/ μ’ όλο κάνει λάθη και ρωτάει γιατί/ γιατί πια τον Απρίλιο δεν έχουμε γιορτή;/. Το Χριστό στον τοίχο/ πλάι το σπαθί κι η θήκη/ κι έχουν δυο βιβλία μόνο στη βιβλιοθήκη/ το ένα λέει ‘θρησκεία, ειν’ των λαών η αυγή’/ και το άλλο λέει ‘οι άπιστοι πεθαίνουν με σφαγή’/. Έχουνε ιδέες από μαύρο χρώμα/ κι έχουνε ακόμα το δικό τους κόμμα/ κι όταν θα μιλάνε μπρος σε δυο και τρεις/ κύριοι κινδυνεύει λένε η πατρίς/».Πριν κάτι μήνες είδα, για τελευταία φορά, το όνομα του Γιώργου Μενέλαου Μαρίνου τυπωμένο κάτω από μερικά ποιήματα στο βιβλίο της «γλώσσας» της Δευτέρας Δημοτικού…