ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΥΖΑΚΗΣ όπου κι αν πάω θα θυμάμαι...

Τo Σάββατο το βράδυ προγραμμάτισα κι έγραψα στο βίντεο (λειτουργεί ακόμη…) κανά δίωρο από την εκπομπή του Σπύρου Παπαδόπουλου «Στην υγειά μας» (ΝΕΤ), την αφιερωμένη στον Γιώργο Μουζάκη (1922-2005). Την είδα χθες. Λίγο βιαστικά… Ήταν εκεί, στο στούντιο εννοώ, η σύζυγος και ο γυιός του – μουσικός επίσης – και διάφοροι άλλοι τραγουδιστές και τραγουδίστριες κυρίως, που συνεργάστηκαν μαζί του. Ονόματα; Άντζελα Ζήλεια, Τέρης Χρυσός, Κλειώ Δενάρδου, Σόφη Ζαννίνου (φωνάρα και τώρα, δηλαδή ιδίως τώρα – μπράβο της!) και άλλοι νεώτεροι. Δεν θα πω για την εκπομπή, τον σκηνικό της διάκοσμο, που δεν είχε καμμία σχέση με το πνεύμα των τραγουδιών του Μουζάκη, ούτε για την ορχήστρα, που πραγματικά, πάσχιζε να μεταφέρει κάτι από τον πλούτο των ενορχηστρώσεων του μεγάλου παίκτη… Θέλω μόνο να μιλήσω λίγο. Προσωπικά… Το να πω, λοιπόν, ότι μεγάλωσα με τα τραγούδια του Γιώργου Μουζάκη μπορεί ν’ ακουστεί παράξενο από τους καλοπροαίρετους ή «κάπως» από τους κακοπροαίρετους, όμως είναι αλήθεια. Το «Ένας φίλος ήρθε απόψε απ’ τα παλιά» και το «Όπου κι αν πας θα θυμάσαι» ήταν μονίμως στο στόμα του Κερκυραίου (και καλλίφωνου) πατέρα μου, φανατικού θιασώτη του belcanto και της ανέγγιχτης ρομάντζας. Λογικώς, έως τα μέσα του ’70, όταν πιτσιρικάς πια άρχιζα να συνειδητοποιώ τι σήμαινε να στέκεσαι απέναντι από τη μουσική απολαμβάνοντας, θα πρέπει να τα είχα ακούσει εκατοντάδες φορές, δίχως (τότε) να μπορούσα να διανοηθώ πως θα τα εύρισκα, κάποια στιγμή, μπροστά μου πάλι. Μπορεί να είναι ένα καπρίτσιο της ζωής, η γλυκιά εκδίκηση που μας επιφυλάσσει η ήβη έτσι όπως... προετοιμάζει τις αναμνήσεις, όμως, σήμερα, ό,τι θεωρούσα, κάποτε, ως «μουσική των γέρων» ή εν πάση περιπτώσει ως μουσική του δικού μου γέρου, έρχεται να πάρει θέση δίπλα στα υπόλοιπα των ακουσμάτων μου. Από τον πατέρα στον υιό; Και από τον παππού στον εγγονό, θα προσέθετα…
Με αυτόν ακριβώς τον τίτλο «Από τον Παππού στον Εγγονό», στα μέσα της δεκαετίας του ’70, μάλλον το 1975, ο Γιώργος Μουζάκης αποκτά τη δική του μουσική εκπομπή στην τηλεοπτική Υ.ΕΝ.Ε.Δ. Σκοπός της, η παρουσίαση του ελαφρού (ελληνικού) άσματος, που άγγιζε όμως έως και τα υπερατλαντικά στάνταρντ της jazz και της latin. Εξισορροπώντας δηλαδή την έξωθεν εντεχνο-λαϊκούρα της εποχής (που είχε κι αυτή τον – υπερτιμημένο – ρόλο της, ok) η πάντοτε στο περιθώριο, για να μην πούμε στο φτύσιμο από τους… πεφωτισμένους, λάιτ μούζικα αφήνει κι εκείνη το αεράτο ίχνος της, το τσαλαπατημένο τω όντι από το κρεπ και την αρβύλα. Έχοντας λοιπόν υπό τας διαταγάς του μία 30μελή ορχήστρα (από τη μια μεριά τα strings, από την άλλη τα πνευστά και στη μέση το… rock section – κιθάρα, μπάσο, ντραμς) και ακόμη μία ομάδα από τους καλύτερους τραγουδιστές του είδους, από τον Σώτο Παναγόπουλο, την Άντζελα Ζήλια, τον Τζίμη Μακούλη και την Νέλλη Μάνου, μέχρι τον πρώην Forminx Τάσο Παπασταμάτη, την Μαίρη Ανν και την Γιοβάννα, ο Μουζάκης έφτιαχνε ένα άκρως διασκεδαστικό πρόγραμμα, ενορχηστρώνοντας με άπειρη γνώση όχι μόνο τα δικά του θέματα («Ένας φίλος», «Όπου κι αν πας θα θυμάσαι», «Απόψε θάθελα», «Χίλια λόγια», «Παληά γειτονιά»…), αλλά ακόμη το “September song” του Kurt Weill ή το κλασικό latin standard “Quisas, quisas, quisas”. Εκεί όμως όπου το πράγμα άγγιζε το τέλειο, και θά’λεγα, δίχως φειδώ, το αιωνίως διαχρονικό, ήταν στις στιγμές, όταν η ορχήστρα ανέπτυσσε τη δική της δυναμική, δίχως τις εξαρτήσεις της φωνής. Μαγεία.

Στον αναμνηστικό δίσκο που κυκλοφόρησε το 1976 από την Polydor (επανεκδόθηκε σε CD, με κακό εξώφυλλο, 20 χρόνια αργότερα) και για του λόγου το αληθές υπάρχει ένα πύρινο οργανικό, το «Σκέρτσα εποχής», για το οποίον έχω τη γνώμη πως είναι το ωραιότερο latin track που ηχογραφήθηκε ποτέ στον τόπο μας. Το δε σόλο του Μουζάκη στην τρομπέτα, με σουρντίνα, είναι άλλο πράγμα. Αλλά και το percussion section είναι εξωφρενικό, ικανό να τρυπήσει, σήμερα, τα φλόρια των DJs. Mega euro-latin, κλάσης Chakachas ή Nico Gomez. Δηλαδή καλύτερο. Στα χρόνια που ακολούθησαν τη Μεταπολίτευση, ο λαϊκά αριστοκρατικός και δύσθυμος Μουζάκης σαν να πέρασε στο περιθώριο (ο ίδιος, όχι τα τραγούδια του). Δεν τον σήκωσε η Αλλαγή. Ανάμεσα στο κακό γούστο, το μικροαστικό τσάτρα-πάτρα και την επέλαση των βλάχων (το «β» μικρό), αυτός, ένας άρχοντας της ζωντανής διασκέδασης, πάτησε φρένο. Ο μόνος από τους ομοτέχνους του – που ερχόταν από αλλού – και που μιλούσε πάντα με ζεστά λόγια για το έργο του ήταν ο Σταμάτης Κραουνάκης. Πουθενά όμως μια κουβέντα, ένα κείμενο που να τοποθετεί τη μουσική του Μουζάκη στο τώρα, με όρους σύγχρονους και ουχί αραχνιασμένους, απ' τους καθ’ ύλην αρμοδίους – να τ’ ακούσω κι εγώ. Καθότι, για πλείστους όσους… αναρμοδίους, ο Μουζάκης ήταν, απλώς, ο συνθέτης που έγραψε εκείνο το μάμπο το μπραζιλέρο. Άντε και τον ύμνο του Παναθηναϊκού…