ΚΟΡΕ.ΥΔΡΟ. ο σατανάς στην Κοντραφόσα

Το τελευταίο χάρτινο πεντακοσάρικο (Δραχμές Πεντακόσιες εννοώ) ήταν το χαρτονόμισμα της νιότης μου – πιθανώς δε και το ωραιότερο που έπιασαν ή θα πιάσουνε τα χέρια μου ποτέ. Κυκλοφόρησε την 1 Φεβρουαρίου 1983 επί Πασοκοκρατίας, όταν διοικητής της ανώνυμης εταιρείας Τράπεζα της Ελλάδος ήταν ο Γεράσιμος Αρσένης. Το «μασονικό», όπως έμεινε στην ιστορία, απεικόνιζε στην μπροστινή μεριά τον πρώτο κυβερνήτη της χώρας Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς και το σπίτι του στην Κέρκυρα, ενώ πίσω έβλεπες μιαν άποψη του Παλαιού Φρουρίου τής πόλης με τα διάφορα οχυρωματικά έργα. Μία πανέμορφη… γκραβούρα, ένα έργο τέχνης σε καθημερινή ανταλλακτική χρήση.

Το 1983, θυμάμαι, έψαχναν όλοι να εντοπίσουν τα ποικίλα… μασονικά σύμβολα (το φίδι που δαγκώνει την ουρά του, τις χειραψίες, τις… εξάλφες και ό,τι άλλο), που ήταν καλώς ή λιγότερο καλώς κρυμμένα στο χαρτονόμισμα. Ο κόσμος ούτε τότε είχε δουλειά να κάνει... Την ίδιαν εποχή (το 1984) μ’ ένα πεντακοσάρικο που έβαζα στην τσέπη παραδίδοντας μιαν ώρα Χημεία ιδιαιτέρως (στους μαθητές έλεγα –και επέμενα στην ονοματολογία– πως το… κάκο τρία θα πρέπει να το λένε, πάντα, ανθρακικό ασβέστιο και τους… κεκόρε ύδρο κεκορεσμένους υδρογονάνθρακες αφήνοντας κατά μέρος τις βλακείες), αγόραζα ένα LP ελληνικής κοπής (400 δραχμές), ενώ έβλεπα και μια ταινία στον κινηματογράφο (ένα κατοστάρικο το εισιτήριο). Η Μουσική, το περιοδικό, έκανε επίσης ένα κατοστάρικο, ενώ με κάτι παραπάνω άκουγες, ας πούμε, τους Ex Humans και τους Ghetto πίνοντας ένα καφάσι μπύρες (που λέει ο λόγος), στα μπαρουτοκαπνισμένα κλαμπ της εποχής. Γενικώς, το πεντακοσάρικο ήταν… ποσό. Το είχες στην τσέπη σου, έβγαινες και ξεχνούσες να γυρίσεις, πληρώνοντας εν τω μεταξύ τους πάντες και τα πάντα... Το πεντακοσάρικο πρωταγωνιστεί εικαστικώς στο πρόσφατο άλμπουμ των Κερκυραίων Κόρε.Ύδρο., που έχει τίτλο «Απλές Ασκήσεις στον Υπαρξισμό» [Inner Ear/ Ανούσια Ένταση, 2013] και αυτό είναι κάτι πολύ θετικό εκ πρώτης – οι άνθρωποι έχουν γούστο. Ξεκινώ από ’κει, δηλαδή, για να πάω σιγά-σιγά και στα πιο μέσα…

Οι Κόρε.Ύδρο. είναι ένα παράξενο συγκρότημα. Ίσως το πιο παράξενο από την εποχή… την εποχή… την εποχή… ποιαν εποχή; Έλα ντε; Εγώ το μόνο άλμπουμ που ανακάλεσα στη μνήμη μου ακούγοντας τις «απλές ασκήσεις…» είναι το «Κράμα» [Vertigo, 1988] του Γιώργου Ρωμανού – ένας δίσκος που μου προξένησε (κάποτε) και θα μου προξενεί, πάντα, μιαν ανάλογη (ισχυρότατη) εντύπωση. Ένα «κρυφό» κόσμημα της ελληνικής δισκογραφίας, που δεν έχει βρει ακόμη τη θέση που του πρέπει· ίσως και να μην τη βρει ποτέ δηλαδή, αλλά… ποιος νοιάζεται; Έχουμε, λοιπόν, στην περίπτωση των Κερκυραίων, ένα στίχο ποιητικό και παραληρηματικό συνάμα –και αυτό είναι το πρώτο–, που στέκεται αυτόνομος μέσα σ’ ένα ρεαλιστικό ή μη ρεαλιστικό πλαίσιο, που συνίσταται από το τρανό και ταυτοχρόνως από το τιποτένιο και που μεταφράζεται σε μιαν αγωνία να αποδοθούν με λέξεις (Π.Ε. Δημητριάδης βασικά, αλλά και Αλέξανδρος Μακρής) εκείνα που δεν λέγονται. Θολές ή λιγότερες θολές σκέψεις, ιδέες, κουβέντες φευγαλέες, όνειρα που περίπου τα θυμόμαστε ή νομίζουμε πως τα θυμόμαστε, μία μάχη, γενικώς, να μετρήσεις και να αναμετρηθείς με τη γλώσσα, αφήνοντας το ίχνος σου. Δύσκολο άθλημα. Απαιτούνται ώρες προπόνησης και μάλιστα κατά μόνας. Παρά ταύτα, και ανά πάσα ώρα και στιγμή, μπορεί να χάσεις επαφή, κάτι να ξεγλιστρήσει. Το κυνήγι της λέξης δεν έχει τελειωμό – ποτέ δεν τακτοποιείται· ανακατεύεται όμως με τη μουσική, γίνεται τραγούδι, και κάπως μετριάζεται η πρωταρχική στιχουργική αγωνία. Τι θέλω να πω…

Διάβασα πολλές φορές του στίχους των Κόρε.Ύδρο. στο booklet, πριν ξεκινήσω την ακρόαση. Όχι για να μαντέψω μελωδίες –πώς θα μπορούσε να τραγουδηθούν δηλαδή όσα γράφονται εκεί–, αλλά κυρίως για να προσδιορίσω το πρωτογενές συστατικό αυτής της «μάχης». Με ποιον τρόπο, κάποιος, μπορεί να μπει σ’ αυτή τη διαδικασία. Πώς θα τελεσφορήσει το εκφραστικό κυνήγι, μέσα από το οποίο θα προκύψει το τραγούδι. Καταλήγω σε μία λέξη: Κέρκυρα. Είναι ο τόπος, δηλαδή, ό,τι κατευθύνει τη γραφίδα στο χαρτί ή το πεντάγραμμο. Οι λυρικοί ποιητές της Κέρκυρας, οι επτανήσιοι ποιητές, αλλά και όσοι στάθηκαν στην άκρη του γκρεμού με την ίδια ή παρόμοια (νεο)ρομαντική και λεπτοφυώς ειρωνική-σαρκαστική γραφή (από τον Καρυωτάκη και τον Λαπαθιώτη, μέχρι τον Άγρα και τον Παπανικολάου) και από την άλλη οι θεσπέσιες μελωδίες, οι πολυφωνικές χορωδίες, οι μουσικές των καντουνιών, οι μπάντες με τα κόρνα, τα σαξόφωνα, τις τρομπέτες, τα τρομπόνια. Αυτοί είναι οι Κόρε.Ύδρο. Ένα συγκρότημα που δεν θα μπορούσε να υπάρχει πουθενά αλλού στη χώρα, παρ’ εκτός του Νησιού των Φαιάκων. Εντάξει, μπορεί να μαντεύω λάθος –ας με διορθώσουν οι ίδιοι–, αλλά, για μένα, η Δραχμή κοπής 2013, στο label του CD, δηλώνει αυτό και μόνον αυτό. Όχι την επιστροφή, σώνει και καλά, στο συγκεκριμένο νόμισμα (όπως θα βιαστούν χαιρέκακα να υποστηρίξουν οι κοντόφθαλμοι ευρωγλύφτες), αλλά την προσπάθεια που οφείλουμε να καταβάλουμε προκειμένου να διαφυλάξουμε όχι απλώς την ελληνικότητά μας στο διεθνοποιημένο περιβάλλον, αλλά κάτι ακόμη πιο σημαντικό, την τοπικότητά μας. Να επενδύσουμε σε ό,τι πιο ωραίο μας παραδόθηκε που δεν είναι άλλο από τη γλώσσα των ποιητών μας, και περαιτέρω τους ήχους των πόλεων και τον εξοχών που μεγαλώσαμε, τις οσμές που μυρίσαμε και τις γεύσεις που γευτήκαμε, το είδος των ανθρώπων που συγχρωτιστήκαμε ηθελημένα ή άθελά μας, την αύρα του δικού μας τόπου. Αν δεν έγραφαν οι Κερκυραίοι Κόρε.Ύδρο., φερ’ ειπείν, ένα τραγούδι για τους μασόνους, ποιοι θα το έγραφαν; (Ας μην ξεχνάμε πως η πρώτη μασονική στοά επί σημερινού ελληνικού εδάφους ιδρύθηκε στην Βενετοκρατούμενη Κέρκυρα προς το τέλος του 18ου αιώνα). Και είναι αυτό το τραγούδι («Όταν έρχονται οι τέκτονες») που ανοίγει το άλμπουμ μ’ έναν τρόπο «τοπικό» και γι’ αυτό, ωστόσο, ευρύτατου ενδιαφέροντος («στην κορυφή της πυραμίδας μοναξιά/ και ιεραρχία ως την παγκόσμια βλακεία»).

Υπάρχουν πολλά εξαιρετικά τραγούδια στις «Απλές Ασκήσεις στον Υπαρξισμό». Μερικά, δε, είναι από τα ωραιότερα που έχουν γράψει έως σήμερα οι Κόρε.Ύδρο. και οπωσδήποτε από τα ωραιότερα της ελληνόφωνης δισκογραφίας τα τελευταία χρόνια. Όλα, μεν, ξεκινούν από το λόγο, τον στίχο, αλλά δεν μένουν εκεί μόνον. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν τις μελωδίες στο πετσί τους. Την ελαφρά επτανησιακή μουσική, την… ελαφροποιημένη κλασική, την καντάδα, την υμνωδία – το bel canto βασικά. Και παρότι στην πορεία εισέβαλαν κι άλλοι ήχοι, όπως το rock, η σύγχρονη pop, η jazz, κάτι ηλεκτρονικά – όλα τούτα δεν είναι τα σημαντικά. Τα σημαντικά είναι εκείνα που μαρτυρούν το χώμα που πατάνε οι Κόρε.Ύδρο. Κι αυτό θα το ανακαλύψεις στα ωραιότερα των ωραιοτέρων. Στο «Τραγούδι με ανάστροφο μήνυμα», στα «Βράδια της κρίσης», στο «Ποτέ δεν ήμουν μόνος τελικά» και φυσικά στο επόμενο αλλόκοτο άσμα· των ασμάτων...