δύο-δύο στο… βιβλιοπωλείο

Πριν λίγες ημέρες βρήκα σε μια τρύπα στο Παγκράτι ένα βιβλίο 160 σελίδων που μου έκανε μεγάλη εντύπωση. Είχε τίτλο Κλοπές στα Καταστήματα κι είχε εκδοθεί από το Ινστιτούτο Λιανικής Πωλήσεως το 1984. Δεν το… έκλεψα, το αγόρασα με ένα ευρώ. Με υπότιτλους… ποιες και πόσες είναι, πότε γίνονται και που, πώς γίνονται και από ποιους και με… κεφαλαία γράμματα… πώς αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά, το βιβλίο είναι ένας αποθησαυρισμός περιπτώσεων κλοπών ποικίλων αντικειμένων από μικρά και μεγάλα καταστήματα, έτσι όπως τις διηγήθηκαν (τις περιπτώσεις) έλληνες καταστηματάρχες. Το… Ινστιτούτο περιγράφει, επίσης, με δικά του λόγια πάμπολλα περιστατικά μικρών και μεγαλύτερων κλοπών με γλώσσα απλή και κατανοητή, βγάζοντας το απαραίτητο, σε τέτοιες φάσεις, γέλιο. Δεν ξέρω, αλλά, στιγμές-στιγμές, διαβάζοντας το Κλοπές στα Καταστήματα (που είναι απολαυστικό και κυλάει σαν νεράκι) θυμήθηκα το Εγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη [Νεφέλη, Αθήνα 1979] του Ηλία Πετρόπουλου. Πάμε κατ’ ευθείαν στο κεφάλαιο 4, που επιγράφεται… Βιβλιοπωλεία – Χαρτοπωλεία… Οι παρεμβάσεις με μαύρα δικές μου...

Εδώ η κλοπή έχει μεγάλες διαστάσεις (σ.σ. σκέτη απελπισία!). Το γεγονός εξηγείται διότι για να αγοράσει κάποιος ένα βιβλίο το παίρνει στα χέρια του για να το ξεφυλλίσει. Το ξεφύλλισμα και η ανάγνωση ορισμένων σελίδων ή περιεχομένων παίρνει χρόνο κι έτσι είναι δύσκολο ένας υπάλληλος να παρακολουθεί συνεχώς και συγχρόνως 4-5 πελάτες που παίρνουν, διαβάζουν και αφήνουν συνεχώς διάφορα βιβλία. Το γεγονός, μάλιστα, ότι πολλά βιβλία είναι μικρά, έτσι ώστε να χωρούν και σε κανονικές τσέπες, επιτείνει το «επικίνδυνο» του πράγματος.
Η περίπτωση των «διψασμένων για μάθηση», η «έρευνα» «διανοουμένων» (έχουν νόημα τα εισαγωγικά;) είναι πολύ συχνή και αποτελεί τη μάστιγα (ωραία λέξη!) των καταστημάτων αυτών. Οι άνθρωποι αυτοί ατημέλητοι, με μούσι ή με γυαλιά (ωχ ωχ ωχ…), με μεγάλες καμπαρντίνες, ή χαρτοφύλακες, ή τσάντες, ή ευρύχωρα μπουφάν, είναι από τις «περιπτώσεις».
Ένα κόλπο είναι το σύστημα του «διαβάσματος του ίδιου βιβλίου» (δώσε, Θεοδόση, δώσε…). Αυτό γίνεται ως εξής. Ο κλέφτης πηγαίνει σε μια στοίβα όμοιων βιβλίων, παίρνει το αποπάνω, το ανοίγει και διαβάζει επιδεικτικά, ώστε να τον προσέξει κάποιος υπάλληλος και να δει το βιβλίο. Σε μια στιγμή που δεν τον βλέπει κανένας εξαφανίζει σε μια τσέπη ή τσάντα, ή κάπου αλλού το βιβλίο και ταχύτατα παίρνει ένα όμοιο και προσποιείται ότι «δεν συνέβη τίποτα», διαβάζοντας αμέριμνος το «ίδιο» βιβλίο. Μετά και όταν ο υπάλληλος τον προσέχει πάλι, τοποθετεί με αδιαφορία (τάχα μου, τάχα μου) το βιβλίο στην ίδια στοίβα και φεύγει.
Το κόλπο αυτό γίνεται ευκολότερα με δύο συνεννοημένους φίλους (τα αγόρια που πηγαίνουν δύο-δύο… στο βιβλιοπωλείο), όπου αντί να το βάλει κάπου ο πρώτος, το δίνει στον δεύτερο, ο οποίος το βάζει κάτω από το παλτό του. Έτσι, ο δεύτερος φεύγει ενώ ο πρώτος διαβάζει ακόμα, μέχρι που να τον παρατηρήσει κάποιος υπάλληλος. Τότε αφήνει το βιβλίο και αποχωρεί και αυτός.
Στα Χαρτικά Είδη εξαφανίζονται πολύ εύκολα και πολύ γρήγορα όλα τα μικρά αντικείμενα όπως στυλό, είδη γραφείου, συρραπτικές μηχανές κ.λπ., γιατί «πέφτουν» πολύ εύκολα «κατά λάθος» στην τσέπη. Ιδιαίτερα σε μικρά βιβλιοχαρτοπωλεία που ο καταστηματάρχης ασχολείται ο ίδιος σε κόψιμο χαρτιού από ρολά, ή ψάχνει να βρει τις ταινίες γραφομηχανής σε συρτάρια πίσω από το μπάγκο, ή μετρά με το μέτρο κάποια ταινία κ.λπ., τότε είναι «η ώρα του κλέφτη». Ρίχνει στις τσέπες ό,τι βρει (ξύστρα να ’ναι και ό,τι να ’ναι) ή ό,τι έχει ήδη εντοπίσει. Τα περισσότερα αντικείμενα είναι τόσο μικρά, όπως είπαμε, που γρήγορα εξαφανίζονται. Όταν ξανασηκώσει το κεφάλι του ο καταστηματάρχης όλα είναι ήσυχα και ήρεμα όπως τα άφησε, μόνο που ορισμένα πράγματα έχουν αλλάξει «τοποθεσία». Προσοχή στα μολύβια, στυλό και παρόμοια. Εξαφανίζονται στο λεπτό (ακρίδα!). 
Ένας τρόπος για να περιορίσει κανείς τις κλοπές σ’ αυτά τα μικρά είδη (οποία ματαιότης) είναι η επικόλλησή τους ανά δύο-δύο, τρία-τρία κ.ο.κ. σε μεγάλα χαρτόνια με πλαστική ταινία με το σύστημα της θερμοσυγκόλλησης.

Από την αρχή είχα την απορία αν το βιβλίο είχε κάτι σχετικό με τις κλοπές δίσκων. Λίγο ειδικό κεφάλαιο εν σχέσει με τα είδη ρουχισμού, τις γούνες, τα κοσμήματα, τα παιγνίδια, τα γυαλικά, τα είδη δώρων, τα φάρμακα, τα καλλυντικά, τα είδη σουπερμάρκετ και άλλα τινά που περιγράφονται, αλλά εν πάση περιπτώσει όχι ανύπαρκτο. Κάτι υπάρχει στο κεφάλαιο 6 που επιγράφεται Τι πρέπει να προσέχουν οι υπάλληλοι…

(…) Άλλο αξιοπρόσεκτο σημείο είναι το παραγέμισμα ειδών, που έχουν αγορασθεί κανονικά, με κλεμμένα. Π.χ. σε τσάντες, βαλίτσες. Πρέπει να γίνεται έλεγχος στο ταμείο ότι τα είδη αυτά είναι άδεια. Παρόμοιες περιπτώσεις είναι:
– Το κάλυμμα ενός δοχείου με ακριβό π.χ. βούτυρο αντικαθίσταται από κάλυμμα δοχείου φθηνής μαργαρίνης.
– Μικροί δίσκοι των 45 στροφών χώνονται μέσα σε καλύμματα δίσκων των 33 στροφών.
– Σχετικά ακριβά εργαλεία μπαίνουν μέσα σε μεγάλα δοχεία ενός φθηνού υγρού π.χ. ορυκτέλαιου αυτοκινήτων.
– Αφήνεται στο βάθος του καροτσιού ένα είδος που δεν το βάζουν στον πάγκο να πληρωθεί. Αν βέβαια το προσέξει η ταμίας και το επισημάνει τότε είναι εύκολο να πουν ότι δεν το πρόσεξαν. Αλλά όπως είπαμε οι πολλές κλοπές γίνονται σε πολυσύχναστες ημέρες και ώρες και οι ταμίες δεν προφταίνουν να προσέχουν τέτοιες λεπτομέρειες.

Είναι αλήθεια πάντως πως οι δίσκοι βινυλίου, τα LP, λόγω μεγέθους δύσκολα σουφρώνονται – αν κι εμένα μου έχουν βουτήξει δίσκους από το σπίτι. Τους ανακάτεψαν κάποιοι με δικούς τους, που τους είχαν φέρει για τράμπες. Φυσικά, διαπίστωσα πως μου έλειπαν μήνες μετά… Το θράσος ορισμένων, πάντως, δεν περιγράφεται. Θυμάμαι σαν τώρα, κι ας έχουν περάσει 20-25 χρόνια, στο δισκάδικο του Φώτη στα Εξάρχεια, φοιτητές να σχολάνε από το γειτονικό Πολυτεχνείο και να μπαίνουν στο μαγαζί με τα φορητά σχεδιαστήρια υπό μάλης. Κάποια στιγμή, μεταξύ αστείου και σοβαρού, πρέπει να είχα πει του Φώτη: «Φώτη, πες τους ν’ αφήνουν τα σχεδιαστήρια στο πεζοδρόμιο» κι εκείνος μειδιούσε… Με πόσα ορίτζιναλ έφευγαν από ’κει μόνον εκείνοι το ’ξεραν…