natura morta

Δεν είμαι τακτικός αναγνώστης του περιοδικού Οδός Πανός, που εκδίδει ο Γιώργος Χρονάς. Πρέπει να το έχω αγοράσει μέσα στα 32 χρόνια που κυκλοφορεί καμμιά δεκαριά φορές, ενώ άλλες τόσες έχω μαζέψει τεύχη από το γιουσουρούμ (επειδή τα έχω βρει, ανά καιρούς, σχεδόν τζάμπα κι είχαν κάποια κείμενα που μ’ ενδιέφεραν). Χθες αγόρασα το τρέχον τεύχος του περιοδικού (#158), προκειμένου να έχω μία «συνολική» γνώμη –και από πρώτο χέρι– σχετικώς με το αποκρουστικό δημοσίευμα που έβαλε φωτιά στο δίκτυο πριν καμμιά βδομάδα. Δεν γνωρίζω τι έχετε διαβάσει και τι όχι στο internet –κι εγώ δεν έχω ξεσκονίσει τα πάντα–, γι’ αυτό θα σας πληροφορήσω για μερικά θέματα, προκειμένου να (ξανα)βγεί κάποιο (νηφάλιο) συμπέρασμα.

Το αποτρόπαιο σχόλιο δημοσιεύτηκε σε μια δισέλιδη «στήλη», που υπάρχει προς το τέλος του περιοδικού και η οποία τιτλοφορείται Ποντικοφάρμακα. Τη στήλη αυτή, που είναι παλαιά –εγώ την θυμάμαι τουλάχιστον από το 1985, αν και δεν υπάρχει σε κάθε τεύχος– την υπογράφει κάποιος… Γιώργος Ζώταλης. Ένα, πρώτο, πράγμα που μου έκανε εντύπωση και το οποίο λίγοι θα το πρόσεξαν (εγώ το πρόσεξα λόγω δουλειάς…) είναι πως το όνομα… ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΩΤΑΛΗΣ είναι γραμμένο με κεφαλαία. Και τούτο το επισημαίνω, επειδή όλα τα υπόλοιπα ονόματα των συνεργατών του περιοδικού, όπως και του ιδίου του Χρονά, είναι γραμμένα με πεζοκεφαλαία. Πώς λοιπόν και για ποιον ακριβώς λόγο… αναβαθμίζεται, τυπογραφικώς, ένα ονοματεπώνυμο; Τι ακριβώς συμβαίνει; Πρόκειται περί υπαρκτού προσώπου κατ’ αρχάς, ή μήπως είναι κάποιος γνωστός-άγνωστος, κρυμμένος… μυοκτόνος; Δεν ξέρω αν το μυαλό όλων πάει στον ίδιο τον Γιώργο Χρονά, αλλά δεν έχει νόημα να προσπαθούμε να μυρίσουμε τα νύχια μας. Πρέπει να εξακριβώνουμε (αν μπορούμε, όταν μπορούμε) εκείνο που γράφουμε (ή λέμε). Έτσι, ψάχνοντας λίγο στο internet βρήκα στο blog Άσματα και Μιάσματα το ακόλουθο. Γράφει ο Αντώνης Μποσκοΐτης: «Κλείνοντας το θέμα, θα πω και κάτι που δεν είδα πουθενά να δημοσιεύεται: το κείμενο του Γιώργου Χρονά για τη Μόνικα μπήκε στα Ποντικοφάρμακα της Οδού Πανός, τη στήλη... θαψίματος με την πιο υψηλή αναγνωσιμότητα, την οποία μάλιστα υπογράφει ο ίδιος ως Γιώργος Ζωτάλης (σ.σ. Ζώταλης ή Ζωτάλης – μάλλον Ζώταλης). Το λέω αυτό, διότι χθες ο Χρονάς μού είπε χαρακτηριστικά: ‘Ποτέ δεν θα υπέγραφα ένα τέτοιο κείμενο ως Γιώργος Χρονάς...’ [sic]». Ώστε λοιπόν ο Γιώργος Ζώταλης είναι ο ίδιος ο Γιώργος Χρονάς. Είναι ο εκδότης της Οδού Πανός που υπογράφει με ψευδώνυμο τη στήλη, η οποία, υποτίθεται, τα… χώνει σε πρόσωπα και καταστάσεις.

Να ξεκαθαρίσω κατ’ αρχάς το εξής. Είμαι εναντίον της ανώνυμης ή ψευδώνυμης δημοσιογραφίας στις περιπτώσεις που εκείνη (η δημοσιογραφία) αναπτύσσεται σ’ ένα χαμερπές, κακόβουλο και υβριστικό περιβάλλον. Απεναντίας, δεν έχω πρόβλημα έναντι της ανώνυμης μαχητικής δημοσιογραφίας, η οποία κρίνει και καυτηριάζει τις αυθαιρεσίες και τα εγκλήματα (με ή χωρίς εισαγωγικά) των πάσης φύσεως εξουσιών, χρησιμοποιώντας όμως το ακέραιο και υψηλό δημοσιογραφικό οπλοστάσιο. Δεν μπορεί ο κάθε αλήτης (διαδικτυακός σχολιαστής), να το παίζει ανώνυμος δημοσιογράφος, βρίζοντας, συκοφαντώντας και ελεεινολογώντας. Η ανωνυμία είναι μία ιερή κατάκτηση της δημοσιογραφίας, ιδίως, μάλιστα, σε χαλεπούς καιρούς, όταν οι εξουσίες αυθαιρετούν κατ’ εξακολούθηση. Περαιτέρω, ο κιτρινισμός δεν είναι δημοσιογραφία κι εκείνος που θέλει να ασκείται στο κουτσομπολιό και στην… πιπεράτη είδηση, οφείλει να λαμβάνει την ευθύνη όσων ισχυρίζεται με τ’ όνομά του. Όταν οι… κουκουλοφόροι βρίθουν στο διαδίκτυο, η έντυπη δημοσιογραφία οφείλει να προστατεύσει το ανάστημά της.

Η στήλη Ποντικοφάρμακα του… Γιώργου Ζώταλη είναι χονδροειδής (ή τουλάχιστον έχει εξελιχθεί σε τέτοια). Δεν έχει το ιοβόλο τακτ της καλύτερης ανάλογης στήλης που διάβασα ποτέ στον περιοδικό Τύπο και αναφέρομαι στις Τελευταίες Ειδήσεις που μοιάζουν με διαφήμιση (άλλως Αφυπνηστάριουμ) του μακαρίτη Λεωνίδα Χρηστάκη στο Ιδεοδρόμιο. Πριν το επίμαχο κομμάτι για την ελληνίδα τραγουδοποιό διαβάζουμε: «Συνήθως οι αρθρογράφοι των εφημερίδων βρίζουν κάποιους –Λαυρεντιάδης, Κοσκωτάς κ.ά. (σ.σ. !!)– παρουσιάζοντας την παλιότερη ζωή τους – μπογιατζής, χτίστης κ.ά. Γιατί βρε τέρατα; Εσείς πως ξεκινήσατε; Σας ξέρει η μάνα σας; Και τώρα τι νομίζετε, πως παριστάνετε τον Πάπα; Έτσι ξεκίνησαν άνθρωποι που δώσανε ψωμί σε κόσμο. Ενώ εσείς μασάτε από παντού. Και βρίζετε κι από πάνω. Παίζοντας το ρόλο του μοναχικού δημοσιογράφου, του καθαρού εκδότη». Δεν ξέρω με ποιους τα έχει ο Ζώταλης (ούτε μ’ ενδιαφέρει, αφού δεν γράφει ονόματα), αλλά όχι και να μας παρουσιάζει τους εκάστοτε «κοσκωτάδες», ως παραδείγματα αυτοδημιούργητων προς μίμηση! Πάει πολύ!! Ρε, αυτοί ήταν (και είναι) κλεισμένοι στη φυλακή, για οικονομικά εγκλήματα. Τι θέλει να μας πει ο άνθρωπος; Βρε τους καημένους τους καταχραστές, που ξεκίνησαν από μπογιατζήδες, φθάνοντας εκεί όπου έφθασαν… Τα μυαλά μας και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος…

Το τι επακολούθησε τού εκτός τόπου και χρόνου… καλλιτεχνικού δημοσιεύματος, στα Ποντικοφάρμακα της Οδού Πανός, δεν περιγράφεται. Ο διαδικτυακός βόθρος φούσκωσε και πλημμύρισε τα πάντα. Αντί να εκφραστεί ένας καθαρός και σώφρων αποτροπιασμός για το εμετικό σχόλιο του Ζώταλη, η αποκαθήλωσή του υπήρξε μία το ίδιο σιχαμένη και αποτρόπαιη ενέργεια. Κανένα μέτρο, ουδεμία απόπειρα (μία ίσον καμμία…) να βρεθούν τα άκρα αυτού του ανάρμοστου σχολίου, κανένα «ελαφρυντικό», κανένας «πρότερος έντιμος βίος». Δίκη, καταδίκη και εκτέλεση στα τρία μέτρα, άνευ απολογίας. Αν στις κάλπες ο φασισμός αθροίζεται σ’ ένα 10%, στη διαδικτυακή ζωή είναι πρώτη δύναμη. Αντιλαμβάνομαι όσους (φίλους και γνωστούς) θέλουν να διαχωρίσουν (δια παντός) τη θέση τους από την εμετική εξέλιξη στο ελληνικό internet (άσε το μη ελληνικό). Τόση βρώμα, για πόση θέα; Εμείς, που είμαστε ακόμη μέσα και καταλαβαίνουμε πέντε πράγματα, θα προσπαθήσουμε (και προσπαθούμε) για το καλύτερο. Μέχρι να ηττηθούμε…

Επιχειρώ να βρω μιαν άκρη στο ζήτημα τού επίμαχου κομματιού. Ποιος είναι ο λόγος που μπορεί να σπρώξει έναν άνθρωπο στο να εκφράσει μια τέτοια θέση; Από τι μπορεί να οδηγηθεί κάποιος σε ένα τόσο απάνθρωπο σχόλιο; Δεν βρίσκω προφανή απάντηση – και δεν πρόκειται να το παίξω ψυχαναλυτής, κάνοντας το ψυχογράφημα του Γιώργου Χρονά. Εκείνο που θα κάνω είναι να αντιγράψω δύο ποιήματά του από το πρώτο του βιβλίο, το Βιβλίο 1 [Αθήνα 6/1973], έτσι όπως επανατυπώθηκαν στα Αρχαία Βρέφη [Άκμων, Αθήνα 1980], και τα οποία, για μένα, εμπεριέχουν την απάντηση. Ή, έστω, ψήγματα αυτής.

Δεν θα πω τίποτ’ άλλο.

NATURA MORTA

Κάθε μέρα ο ίδιος δρόμος

από το λιμάνι στο σπίτι

ανάμεσα από εργοστάσια, στενά

ύποπτα σινεμά και ξενοδοχεία Ε κατηγορίας

Έπειτα η αγωνία για το Σάββατο

 – Τέσσερεις εργάσιμες μέρες. Τετάρτη, Πέμπτη δεν ήρθες

Το Σάββατο είναι που αργοπεθαίνεις

δίπλα στα παράθυρα, στους δρόμους, στο λιμάνι

στον εξώστη στα ύποπτα σινεμά

Δυο ταινίες

Η μία πάντα σεξ

Η άλλη πολεμική ή ουέστερν

Και να μυρίζει το σινεμά

Και να μυρίζουν τα χέρια σου

Η ανάσα σου να γίνεται σεξ

δίχως εκτόνωση στο διάλειμμα

Και στο τέλος νάσαι πάντα εσύ

που να φωνάζεις στο σκοτάδι

– Τα λεφτά μας.

ΔΙΑΤΗΡΕΙΤΕ ΤΗΝ ΠΟΛΙ ΚΑΘΑΡΗ

Τα γράμματα πίσω από τα φώτα φώναζαν

    «διατηρείτε την πόλι καθαρή»

Τα γράμματα πάνω στους τοίχους, στις σκέπες

      των σπιτιών φώναζαν

«η καθαριότης είναι υγεία»

Και βγαίναμε από τα σπίτια μας και δεν πετάγαμε

      το εισιτήριο από το

λεωφορείο, τη στάχτη από το τσιγάρο μας

Βλέπεις τα φώτα μάς το φώναζαν από παντού διάολε

      «διατηρείτε την πόλι καθαρή»

Ποια μέρα ήταν που είδαμε γραμμένα

      «επιτρέπεται η είσοδος μόνο με παπιγιόν

       και τουαλέτας δια τας κυρίας»;

Ποια μέρα ήταν που είδαμε γραμμένα

      «σήμερα όλη η χάι-σοσάιτυ στην

      όπερα Μαντάμ Μπατερφλάυ»;

Ποια μέρα ήταν που πετάξαμε τα εισιτήρια,

      τη στάχτη από το τσιγάρο μας;