ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΜΑΡΩΤΟΣ ανέκδοτες avant-electronic ηχογραφήσεις από το διάστημα 1983-2016

Έχω ακούσει ελάχιστη ηχογραφημένη μουσική τού Δημήτρη Καμαρωτού και σίγουρα δεν θα είμαι ο μόνος. Προσωπικώς, έχω στη δισκοθήκη μου μόνο το CD του “Ivanov” [Ε.2, 1998] με μουσικές (όχι ηλεκτρονικές) από την παράσταση Ιβάνοφ του Αντόν Τσέχωφ σε σκηνοθεσία Nikita Milivojević, το οποίον όμως δεν θυμάμαι καθόλου (ευκαιρία να το ακούσω ξανά), παρότι, λογικώς, θα πρέπει να είχα γράψει για ’κείνο στο Jazz & Τζαζ. Τέλος πάντων… τώρα, μπροστά μας, έχουμε ένα δίσκο gatefold βινυλίου τού Δημήτρη Καμαρωτού, υπό τον τίτλο “Electromagnetic Landscapes / Unreleased Recordings / 1983-2016”, τυπωμένο σε 150 μόλις αντίτυπα για το νέο label Intersonik Recordings. Το άλμπουμ περιέχει ηχογραφήσεις αρχείου, που συνέβησαν μεταξύ των ετών 1983-2016 και ανήκουν, χοντρικώς, στο χώρο της avant-ηλεκτρονικής. Ο Καμαρωτός είναι βασικά ένας… θεατρικός συνθέτης, καθώς, όπως διαβάζουμε στο site του… «Έχει συνθέσει μουσική για 120 παραστάσεις και έχει συνεργαστεί με το Εθνικό Θέατρο, την πειραματική σκηνή και  τα διεθνή φεστιβάλ. Αξιοσημείωτες παραγωγές που συμμετείχε ως συνθέτης και ηχητικός δραματουργός τα τελευταία χρόνια:  “Πεθαίνω σαν χώρα” (Théâtre de l’Odéon, 2009), “Ηρακλής μαινόμενος” (Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου, 2011), “Φαίδρα” (Comédie-Française, 2013), “O κυκλισμός του τετραγώνου” (Φεστιβάλ της Αβινιόν, 2014), ¨Φάουστ» (Στέγη Γρ. και Τεχνών, 2014),  “Οι τυφλοί” (Φεστιβάλ Αθηνών, 2015), “Τα Κύματα” (Στέγη Γρ. και Τεχνών, 2015), “Όταν ξυπνήσουμε εμείς οι νεκροί” (Θέατρο Τέχνης, 2016), “Λυσιστράτη” (Αρχαίο θέατρο Επιδαύρου, 2016), “Δωδέκατη Νύχτα” (Εθν. Θέατρο, 2016)». Οι μουσικές του Καμαρωτού, πάντως, που ακούμε στο LP των Intersonik Recordings, δεν έχουν καμμία σχέση με το θέατρο, κάτι που, ενδεχομένως, να τις κάνει από την αρχή ξεχωριστές.

Το άλμπουμ ανοίγει με το “Knots II”, που είναι ηχογραφημένο το 1988 στο στούντιο του Κ.ΣΥ.Μ.Ε. (Κέντρο Σύγχρονης Μουσικής Έρευνας) και σε άλλα δύο στούντιο των Αθηνών. Το βασικό χαρακτηριστικό, εδώ, αφορά σ’ ένα υποβλητικό μπάσο background, το οποίο «γεμίζει» συνεχώς από abstract ηλεκτρονικούς ήχους.

Στα “Retour a la Mer Part I” και “Part II” (γραμμένα στο Παρίσι, το 1983) η λογική δεν είναι πολύ διαφορετική – τουλάχιστον όσον αφορά στο τελικό αποτέλεσμά της. Κατά βάση ό,τι ακούμε προέρχεται από την ηχητική κάλυψη κάποιου ντοκιμαντέρ τού τρίτου καναλιού τη γαλλικής τηλεόρασης αναφορικώς με την εξέλιξη των θαλασσίων θηλαστικών. Σαν σάουντρακ λοιπόν, που διαθέτει… ρέοντα αναπαραστατικά στοιχεία και συνεχείς συμβολές ηλεκτρονικών-ηλεκτροστατικών δεσμών, ακούγεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Το τέταρτο κομμάτι της πρώτη πλευράς έχει τίτλο “Intermediary space (mix2-short)” και είναι ηχογραφημένο στην Αθήνα το 1986. Παρότι η διάρκειά του είναι μικρή, ελαφρώς πάνω από τα τρία λεπτά, εμφανίζει και δύναμη (σαν σύνθεση) και πρωτοτυπία. Όπως διαβάζουμε στις σημειώσεις τού gatefold εδώ έχουμε τον συνδυασμό δύο διαφορετικών ηλεκτρονικών πηγών – ενός αναλογικού synthesizer και μιας μηχανής UPIC (πρόκειται για μια συνθετική μηχανή, που είχε επινοήσει ο Ιάννις Ξενάκης, όπου κάποιος θα μπορούσε να συνθέσει με τη βοήθεια της… ιχνογραφίας, ακόμη και αν δεν είχε γνώσεις μουσικής ή πληροφορικής). Ο Καμαρωτός είχε γνωρίσει τον Ξενάκη (υπάρχει και φωτογραφία τους στο gatefold), έχοντας μελετήσει και το UPIC.

Η πλευρά θα κλείσει με το 8λεπτο “Landscape with Knots”, που είναι γραμμένο στο Παρίσι το 1984 ως κομμάτι ενός project του IRCAM (του γαλλικού ινστιτούτου, που μελετά, παράγει και προωθεί την avant-ηλεκτρονική μουσική). Ουσιαστικά ό,τι ακούγεται εδώ αναπαριστά ηχητικώς (ας το πούμε έτσι) τις απόψεις του αείμνηστου ψυχίατρου-ψυχαναλυτή R.D. Laing (όπως διατυπώνονται στο βιβλίο του Knots) γύρω από τη χρήση της ποίησης στη θεραπεία της σχιζοφρένειας. Το ιδιαίτερο της σύνθεσης του Καμαρωτού έχει να κάνει και με τη χρήση φωνών (επεξεργασμένων φυσικά), ήχων από μπάσο κλαρίνο (παίζει ο συνθέτης) και διαφόρων άλλων ηλεκτρονικών δομών, συνδυασμένων καταλλήλως πριν το τελικό και απροσδόκητο αποτέλεσμα.

Η Side B διαθέτει τρία tracks, ηχογραφημένα στην Αθήνα τη διετία 2015-16.

Το πρώτο έχει τίτλο “Frequency” και γράφτηκε με αφορμή τα 35 χρόνια του Κ.ΣΥ.Μ.Ε. (το κέντρο ιδρύθηκε το 1979). Πρόκειται για μια ηλεκτροακουστική κατασκευή, που διατρέχεται από ένα concept. Τον εντοπισμό μιας φανταστικής ηχητικής συχνότητας, ικανής να αναγεννήσει όλες τις χαμένες αναμνήσεις ενός ατόμου. Το άκουσμα, που διαθέτει ήπιες και… οξείες περιοχές εξελίσσεται μ’ έναν διαβρωτικό-υπαινικτικό τρόπο.

Τα δύο τελευταία tracks του LP (“Winter Call”, “Populated Waves”) είναι ηλεκτροακουστικά, προέρχονται από το 2016 και στην πραγματικότητα είναι συντεθιμένα για χορό. Σαν ηχητικές κατασκευές, δε, διατηρούν αμείωτο το ενδιαφέρον τους μέχρι τέλους.

Και κάτι σχετικό, που έχει νόημα να το σημειώσω, επειδή για τέτοια θέματα σπανίως λέω γνώμη. Το art cover τού άλμπουμ των Intersonik Recordings (πρόκειται για την πρώτη κυκλοφορία της ετικέτες) είναι εξαιρετικό! Τόσο το χαρτί που έχει χρησιμοποιηθεί για το εξώφυλλο, όσο και το σχέδιο του front cover, αλλά και ο τρόπος σχεδίασης και διαρρύθμισης του gatefold (μέσα-έξω) είναι πρώτης τάξεως. Μπράβο λοιπόν και γι’ αυτό.

Επαφή: www.facebook.com/intersonikrecordings/

Και μία ακόμη παρατήρηση, που παίρνει αφορμή από την παρούσα κυκλοφορία, και που θα μπορούσε να κλείνει μιαν οποιαδήποτε κριτική βινυλίου ελληνικής avant-ηλεκτρονικής. Που είναι ουκ ολίγες τα τελευταία χρόνια…

Συμβαίνει κάτι, που δεν το βρίσκω λειτουργικό. Δεν είναι αποδοτικό δηλαδή και για τα ίδια τα labels. Τι εννοώ…

Εσχάτως βλέπουν το φως, συχνά-πυκνά, διάφορες τέτοιες εκδόσεις (ελληνικής avant-ηλεκτρονικής), κομμένες για τέσσερις-πέντε διαφορετικές ετικέτες. Μπορεί και έξι… Κάποιος δηλαδή βρίσκει έναν συνθέτη, ψάχνει το αρχείο του και βγάζει ό,τι του αρέσει. Καλά κάνει –και πρέπει να βγαίνουν άλμπουμ αρχείου–, αλλά αυτή η πολυδιάσπαση δεν βοηθάει σε τίποτα. Απεναντίας, θα βοηθούσε η συνεργασία. Η δημιουργία ενός label δηλαδή που θα μπορούσε να στεγάσει όλο αυτό το υλικό και να το προωθήσει μαζικά. Ξέρετε, τώρα, ποιοι είστε εσείς… οι μικροί σχετικοί εταιρειάρχες. Βρεθείτε, πείτε τα, ενώστε τις γνωριμίες σας, τα αρχεία σας και συνεργαστείτε. Δεν υπάρχει άλλη λύση, αν αληθινά αγαπάτε (και ξέρω ότι το αγαπάτε) αυτό που κάνετε.