NEU! e-musik άλλης εποχής

Πέρυσι τον Μάιο η γερμανική Grönland κυκλοφόρησε ένα vinyl-box, αφιερωμένο στους γερμανούς krautrockers Neu!. Το πακέτο περιείχε τέσσερα LP (τα κανονικά “Neu!”, “Neu! 2”, “Neu! ’75” και για πρώτη φορά μία επίσημη έκδοση του “Neu! ’86”), ένα 20λεπτο maxi-single με ανέκδοτο live υλικό από το 1972, ένα 36σέλιδο βιβλίο με φωτογραφίες και Neu! stencil, έναν κωδικό για free downloading μέσω του neu2010.com, συν ένα μπλουζάκι. Το box έφθασε να πωλείται στα καταστήματα 110 λίρες (περί τα 125 ευρώ δηλαδή), αν και τώρα η τιμή στο eBay είναι $200 (δηλ. 141 ευρώ).Για αρκετούς, όπως ας πούμε για τον επιφανή Julian Cope, οι Neu! υπήρξαν ένα από τα κορυφαία συγκροτήματα στην ιστορία του krautrock. Δεν ξέρω αν ήταν… Το ζήτημα είναι με ποιο κριτήριο λέγεται κάτι τέτοιο – τι συνυπολογίζεται δηλαδή και τι όχι.
Ας πούμε ο Cope, όπως και πολλοί άλλοι, μετράει το γεγονός τού πόσο επέδρασαν γκρουπ όπως οι Neu! στη γέννηση και την εξέλιξη της βρετανικής industrial σκηνής και του new-wave. Επέδρασαν; Όντως. Αλλά γιατί; Απλώς γιατί και οι τρεις δίσκοι τους εκδόθηκαν στο Νησί εκείνα τα χρόνια (1972-75) από την United Artists –οι original κόπιες ως γνωστόν ανήκουν στη γερμανική Brain– άρα, ήταν εύκολο κάποιος να τους βρει και να τους ακούσει, να τους απορρίψει ή να τον επηρεάσουν.
Τι γίνεται όμως με τους πραγματικά σπουδαίους δίσκους του krautrock, που δεν κυκλοφόρησαν ποτέ στη Μεγάλη Βρετανία, που τους άκουσαν ελάχιστοι Εγγλέζοι (τότε) και με τους οποίους, ακόμη και σήμερα, λίγοι, συγκριτικώς, ασχολούνται μαζί τους;
Πόσο θα μπορούσε ν’ αλλάξει ή να πάρει άλλη τροπή το gothic, το dark wave, η βιομηχανική avant ή το συστεμικό-rock, αν κάποιοι Εγγλέζοι είχαν υπ’ όψιν τους από νωρίς τους Cluster, τους Ash Ra Tempel, τους Gila, το Sci Fi Party, τους Annexus Quam, τους Yatha Sidhra ή τους Guru Guru; Κανείς δεν μπορεί ν’ απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα. Δε θέλω με τούτα να υποστηρίξω πως οι Neu! ήταν ένα ευνοημένο από τη συγκυρία γκρουπ (ήταν κι αυτό), απλώς ότι είναι υπερ-εκτιμημένοι.
Οι Neu! σχηματίστηκαν το 1971, κατ’ ουσίαν μέσα στους Kraftwerk, αφού ο Klaus Dinger (ντραμς) ήταν ήδη μέλος του γκρουπ όταν ηχογραφείτο το “Kraftwerk”, όταν ο Michael Rother (κιθάρες) θα έμπαινε στους αληθινά μεγάλους (εκείνα τα χρόνια) Γερμανούς λίγο καιρό αργότερα.
Επίσημες εγγραφές με τους δύο pre-Neu! δεν υπάρχουν, όμως τον Δεκέμβριο του ’71, όταν βρέθηκαν στο Windrose Dumont Time Studio του Αμβούργου, με μηχανικό ήχου τον Conny Plank (ύπατη «πίσω» μορφή του krautrock) οι Dinger και Rother θα κατέθεταν αυτοστιγμεί το έργο της ζωής τους.
Το πρώτο άλμπουμ των Neu!, που κέντριζε από το εξώφυλλό του ήδη (αφαιρετική σχεδίαση, super cool αισθητική), μπορεί να χρωστούσε πολλά στους CΑΝ, όμως με κομμάτια όπως το 10λεπτο “Hallogallo”, έθετε (είτε μας αρέσει, είτε όχι), ένα αγκωνάρι στην εξέλιξη του electro-rock. Μέχρι, όμως, εκεί; Ναι. Ό,τι ιδέες υπήρχαν εξαντλήθηκαν σ’ αυτό το άλμπουμ – σε κομμάτια όπως το προαναφερθέν ή το “Negativland” με την concrete εισαγωγή και το μετρονομημένο πάθος.
Απ’ όποια πλευρά και να το δούμε δηλαδή ό,τι προσέφερε η popular εκδοχή τής avant-garde στον καθημερινό ήχο ήταν (και είναι) σε επίπεδο ιδεών. Και οι Neu! δεν είχαν και τόσο πολλές…
Παρά ταύτα την επόμενη χρονιά (1973) ξαναχτυπούν με το δεύτερο άλμπουμ τους, το “2”, επαναλαμβάνοντας τον εαυτό τους στο πιο μεγαλόπνοο κομμάτι του δίσκου, το 11λεπτο “Fur immer”. Κάποιες πρωτοπορίες που σκάνε ανολοκλήρωτες στα υπόλοιπα μικρής διαρκείας θέματα (υποψίες dub στο “Spitzenqualitat”, αυθεντικό beat box wave στο “Super 78”, electro-punk στο “Super”) λειτουργούν πιο πολύ ως αφορμές, παρά ως συγκεκριμένες προτάσεις.
Το 1974 ο Michael Rother θα συνεργαστεί με τους Dieter Moebius και Joachim Roedelius των Cluster στη δημιουργία ενός καινούριου project, που άκουγε στο ελληνικό όνομα Harmonia. Και τα δύο άλμπουμ που κυκλοφόρησαν, το “Musik von Harmonia” [Brain, 1974] και το “Deluxe” [Brain, 1975] είναι εξαιρετικά. Όπως, βεβαίως, και το “Tracks and Traces” [Gronland, 2009] των Harmonia & Eno ’76.
Την επόμενη χρονιά το duo των Dinger / Rother ανασυντάσσεται για τη δημιουργία του τελευταίου seventies άλμπουμ των Neu! Ο τίτλος του απλώς “’75”. Η πρώτη πλευρά του LP, ή τα πρώτα τρία tracks του CD αν θέλετε, εμφανίζουν μία κάπως απρόσμενη relaxed διάθεση, ενώ τα επόμενα τρία αποτελούν για ορισμένους ό,τι πιο σημαντικό ηχογράφησαν ποτέ οι φίλοι μας (ως πλήρες σχήμα πια, με τις προσθήκες των Thomas Dinger και Hans Lampe ντραμς). Τα κομμάτια που κάνουν τη διαφορά είναι τα punky “Hero” και “After eight”, ενώ το “E-musik” περιστρέφεται γύρω από την μόνιμη… δομοστατική του “Hallogallo”. Ούτε στοιχειό να ήταν…Το “Neu! ’86” εκδόθηκε για πρώτη φορά από την ιαπωνική Captain Trip το 1995 ως “Neu! 4”, δίχως τη σύμφωνη γνώμη του Michael Rother, ενώ στην επίσημη έκδοση τής Grönland εμφανίζεται κάπως διαφοροποιημένο.
Βασικά, έχουμε να κάνουμε με εγγραφές της περιόδου 10/1985-4/1986, όταν οι Neu! είχαν ξανασχηματιστεί (Klaus Dinger φωνή, ντραμς, κιθάρα, keyboards, Michael Rother κιθάρα, μπάσο, keyboards, PC, συν τρεις «βοήθειες»), επιχειρώντας να αναστήσουν τον παλαιό τους ήχο, εκσυχρονίζοντάς τον κάπως τη βοηθεία κομπιουτερο-μηχανών, δίνοντάς του ένα περισσότερο… light χρώμα. Υπάρχουν tracks που θυμίζουν εντόνως τις ημέρες του παρελθόντος, όπως το “Drive (Grundfunken)” ή το “Wave mother”, άλλα τα οποία ηχούν εντελώς late 70s-early 80s (το “Danzing” θα μπορούσε να θυμίζει ακόμη και πρώιμους Yello), άλλα πιο… ατμοσφαιρικά, που φέρνουν στο νου τις μέρες των Harmonia (“Elanoizan”) και άλλα πιο προχωρημένα, όπως το “Paradise walk”, που θα μπορούσε να το ζήλευαν ακόμη και οι 23 Skidoo· αν κι οι τελευταίοι είχαν ήδη πολύ καλύτερα δικά τους…