ο κιθαρίστας της τζαζ ΣΠΥΡΟΣ ΕΞΑΡΑΣ μελοποιεί ΦΩΝΤΑ ΛΑΔΗ στο άλμπουμ «Ανατομία Ενός Εγκλήματος» – και ενορχηστρώνει «Τα Λυρικά» του Μίκη Θεοδωράκη, για να τα ερμηνεύσει η μέτζο σοπράνο LINA ORFANOS

Ανατομία Ενός Εγκλήματος
Η «Ανατομία Ενός Εγκλήματος / Έντεκα Αστυνομικά Τραγούδια» [Μετρονόμος, 2023] είναι ένας... ελληνοαμερικάνικος δίσκος.
Γιατί το λέμε αυτό; Γιατί οι μουσικές του έχουν ηχογραφηθεί στα Teaneck Sound Studios του New Jersey, ενώ τρεις από τις βασικές φωνές, που ακούγονται εδώ, είναι γραμμένες σε αθηναϊκά στούντιο. Περί τίνος πρόκειται όμως; Ας δώσουμε όλα τα απαραίτητα στοιχεία.
Το άλμπουμ περιλαμβάνει έντεκα τραγούδια σε μουσικές Σπύρου Εξάρα και στίχους Φώντα Λάδη, με τα τραγούδια να αποδίδονται από τους Γιώργο Νταλάρα, Δώρο Δημοσθένους, Λίνα Ορφανού, Αργύρη Λούλατζη και Γιάννα Κατσαγεώργη και με την μπάντα συνοδείας να αποτελείται από τους Σπύρο Εξάρα κλασική, ηλεκτρική, ακουστική κιθάρα, μαντολίνο προγραμματισμό, Gil Defay τρομπέτα, φλούγκελχορν, Joel Desroches πιάνο, πλήκτρα, fender rhodes, hammond organ, Benjamin Nicolas ντραμς, προγραμματισμός και Parker McAllister ηλεκτρικό μπάσο.

Από τα όργανα που χρησιμοποιούνται (και από τα οποία απουσιάζει το μπουζούκι, για παράδειγμα) αντιλαμβανόμαστε, ίσως, το πώς μπορεί να ηχούν τα τραγούδια. Δυτικά οπωσδήποτε, και οπωσδήποτε με jazz, rock, fusion και funk επιρροές, χωρίς να λείπουν πάντως και κάποιες αναφορές στο «έντεχνο» με την ευρεία έννοια τραγούδι (ας βάλουμε και το «κλασικό» ανάμεσα).
Το άλμπουμ έχει concept, πράγμα που σημαίνει πως όλα τα τραγούδια περιστρέφονται γύρω από ένα (φανταστικό) θέμα, που έχει να κάνει με την ιστορία ενός εγκλήματος ή αν θέλετε, καλύτερα, με το έγκλημα. Όπως λέει και το πρώτο τραγούδι του άλμπουμ, που αποδίδει ο Γιώργος Νταλάρας: «Ποιος σκότωσε το Νίκο Καραλή;».
Περιττό να το πούμε πως το έγκλημα, και ιδίως το παλαιό έγκλημα που έχει περάσει στην ιστορία, έχει διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο ακουστικής δράσης, μέσω των σχετικών podcasts, που δίνουν και παίρνουν στα μίντια όλου του κόσμου. Η «μόδα», ας την πούμε έτσι, μπορεί να ξεκίνησε από την Αμερική, άλλα έχει επεκταθεί παντού πλέον και βεβαίως στην Ελλάδα.
Ο κόσμος ακούει τις παλιές ιστορίες των αποτρόπαιων ή των ανεξιχνίαστων εγκλημάτων, κάπως σαν να διαβάζει αστυνομική λογοτεχνία ή να βλέπει crime thrillers στις οθόνες. Και τις ακούει μετά μανίας, αφού τα σχετικά podcasts βρίσκονται στις κορυφές των ακροαματικοτήτων. Προφανώς πρόκειται για μια νέα εμπειρία, αφού τα podcasts επέχουν ρόλο ντοκιμαντέρ. Ακουστικού μεν, ντοκιμαντέρ δε.
Βεβαίως ο δίσκος των Σπύρου Εξάρα και Φώντα Λάδη δεν έχει ουδεμία σχέση με podcast, παρότι κι αυτός ακούγεται φυσικά (σαν δίσκος). Απλώς πέφτει μέσα στη σχετική «τρέλα» και άρα μπορεί να βοηθηθεί, ενδεχομένως, ώστε να ακουστεί πλατύτερα. Αν είναι να συμβεί αυτό καλώς θα συμβεί, γιατί η όλη προσπάθεια το αξίζει.
Ο Σπύρος Εξάρας δεν είναι τυχαίος συνθέτης και μουσικός. Βρίσκεται αρκετές δεκαετίες στη σκηνή, έχοντας συνεργαστεί με ποικίλες ορχήστρες (Εθνική Συμφωνική της ΕΡΤ, των Χρωμάτων, Καμεράτα κ.ά.) και συνθέτες-τραγουδοποιούς (Γιάννης Μαρκόπουλος, Κώστας Χατζής, Ηλίας Ανδριόπουλος κ.ά.), ενώ και σε διεθνές επίπεδο τον συναντάμε δίπλα στους Shirley Bassey, Randy Brecker, Arturo O’Farrill, Mariah Carey κ.ά., δίχως να ξεχνάμε τους διάφορους δίσκους του, όπως εκείνο το θαυμάσιο “Phrygianics” στην Blue Note, πίσω στο 2003.
Για τον Φώντα Λάδη, ως στιχουργό, δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Η ιστορία του είναι μεγάλη στο ελληνικό τραγούδι, ξεκινώντας από την δεκαετία του ’60 και τραγούδια σαν το «Καράβια αλήτες» (σε μουσική Μάνου Λοΐζου, που είχε πει ο Γιάννης Πουλόπουλος) ή την προδικτατορική συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη στο έργο «Γράμματα από τη Γερμανία» (που θα γινόταν δίσκος στην μεταπολίτευση), περνώντας από τα 70s και τις νεότερες συνεργασίες του με τον Μάνο Λοΐζο ξανά ή τον Θάνο Μικρούτσικο, και φθάνοντας, σιγά-σιγά, έως τις μέρες μας.
Κοντολογίς ο Φώντας Λάδης είναι ένας μάστορας του στίχου, έχοντας, εν προκειμένω, τον τρόπο να δημιουργεί μέσα από τον λόγο του και το σχετικό κλίμα της αστυνομικής ιστορίας, μα και να περιγράφει τις ποικίλες διαστάσεις ενός εγκλήματος (π.χ. σε σχέση με το πώς μπορεί να αντανακλά αυτό πάνω σε συγκεκριμένα πρόσωπα ή ευρύτερα κοινωνικά).
Από την άλλη ο Σπύρος Εξάρας έχει έτοιμο το δικό του δυτικό «οπλοστάσιο», από το οποίο αντλεί μελωδίες και ρυθμούς, προτείνοντας εν τέλει διάφορα πολύ ωραία τραγούδια όπως είναι τα «Ποιος σκότωσε το Νίκο Καραλή;» (Γιώργος Νταλάρας), «Μες στην ομίχλη αυτής της πόλης» (Αργύρης Λούλατζης), «Ποιος εσύ, βρε μασκαρά» (Δώρος Δημοσθένους), «Όταν ξεκινάει μια σφαίρα» (Γιάννα Κατσαγεώργη) κ.ά., καταφέρνοντας να δημιουργήσει με τις συνθέσεις του ένα στιβαρό τραγουδιστικό «σώμα», ικανό να εξυπηρετήσει όλα τα επιμέρους οράματα (στιχουργικά, ερμηνευτικά ή ενορχηστρωτικά).
Το ωραίο εξώφυλλο, με το σχέδιο του Στάθη, έρχεται κι αυτό να υπογραμμίσει την προσοχή που έχει δοθεί σ’ αυτό το CD, σε κάθε επιμέρους διάστασή του.
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/spyros-exaras-o-kitharistas-tis-tzaz-melopoiei-fonta-ladi-sto-almpoym-anatomia-enos