DAVY GRAHAM ο κιθαρίστας

“Folk legend Davy Graham dies. The virtuoso guitarist, who invested folk music with influences from a wider world of inspiration, has died aged 68”. 
www.guardian.co.uk, Tuesday 16 December 2008 13.20 GMT
Νομίζω πως όταν ο Jean Cocteau έγραφε στο «Όπιο» πως «το μόνο δυνατό στυλ είναι η σκέψη που υλοποιείται· διαβάστε διοικητικές αναφορές, το γράψιμο των μαθηματικών, των γεωμετρών, των ειδικών σε οιονδήποτε κλάδο, καταπνίξτε κάθε άλλο διάβασμα» ξέχναγε τις αναγγελίες θανάτων των εφημερίδων... και τώρα του internet. Ίσως δεν υπάρχουν πιο πλήρη, λιτά, δωρικά, απόλυτα και άψογα λεκτικώς κείμενα από τα δελτία αναγγελιών των θανάτων των επιφανών. Δείτε τον Guardian πώς, με ποιον τρόπο, με 24 μόλις λέξεις είχε δώσει τότε την είδηση, τοποθετώντας εκεί όπου έπρεπε, έναν ξεχωριστό μουσικό, που αποτέλεσε «εικόνα» για άπειρους μεταγενέστερους…
Ο Davy ή Davey Graham μπορεί να γεννήθηκε στο Leicester τον Νοέμβριο του 1940, από πατέρα Σκωτσέζο και μητέρα Γουιανή, αλλά μεγάλωσε στο Notting Hill, κάπου στο Λονδίνο. Κιθάρα πρωτόπιασε σε μικρή ηλικία, γύρω στα 12, όμως μόνο μετά την εμφάνιση του Elvis Presley και κυρίως μέσω της μεγάλης επιτυχίας του Lonnie Donegan, με το “Rock island line”, όλα θα άλλαζαν για ’κείνον. Αυτό που επισημαίνει ο John Renbourn (κιθαρίστας των Pentangle)… ένας ταξιδευτής, που έκανε πρώτος εκείνο το μυθικό ταξίδι στην Ταγγέρη, όταν όλοι εμείς δεν είχαμε βγει ούτε έξω από το Μπράιτον, ίσως είναι το πλέον κομβικό σημείο στη διαδρομή του Graham. Απλώς, γιατί τον βοήθησε να έρθει σε επαφή από «πρώτο χέρι» με τις μουσικές του κόσμου, να επηρεαστεί από αυτές και να διαμορφώσει στην πορεία εκείνο το ερμηνευτικό προφίλ, που έμελε να χαρακτηρίσει το παίξιμό του. Φάρος επιρροής, εδώ, ο Alex Campbell, ένας λίγο μεγαλύτερος στην ηλικία folkist, η αλήτικη ζωή του οποίου φαίνεται πως επηρέασε σφόδρα το νεαρό Davy.
(Περιμένοντας στο σταθμό του Stanford, πρώτος από αριστερά)
Τα ταξίδια δεν θ’ αργήσει να έλθουν. Τέλη των fifties, ή αρχές των sixties, ο Davy Graham φεύγει για το Παρίσι, από ’κει για την Ελλάδα κι από... ’δω για το Μαρόκο. Όταν, κάποια στιγμή, πριν από 10-12 χρόνια, «έπιασα επαφή» μαζί του μέσω ενός τρίτου προσώπου (Kay Thomson) που τον ήξερε καλά, έμαθα πως ο βρετανός μουσικός είχε επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα, μιλούσε και διάβαζε σ’ ένα βαθμό τη γλώσσα, ενώ υπήρξε κι ένας από τους πρώτους, στην πατρίδα του, που έπαιξε στην κιθάρα του τη «Μισιρλού» (ακούγεται στο 10ιντσο LP και CD “After Hours”, live από το Πανεπιστήμιο του Hull, την 4/2/1967).
Ένα από τα tips, για τα οποία η κιθαριστική κοινότητα θα θυμάται αιωνίως τον Davy Graham είναι το περίφημο κούρδισμά του DADGAD (ρε μπάσο, λα, ρε, σολ, λα, ρε). Μπορεί να μην το επινόησε ο ίδιος (αν και κανείς δεν το αποκλείει), ήταν όμως σίγουρα εκείνος που το παρουσίασε για πρώτη φορά σ’ ένα ευρύτερο κοινό (και τη δισκογραφία), κάνοντας τους πάντες ν’ αλλάξουν τον τρόπο που «έβλεπαν» έως τότε όχι μόνο την ακουστική, αλλά και την ηλεκτρική κιθάρα. Το ότι τον αντέγραψε ο Jimmy Page φερ’ ειπείν (στο “White summer” των Yardbirds και όχι μόνο), δεν το αρνήθηκε ποτέ ούτε ο ίδιος (ο Page). Μ’ αυτό το κούρδισμα, που στην ουσία ήταν μια τεχνική μεταφορά από το αφγανικό sarod, μπορούσε κάποιος ν’ αυτοσχεδιάζει με τις ψηλότερες χορδές, κρατώντας το ρυθμό και τ’ ακόρντα με τις μπάσες. Το ηχόχρωμα είναι «ανατολίτικο» κι είναι εκείνο που κατέστησε, τα μεταγενέστερα χρόνια, τον Davy Graham ως έναν από τους «πρώτους ψυχεδελικούς ήρωες». Αυτή η πρωτιά ακούστηκε σ’ ένα EP του 1963 υπό τον τίτλο “From A London Hootenanny” [Decca], εκεί όπου ο άσσος κιθαρίστας κούρδισε σε DADGAD ερμηνεύοντας το κλασικό ιρλανδικό air “She moved through the fair”. Μία ακόμη από τις καινοτομίες, ας την πούμε έτσι, του Davy Graham, ήταν το γεγονός ότι, πρώτος αυτός, έπαιξε δικά του instrumentals στην ακουστική κιθάρα, στο folk circuit. Μέχρι τότε, μέχρι το 1962 όταν έγινε η δισκογραφική καταγραφή, το ρεπερτόριο, τραγούδια ή instros, ήταν παραδοσιακό. Αν και, προσωπικώς, δεν αποκλείω κάποιος προγενέστερος μουσικός να έγραψε κάτι ανάλογο – με τη δισκογραφία δεν μπορείς ποτέ να τα βγάλεις πέρα – είναι στα σίγουρα ο Graham, εκείνος που θ’ αφήσει άφωνους τους πάντες με την “Anji” (από το EP της Topic “3/4 A.D.”, που μοιραζόταν με τον Alexis Korner). Πρόκειται για ένα folk-baroque gem, που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για κάθε ακουστικό κιθαρίστα (στη δισκογραφία το τίμησαν, ανάμεσα σε άλλους, οι Paul Simon, Bert Jansch και Wizz Jones) και το οποίο ψηφίστηκε κάποια στιγμή από το BBC, ως το «τέταρτο» καλύτερο folk κομμάτι του 20ου αιώνα (σε μια χώρα με τεράστια folk παράδοση μια τέτοια βράβευση λέει πολλά). Ο ίδιος ο Graham, όταν τον ρωτούσαν για την “Anji” εμφανιζόταν «γειωμένος»: «Είναι ωραίο, αλλά αν κάποιος σήμερα μου μιλήσει γι’ αυτό, το μόνο που μπορώ να θυμηθώ είναι το όνομα της κοπέλας για την οποίαν το έγραψα. Εγώ νοιώθω υπερήφανος για το “Tristano”, ένα άλλο οργανικό που το συνέθεσα όταν άκουσα τον πιανίστα της τζαζ Lennie Tristano». (Το πρώτο τεύχος του fanzine "Midnight Man", Ιούνιος 1999, που έβγαζε η Kay Thomson, στην Acomb του York, στη βόρεια Αγγλία. Εξ ολοκλήρου αφιερωμένο στον Davey Graham)
Η σχέση του Davy Graham με την jazz, είναι ένα άλλο από τα σημεία καμπής στην καριέρα του. Ρίχνοντας κανείς μια ματιά στα credits των άλμπουμ του διαπιστώνει αμέσως πως η jazz ήταν εκείνη η... world music που τον άγγιζε περισσότερο από κάθε άλλη. Πέραν λοιπόν των προσωπικών του συνθέσεων, ήταν οι versions που έδιναν στίγμα στις δουλειές του. Στο πρώτο του άλμπουμ π.χ. το “The Guitar Player” [Golden Guinea, 1962] βρίσκουμε τα “Don’t stop the carnival” του Sonny Rollins, “Sermonette” του Nat Adderley, “Take five” του Paul Desmond και “Buffalo” του Horace Silver, στο “Godington Boundry” [President, 1970] ακούμε τα “The preacher” του Horace Silver, “Round midnight” του Thelonious Monk, “Work song” του Nat Adderley κ.ο.κ. Νομίζω πως δύσκολα θα βρεθεί άλμπουμ του Davy Graham που να μην περιέχει κάποια αγαπημένα του jazz θέματα. Μου είναι δύσκολο να το τσεκάρω τώρα... [Πλήρες κείμενο, με πολλές λεπτομέρειες για το έργο του Davy Graham πρωτοέγραψα τον Νοέμβριο του 2000, στο τεύχος 92 του Jazz & Τζαζ]. Τι μπορεί να εντοπίσει, σήμερα, κάποιος που θ’ αναζητήσει τις μουσικές τού Davy Graham; Το καταξιωμένο υλικό του από τα sixties, γενικώς, διατίθεται σε CD και υποθέτω για downloading. Το “The Guitar Player” (1962) από την Castle, το ψυχεδελικό “Hat” (1969) από την Les Cousins, το απίθανο bluesy “Midnight Man” (1966) από την Fledg’ling, το ανεπανάληπτο “Folk, Blues and Beyond” (1965) από την Les Cousins, το “Godington Boundry” (1970) από την See For Miles, το "All That Moody" από την Roller Coaster, το “Broken Biscuits” (2007) από την Les Cousins κι αυτό και βεβαίως το κλασικό “Folk Roots, New Routes” (1965) με την Shirley Collins από την Topic…
Εδώ, το "Neighbour, neighbour" από το LP "Midnight Man" [Decca, 1966]. Davy Graham ακουστική κιθάρα, τραγούδι, Tony Reeves μπάσο, Barry Morgan ντραμς...