κάτι για τον Παύλο Σιδηρόπουλο…

Στην Ελευθεροτυπία της Πέμπτης (28/7) διάβασα το κείμενο της Ναταλί Χατζηαντωνίου «Οι Απροσάρμοστοι υπάρχουν εκεί όπου αρμόζουν οι καιροί» (http://is.gd/QCRPGh), το οποίο είχε να κάνει μ’ ένα καινούριο site αναφορικώς με τον Παύλο Σιδηρόπουλο. Ξεπερνώντας τα κούφια λόγια περί «εμβληματικής» περίπτωσης δημιουργού, που είναι μάλιστα «απολύτως αδιαπραγμάτευτη», αφού πρόκειται για τον «αδιαμφισβήτητο ροκ εντ ρολ Πρίγκιπα», μαθαίνω πως για το site, που «οραματίστηκε κι επιμελήθηκε» η αδελφή τού Σιδηρόπουλου Μελίνα Σιδηροπούλου, δούλεψαν ουκ ολίγοι άνθρωποι (μία φιλόλογος, ένας φυσικός με ειδίκευση στις σύγχρονες τεχνολογίες, ένας σκηνοθέτης, ένας συνθέτης-μουσικολόγος), πράγμα που, ενδεχομένως, να δημιουργεί σε κάποιους την εντύπωση μιας δουλειάς από την οποία θα είχαν αποφευχθεί τα λάθη. Διαβάζοντας, όμως, παρακάτω, τη συντάκτρια να σημειώνει πως πρόκειται για μια «σοβαρή και όσο το δυνατόν πληρέστερη ερευνητική πηγή (που θα απαντά και σε λογής ανακρίβειες)», και λίγο πιο κάτω πως «είναι γνωστό ότι ο Σιδηρόπουλος είχε πρωταγωνιστήσει στις ταινίες του Αντρέα Θωμόπουλου Ο Ασυμβίβαστος και Αλδεβαράν» (το γνωστόν είναι πως ο Σιδηρόπουλος δεν είχε ουδεμία σχέση με το «Αλδεβαράν» – αυτά παθαίνει όποιος αντιγράφει την wikipedia) άρχισαν να με ζώνουν τα φίδια. Είπα λοιπόν να μπω στο site http://www.pavlos-sidiropoulos.gr/ και να ρίξω μια ματιά…Κατ’ αρχάς χτυπάει άσχημα εκείνο το «ο πρίγκηπας της ροκ» – και δεν εννοώ το «πρίγκηπας» για το οποίο δεν έχει νόημα να κάθομαι να γράφω, αλλά για το «της ροκ». Δεν υπάρχει «η ροκ», αλλά το ροκ. Είναι «το ροκ ν’ ρολ» και άρα είναι «το ροκ». Άλλο πράγμα είναι η «ροκ μουσική», η «ροκ σκηνή» και όλα τα συναφή, όπου η λέξη «ροκ» επέχει ρόλο επιθετικού προσδιορισμού, και άλλο η λέξη «το ροκ» (με το ουδέτερο άρθρο της). Μάλιστα, στο κεφάλαιο «δισκογραφία» στις συμμετοχές αναφέρεται ένα άλμπουμ υπό τον τίτλο «Το ροκ σήμερα (Lyra, 1971)». Θα μπορούσε να ήταν σωστό έτσι με το «το» μπροστά, αν ο τίτλος του άλμπουμ δεν ήταν «Rock Σήμερα!/ Rock Now!», έτσι χωρίς κανένα «το»! Πρόκειται βεβαίως για τη γνωστή(;) συλλογή του Πατσιφά, στο label Minerva και όχι στη Lyra. Στη Minerva ο Πατσιφάς έσπρωχνε τους τουριστικούς του δίσκους ή κάτι παρακατιανά – εξ ου και οι δύο τίτλοι, όπως και το track list, στην ελληνική και την αγγλική – και η Minerva έπρεπε να αναφέρεται δίπλα στο 1971 και όχι η Lyra (στην οποίαν επανεκδόθηκε ο δίσκος το 1980). Για πάμε όμως και παρακάτω…
Έριξα μια πρόχειρη ματιά στο κεφάλαιο «στίχοι» και πάτησα εντελώς τυχαίως δύο τραγούδια. Το πρώτο είναι «Ο κόσμος τους» του ντουέτου Δάμων και Φιντίας. Διαβάζουμε τον πρώτο στίχο: «Δένω τα μάτια και τα χέρια». Στην πραγματικότητα ο στίχος είναι «Δένω μάτια και χέρια» – τα δύο «τα» δεν έχουν καμία σχέση με το κομμάτι. Και λίγο πιο κάτω, στην τρίτη στροφή, ο στίχος είναι «τους βαρέθηκα πια» και όχι «του βαρέθηκα πια». Το δεύτερο τραγούδι είναι το «Μίκη Μάου(ς)». Εδώ το λάθος είναι ακόμη πιο χτυπητό καθότι έχει γίνει φάουλ στην αντιγραφή, αφού δίπλα παρατίθεται το ιδιόχειρο σημείωμα του Σιδηρόπουλου. Ενώ λοιπόν ο Σιδηρόπουλος γράφει και τραγουδά «με δωδεκαμετράκι από σολ», δίπλα στην αντιγραφή διαβάζουμε «με 12 μετράκια από sol»(!), που είναι εντελώς στο βρόντο και δίνει λάθος νόημα. Εννοείται – και το λέω με απόλυτη ειλικρίνεια – πως δεν κάθισα να ψειρίσω όλους τους στίχους. Πάμε, όμως, και λίγο στη «δισκογραφία»…
Μία γενική παρατήρηση. Σε κάθε δίσκο ή CD που αναφέρεται θα έπρεπε να υπάρχει η ονομασία του label και ο κωδικός – μιλάω, πάντα, για τις πρώτες εκδόσεις. Από ’κει και πέρα θα μπορούσε ν’ αναφέρεται και η επανέκδοση που κυκλοφορεί (και αυτή με τα στοιχεία της). Επίσης, τα εξώφυλλα που εικονίζονται θα έπρεπε να είναι των πρωτοτύπων εκδόσεων και όχι των CD. Κάνω καλή τη πίστη αυτές τις παρατηρήσεις, επειδή μελετάω χρόνια τη δισκογραφία και ξέρω πως αντιμετωπίζονται παρόμοιες (σοβαρές) περιπτώσεις και στο εξωτερικό. Εδώ, είμαστε λίγο για να’μαστε… Έτσι λοιπόν, για παράδειγμα, στο «Φλου» θα έπρεπε να εικονίζεται το εξώφυλλο του «Φλου» με το σήμα της Harvest πάνω δεξιά και όχι αυτό που μπήκε. Επίσης θα ήταν σωστότερο να γραφούν τα στοιχεία ως «ΕΜΙ/ Harvest 14C 062 - 70913» και όχι ως «ΕΜΙΑΛ Α.Ε. 70913 [με ετικέτα ΕΜΙ-HARVESΤ]». Στην περίπτωση του «Ζωντανοί στο Κύτταρο» υπάρχουν επίσης ανακρίβειες. Γράφουν: «1971, ZODIAC [ΖΩΝΤΑΝΟΙ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ, LYRA 3023 / Ο ΓΕΡΟ-ΜΑΘΙΟΣ, LYRA 8252]». Τρέχα γύρευε δηλαδή. Το σωστό είναι πως το «Ζωντανοί στο Κύτταρο» πρωτοβγήκε το 1971 σε ετικέτα Zodiac SYZP 88023 (μην ξεχνάτε τα prefix). Σε Lyra SYLP 3023 επανεκδόθηκε το 1980. Επίσης το single με τον «Γέρο-Μαθιό» δεν είναι σε ετικέτα Lyra 8252, αλλά σε Zodiac ZS 8252. Επίσης κοτσάνα είναι εκείνο το «ο Γερο-Μαθιός συνόδευε ως συλλεκτικό single (μικρός δίσκος 45 στροφών) τις πρώτες παρτίδες της έκδοσης του βινυλίου». Τι πρώτες και δεύτερες παρτίδες; Όλες οι κόπιες της πρώτης έκδοσης στη Zodiac είχαν από πίσω, κολλημένο σε φακελάκι (το βλέπετε πιο πάνω), το single. Τι «συλλεκτικό single» και τρίχες κατσαρές; Όσο… συλλεκτικό ήταν τότε το LP σε Zodiac, ήταν και το single σε Zodiac. Το αν είναι, αμφότερα, σήμερα, συλλεκτικά, είναι άλλο θέμα, που αφορά μόνο στα δούναι και λαβείν των εμπόρων (ή των εμπορευάμενων). Στο λήμμα για τον «Εν Λευκώ» γράφεται κάπου πως «την ίδια εποχή με τις ηχογραφήσεις του Εν Λευκώ, στο StamStudio ηχογραφούσαν το Montage Fatal οι Psycho, αλλά και οι Φατμέ τον Άσωτο Υιό». Εσείς τι καταλαβαίνετε απ’ αυτό; Πως οι Φατμέ και ο Σιδηρόπουλος συνέπεσαν στο StamStudio (ξέρω ’γω, ο ένας πήγαινε το μεσημέρι και ο άλλος το απόγευμα). Αυτό δεν καταλαβαίνετε; Εμ δε συνέπεσαν. Γιατί οι Φατμέ πέρασαν από ’κει τον Σεπτέμβριο του ’81, ενώ ο Σιδηρόπουλος έξι μήνες αργότερα, την Άνοιξη του ’82 (Μάρτιος-Μάιος). Θα ήθελα να ’ξερα που τα βρίσκουνε και τα γράφουνε όλα αυτά; Στον ύπνο τους τα βλέπουνε; Το ξαναλέω. Δεν έχω το χρόνο, ούτε το ενδιαφέρον, να κάτσω να ψειρίσω τι γράφεται και τι δεν γράφεται στο site. Εκείνο, που καταλαβαίνω όμως είναι πως… απέχει πολύ από την «πληρέστερη ερευνητική πηγή (που θα απαντά και σε λογής ανακρίβειες)».
Ένα θα πω μόνο. Τα καλύτερα sites αυτού του τύπου – και αναφέρομαι σε διεθνές επίπεδο – είναι φτιαγμένα από fans, από ανθρώπους που έχουν «πετάξει» περιουσίες και άπειρο χρόνο στη μελέτη των ντοκουμέντων των καλλιτεχνών που αγαπούν, και όχι από φιλολόγους, φυσικούς και σκηνοθέτες.
Α και κάτι ακόμη, που παρ’ ολίγο να το ξεχάσω. Στο κεφάλαιο «βιβλιογραφία» δεν αναφέρεται το «Υποκλιθείτε, Μια φανταστική συνομιλία με τον Παύλο Σιδηρόπουλο», το οποίο είχαν γράψει κάποιοι με… καλπάζουσα (Δώρα Στυλιανίδου, Γιάννης - Παναγής Πατρίκιος, Μαρία Προγουλάκη…), τυπωμένο από την Οδό Πανός το 1999.
Κι επειδή τώρα το θυμήθηκα, καλύτερα να μην ανοίξω το στόμα μου για το «αφιέρωμα στον Παύλο Σιδηρόπουλο» του ιδίου περιοδικού (τής Οδού Πανός εννοώ, τεύχος 152/3) εκεί όπου ανάμεσα σε άλλα διάβαζες το απίστευτο δια στόματος Θέκλας Τσελεπή αναφερόμενη στον Μίκη Θεοδωράκη «Έλεος, υπάρχουν κι άλλοι ταλαντούχοι στην Ελλάδα που καθόρισαν την πολιτιστική ιστορία της. Γιατί δεν μιλάει κανείς για τον Χατζιδάκι;» (έλα ντε; – κανείς να μη μιλάει για τον Χατζιδάκι ρε παιδιά, αυτό είναι πρωτοφανές…), με τις ανακρίβειες και τις κουταμάρες να πέφτουν σαν το χαλάζι· «πλατεία Ραγκαβή» στην Πλάκα (αντί Ραγκαβά), Giovani Gavallaro αντί Gianni Cavallaro, “Sisco Kid” αντί “The Cisco Kid”, Μάγιερ(!) αντί Μάγιαλ δηλ. Μέιολ δηλ. Mayall, «υποδερμικός ρυθμός»(!!), «αίμα διανοούμενου»(!!) και άλλα διάφορα… ων ουκ έστιν αριθμός.
Ρε άντε από ’κει πέρα, θρασύτατοι, που θέλετε να γράφετε και σε περιοδικά και να κάνετε και κρίσεις του στυλ «ήταν τυχερός (ο Σιδηρόπουλος) που πέθανε στις απαρχές μιας εποχής που είχε ήδη αρχίσει να χάνει και αυτή την ελάχιστη έστω αισθητική, για να ενδώσει τελικά στην κακογουστιά, τη γκλαμουριά, τον ηθικό μηδενισμό…», λες και όλοι εμείς οι «άτυχοι», που κάναμε το «λάθος» (έλα Παναγία μου!) και ζούμε (δόξα τω Θεώ!) στην εποχή της... γκλαμουριάς και τού… ηθικού μηδενισμού, θα πρέπει να νοιώθουμε και τύψεις! Αλλά δε φταίτ’ εσείς, φταίνε οι εκδότες που σας αφήνουν να δημοσιεύετε τέτοιες βλακείες.