εξ Ανατολών

Πριν κάποιους μήνες είχε πέσει στα χέρια μου ένα άλμπουμ των Τούρκων Atmosfer, που είχε τίτλο “Ağaçların Öyküsü” [A.K. Muzik Yapιm, 2007]. Το συγκρότημα θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά στο jazz-rock/fusion circuit της γείτονος· και όντως δηλαδή, γιατί και από συνθετικής πλευράς, αλλά και από εκτελεστικής (Sertaç Tunguç μπάσο, πλήκτρα, Bilge Candan κρουστά, Mustafa Dönmez κιθάρες) το πράγμα δεν υπολείπεται καθόλου των υπερ-ατλαντικών και των ευρωπαϊκών προτύπων. Στο ίδιο ύφος, του fusion δηλαδή, κινείται και το προσωπικό CD του Mustafa Dönmez “Gisemli Yolculuk” [A.K. Muzik Yapιm, 2009], πρώτη και τελευταία(;) έως σήμερα κατάθεση του τούρκου παίκτη. Το άλμπουμ, που έχει διάρκεια περί τα 80 λεπτά, περιλαμβάνει ένδεκα συνθέσεις τού Dönmez, σε παραγωγή και ενορχηστρώσεις δικές του. Στις ηχογραφήσεις συμμετέχουν τα δύο μέλη των Atmosfer (o Tunguç και ο Candan), καθώς και οι Hidayet Kavacık σοπράνο, Serdar Pazarcioğlu βιολί και Ferhat Akay τάμπλα.

Εκείνο, που πρέπει να ειπωθεί για τον τούρκο κιθαρίστα είναι ικανότητά του να προβάρει/προβάλλει με άνεση τις συνθέσεις του, δίχως να καταφεύγει σε ανιαρά, επαναλαμβανόμενα σχήματα (ίδιον της jazz-rock μανιέρας)· κάτι το οποίον δεν θα πρέπει να το αποδώσουμε μόνο στα πεντάγραμμα και τους αυτοσχεδιασμούς του, αλλά και στα διάφορα «χρώματα» που βγάζει, όσον αφορά στον κιθαριστικό του ήχο. Ηλεκτρικές κιθάρες, synth κιθάρες, bass guitar, ακουστικές, 12χορδες, άταστες, παίξιμο με e-bow και ό,τι άλλο, όλα στην υπηρεσία ενός προσωπικού ήχου, όαση πραγματική εντός της fusion ερήμου. Δεν υπάρχει αδιάφορο κομμάτι στο “Ağaçların Öyküsü”, θα ήθελα να σταθώ όμως στο… ελληνοπρεπές “Maraton”, με τα πανικόβλητα rock riffs, το αστραφτερό μπασοκιθαρικό σόλο, τα breaks στο τενόρο και τη βαρύγδουπη ντραμιστική συνοδεία. Τζαζομεταλλικό κομμάτι από τα λίγα.

Για τον Erdem Helvacioğlu έχω γράψει κι άλλες φορές στο δισκορυχείον. Την πρώτη, παίρνοντας αφορμή από την κυκλοφορία τού “Wounded Breath” [USA. Aucourant, 2006], ένα ηλεκτρο-ακουστικό CD –«μία συμπίεση του ακουστικού γεγονότος, παραλλήλως με μία γιγαντωμένη συναισθηματική προσβολή του ακροατή, ο οποίος καλείται να διαχειριστεί, τρόπον τινά, τις εντυπώσεις του από την ηχοποίηση των οικο-φυσικών εξελίξεων»– και τη δεύτερη, όταν αναφέρθηκα στο “Sub City 2064” [Private Pressing, 2010] τη συνεργασία τού Helvacioğlu με τον σουηδό σαξοφωνίστα-φλαουτίστα-ηλεκτρονικάριο Per Boysen· ένα kraut/ electro-acoustic έργο με ουσιώδεις dub, metal, jazz και improv αναφορές.

Ένα πιο πρόσφατο CD τού τούρκου πειραματιστή έχει τίτλο “Black Falcon” [Pozitif Muzik Yapιm, 2010] κι έχει γίνει σε συνεργασία με την αυστραλή συνθέτιδα και performer Ros Bandt. Από τον τίτλο και μόνο –«Μαύρο Γεράκι»– ή, αν θέλετε, από τις πρώτες κιόλας νότες τού φερώνυμου track (10:07) αντιλαμβάνεσαι πως εκείνο που ενδιαφέρει τους δύο μουσικούς είναι η συγκρότηση ενός «θρήνου», οικολογικής προέλευσης, που σχετίζεται με τα black falcons, τα οποία... αν και νομαδικά πτηνά, όπως διαβάζω στην wikipedia, ζουν μόνο στην Αυστραλία. Η Ros Bandt λοιπόν, με καριέρα στο χώρο της ηχητικής avant που ξεκινά από τα seventies και η οποία, εδώ, χειρίζεται tarhu (πρόκειται για ένα είδος μακριμάνικης λύρας – όργανο το οποίο, στην Ελλάδα, έχει κάνει γνωστό ο Ross Daly) και ο Erdem Helvacioğlu, που χειρίζεται ηλεκτρικές κιθάρες και live electronics, δημιουργούν ένα έργο υποβλητικό οπωσδήποτε, στο οποίο μετέρχονται ambient στοιχείων τοποθετημένων συνήθως πάνω σ’ ένα ηλεκτροστατικό background, επί του οποίου συνδράμουν improv και world αναφορές. Το αποτέλεσμα πείθει (όσους θέλουν να πειστούν δηλαδή), εν σχέσει με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα – την ευαισθητοποίηση του ακροατή όσον αφορά στο σεβασμό των κανόνων της φυσικής ισορροπίας.