KARANTAMBA ο τρίτος δρόμος

Το τρίτο 2LP της Ternaga Beat είναι γεγονός. Μετά το “Diamonoye Tiopite/ L’ Epoque de l’ Evolution” [TBLP 013, 2010] των Idrissa Diop & Cheikh Tidiane Tall και το “Halleli N’Dakarou” [TBLP 014, 2011] των Guelewar, το ελληνο-σενεγαλέζικο label που τρέχει ο Αδαμάντιος Καφετζής έχει εδώ και λίγους μήνες σε κυκλοφορία το “Ndigal” [TBLP 015, 2012] των Karantamba, του τελευταίου συγκροτήματος που οδήγησε ο Bai Janha (από τους Guelewar και τους Ifang Bondi) και που έως ώρας παρέμενε… άνευ βινυλίου.

O γκαμπιανός μουσικός –βάσει όσων αναφέρει ο ίδιος σε μιαν αφήγησή του στα innersleeves της έκδοσης– υπήρξε στέλεχος στα sixties και τα seventies των συγκροτημάτων The Black Star, The Whales Band, The Fabulous Eagles (χωρίστηκαν στους Super Eagles, που έκαναν το θρυλικό για τα δεδομένα της χώρας LP “Viva Super Eagles” στην Decca το 1969 και τους Supreme Eagles), Gambia Police, The Lords, The Alligators και The Super Alligators, οι οποίοι το 1972 μετονομάστηκαν σε Guelewar. Στους Guelewar ο Janha θα μείνει μέχρι το 1975, οπότε και μεταπηδά στους Ifang Bondi, οι οποίοι δίνουν το δεύτερο ιστορικό LP τής χώρας, το ανεπανάληπτο “Saraba” [Disques Griot, 1977]. Οι Guelewar στα χρόνια 1972-75 δεν ηχογράφησαν κάτι, όμως εκείνη την εποχή ετοιμάζουν το υλικό τους έχοντας στη line-up τον σενεγαλέζο κιθαρίστα Pape Seck και ως βασικό τραγουδιστή τον Moussa N’gom. Κάποια στιγμή το συγκρότημα διαλύεται, όταν ο Bai Janha την κάνει για Λονδίνο. Με την επιστροφή του προσχωρεί στους Ifang Bondi, με τον κιμπορντίστα Laye N’gom να βάζει μπροστά μία νέα μορφή των Guelewar που δεν είχε μεγάλη διάρκεια, παίζοντας και ηχογραφώντας τα κομμάτια που είχαν φτιάξει (ο Laye N’gom με τον Janha) στο διάστημα 1972-75. Μετά τη διάλυση των Ifang Bondi o Janha σχηματίζει ένα καινούριο συγκρότημα, τους Tambato, με τον Adama Faye πλήκτρα, δεύτερη κιθάρα, αλλά κι αυτό το σχήμα δεν θα μακροημερεύσει. Τότε όμως (τέλη του ’79) ξανασχηματίζονται οι Guelewar (χωρίς τον Moussa N’gom) επειδή είχε βρεθεί δουλειά γι’ αυτούς σ’ ένα κλαμπ του Abidjan, με το συγκρότημα να παραμένει στην πρωτεύουσα της Ακτής Ελεφαντόδοντος έως το 1981. (Ελπίζω να μην σας μπέρδεψα με τα πέρα-δώθε των Αφρικανών).

Εν τω μεταξύ στην Γκάμπια γίνεται (αριστερόστροφο) πραξικόπημα την 31/7/1981 και η πολιτική κατάσταση αλλάζει. Ο Janha, που έχει επιστρέψει όμως εξ αιτίας του θανάτου του πατέρα του, βρίσκει, όπως λέει ο ίδιος στο innersleeve, μία χώρα διαλυμένη. Παρά ταύτα, το 1982, θα βάλει μπροστά ένα ακόμη γκρουπ, τους Karantamba, με νέους κατά βάση μουσικούς. Μαζί ηχογραφούν τρεις κασέτες, την “Sira Nahal Saraba”, την “Lady Chilail Diawara” (αφιερωμένη στη σύζυγο του γκαμπιανού προέδρου Dawda Diawara) και την “Gambia Mansakunda” (Γκαμπιανή Κυβέρνηση), ενώ τον Αύγουστο του 1984 θα δώσουν την τελευταία εγγραφή τους, στην πόλη Thies της Σενεγάλης, στο κλαμπ Sangomar, με ηχολήπτη τον Moussa Diallo (τον θεματοφύλακα του senegambian ήχου της εποχής). O Diallo, παρά τον πενιχρό στουντιακό εξοπλισμό, κατόρθωνε να παράγει «θαύματα» (ιστορικές, πλέον, εγγραφές των Etoile de Dakar, Number One de Dakar, Orchestra Baobab, Xalam…)· κι ένα τέτοιο ηχογραφικό «θαύμα» είναι το 2LP/CD “Ndigal”, που ντοκουμεντάρει αυτήν ακριβώς την τελευταία session των Karantamba.

Το συγκρότημα που βαδίζει πάνω στα χνάρια των Ifang Bondi και των Guelewar είναι μία πολυμελής ομάδα, αποτελούμενη από 11 μουσικούς. Ο Bai Janha παίζει κιθάρες, όργανο και τραγουδά, ενώ υπάρχουν ακόμη δύο τρομπετίστες, τρεις τραγουδιστές, τρεις περκασιονίστες, συν μπασίστας και δεύτερος κιθαρίστας. Οι συνθέσεις, εννέα στον αριθμό έχουν άπασες μεγάλες διάρκειες (από 6:09 η συντομότερη έως 12:04 η μακρύτερη στο χρόνο), ενώ διακρίνονται για τη ρυθμική τους ποικιλία, τις άψογες μελωδικές γραμμές, τα κλασικά δυτικο-αφρικανικά φωνητικά και τις ηλεκτρικές ενορχηστρώσεις. Συχνά, δε, η μεγάλη διάρκεια των κομματιών σε συνδυασμό με την εξοντωτική ρυθμική ακολουθία οδηγούν το άκουσμα προς ψυχεδελικές κατευθύνσεις, με συνθέσεις όπως η πρώτη “Sama yai” και η έσχατη μεζμερική “Kuru wo kuru” να καθορίζουν το αισθητικό κάδρο. Θα πρέπει, ίσως, να σημειώσω πως ο ήχος των Karantamba (όπως κι εκείνος των Guelewar, του “Halleli N’Dakarou”) δεν έχει καμμία σχέση με το mbalax, που κυριαρχούσε εκείνη την εποχή στη Δυτική Αφρική και πως η άκρη του (τού ήχου) βρίσκεται στα παλαιότερα ηλεκτρικά σχήματα των 70s, με τα φανταχτερά παιξίματα στο όργανο και την κιθάρα (εδώ από τον Bai Janha) και τα ανυπέρβλητα percussion sections (πράγματι, οι καταιγιστικοί ρυθμοί είναι η βάση πάνω στην οποίαν στηρίζονται οι συνθέσεις των Karantamba, είτε ως παιξίματα είτε ως ατμόσφαιρες). Σε όλα τα κομμάτια υπάρχουν μαγικές στιγμές –φερ’ ειπείν η τρομπέτα του Abdou Mbye στο “Satay muso”, το σόλο κιθάρας στο “Dimba nyima” που θυμίζει… Robert Fripp, η μελωδική γραμμή στο “Titi”…–, με άπαντες τους μουσικούς/τραγουδιστές να συμβάλλουν στο τελικό αποτέλεσμα, αν και νεαροί, με τη στόφα του μεγάλου παίκτη. Εν ολίγοις; Ακόμη ένα εξώκοσμο 2LP από την ελληνο-σενεγαλέζικη Teranga Beat. 
Επαφή: www.terangabeat.com

Ξαναβλέπουμε/ακούμε το βίντεο τού nickivour…