ΠΑΥΛΟΣ ΜΑΤΕΣΙΣ 1933-2013

Ο Παύλος Μάτεσις, που πέθανε σήμερα το πρωί στα 80 χρόνια του, δεν ήταν μόνο θεατρικός συγγραφέας και μυθιστοριογράφος, ήταν και στιχουργός του ελληνικού τραγουδιού. Εγώ, τουλάχιστον, έτσι των γνώρισα, μαθητής στο Λύκειο ακόμη, από δυο τραγούδια του που είχε μελοποιήσει ο Λάκης Παπαδόπουλος (ως Λάκης με τα Ψηλά Ρεβέρ) στο «Άκυρο» [WEA 229/240015-1] το 1982. Οι τίτλοι τους ήταν «Στη λαϊκή οδό Ασκληπιού» και «Καφενείο Ερμιτάζ», αμφότερα ερμηνευμένα από την Χαρά Αργυροπούλου.

Κάποια από τα πρώτα τραγούδια του Μάτεσι φαίνεται πως μελοποίησε ο Σταύρος Ξαρχάκος (αναφέρομαι στο «Διόνυσε καλοκαίρι μας» με τον Νίκο Ξυλούρη από το φερώνυμο LP τού 1972). Υπάρχει όμως κι ένα ολάκερο LP τού Ξαρχάκου σε στίχους και κείμενα του Μάτεσι που έχει τίτλο «Κόκκινα Τριαντάφυλλα για Μένα» [EMI/ Columbia 2J 062-70148, 1974]. Πρόκειται για τραγούδια που αφορούν στο φερώνυμο θεατρικό τού Seán O'Casey, με το συγκεκριμένο άσμα να το αποδίδει ωραία ο Κώστας Καρράς.

Άλλος ένας δίσκος, σε στίχους Πάυλου Μάτεσι, που μου αρέσει ιδιαιτέρως είναι οι «Ροζ Προκυρήξεις» [Lyra SYLP 3291, 1976] του Γιώργου Μαρίνου, σε μουσικές του Νίκου Δανίκα. Τα τραγούδια «Η Πλάκα (Οι θεατρίνοι)», «Χωρίς ελπίδες στο ζαχαροπλαστείο», «Τα παιδιά της επαρχίας» (…κι έπαιζε φυσαρμόνικα η Μόνικα…) και «Η Γη είναι σφαίρα» (ωραία ροκιά, θα το ακούσουμε στο τέλος) είναι από τα καλύτερα της εποχής, μεταφέροντας σοβαρά κοινωνικά μηνύματα με απλό, χιουμοριστικό (ενίοτε), αλλά πάντα ευθύβολο τρόπο. Δανίκας και Μάτεσις φαίνεται πως είχαν συνεργαστεί για πρώτη φορά στο παρθενικό άλμπουμ τού Μαρίνου «Μια Ζωντανή Παρουσίαση» [Polydor 2421 002] το 1970.

Ο Μάτεσις είχε μεταφράσει επίσης (ανάμεσα σε άλλα) και ποιήματα του Brecht· ποιήματα που είχε τραγουδήσει το 1979 η Μαρία Φαραντούρη σ’ ένα άλμπουμ τής MINOS [DAL-MSM 355]. Από ’κει μεταφέρω την θριλερική «Μπαλάντα των Πειρατών»…

Από πιοτά ξεφρενιασμένοι, 

λουσμένοι από τις αστραπές, 

κι από δαιμόνους φιλημένοι 

στων καραβιών τις κορυφές 

σα σκελετοί ηλιοδαρμένοι, 

αρρώστια, μπόχα, πυρετοί 

μα τραγουδάνε πεινασμένοι 

όσοι απόμειναν ορθοί: 

Ανέμοι, πάρτε μας μακριά, 

σε ορίζοντες αστραφτερούς 

πνίχτε και κάφτε τους θεούς 

θεός για μας η θάλασσα. 

Κάμπος βαθύς και γη σπαρμένη, 
λιμάνια, πόρνες, καπηλειά, 
κάθε στεριά τούς είναι ξένη, 
γι’ αυτούς η θάλασσα στεριά. 
Πατρίδα τους και περιβόλι 
το ανεμόδαρτο σκαρί 
όπου δεν έχει αραξοβόλι 
ούτε σημαία στην κορφή. 
Άνεμοι πάρτε μας μακριά 
σ’ ορίζοντες αστραφτερούς 
πνίχτε και κάφτε τους θεούς 
θεός για μας η θάλασσα. 

Μα ένα βράδυ του Απρίλη 
τ’ άστρα θα τους απαρνηθούν 
μήνυμα η θάλασσα έχει στείλει 
οι πειρατές ν’ αφανιστούν. 
Ο ουρανός, ο σύντροφός τους 
σκέπασε κάθε ξαστεριά 
και ο γαρμπής ο αδελφός τους 
τούς πνίγει σε βαθειά νερά. 
Άνεμοι πάρτε μας μακριά 
σ’ ορίζοντες αστραφτερούς 
πνίχτε και κάφτε τους θεούς 
θεός για μας η θάλασσα. 

Όρθια κύματα τινάζουν 
στα επουράνια το σκαρί 
στης αστραπής το φως κοιτάζουν 
το χάος που τους καρτερεί. 
Άνεμοι παίρνουν το τιμόνι, 
κι ενώ στην κόλαση βουτούν 
οι πειρατές, μαύροι δαιμόνοι, 
ακούγονται που τραγουδούν. 
Άνεμοι πάρτε μας μακριά 
σ’ ορίζοντες αστραφτερούς 
πνίχτε και κάφτε τους θεούς 
θεός για μάς η θάλασσα.