όταν σε αντιγράφουν… λέγοντας παλαβάτα

Χθες βράδυ, ψάχνοντας κάτι στο δίκτυο, έπεσα πάνω σ’ ένα άρθρο για τον Bob Dylan που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Τα Νέα της 20/6/2014 κι είχε τίτλο… Μπομπ Ντίλαν: Οι ελληνικές στιγμές, η πρώτη επαφή και οι απαγορεύσεις. Αρθρογράφος κάποιος… Νικόλας Ζώης. Ο Ζώης, αφού διάβασε το κείμενό μου Bob Dylan: Η Ελληνική Διάσταση που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 390 της LiFO, την 12/6/2014 (http://www.lifo.gr/mag/features/4344) κατενθουσιάστηκε ως φαίνεται και είπε... δεν κάνω τώρα κι εγώ ένα δικό μου. Είπε να γράψει, δηλαδή, ο άνθρωπος ένα κείμενο για τη διασπορά του Bob Dylan στην Ελλάδα («ελληνικές στιγμές» το βάφτισε) αναπαράγοντας όσα είχα αναφέρει εγώ, προσθέτοντας και κάτι δικά του περί… απαγορεύσεων (για να εντυπωσιάσει τους… ιθαγενείς) που, ως κουβέντες, είναι εντελώς για κλάματα. Πώς δούλεψε; Με τον εξής απλό τρόπο. Πήρε τα πρόσωπα και τα στοιχεία που ανέφερα στο κείμενο της LiFO, και πάνω σ’ εκείνα μοντάρισε κάτι «δικό» του. «Δανείστηκε» λοιπόν τα εξής (με σειρά εμφανίσεως)… Van Morrison/Bob Dylan στου Φιλοπάππου, Πουλικάκος/ Σαββόπουλος / All along the watchtower, Ευγενία Συριώτη/ βιβλίο του ’73, Μπομπ Ντάιλαν (έμαθε και για τον… Ντάιλαν ο άνθρωπος), τα ελληνικά 45άρια, «Φορτηγό»/ “Highway 61 Revisited”, «Οι πίσω μου σελίδες», “Desire”, Γιάννης Τζώρτζης «Ένα Όχημα», Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης… κι έπιασε δουλειά.

Ποια στοιχεία, απ’ όσα ανέφερε ο ίδιος, δεν υπήρχαν στο δικό μου κείμενο; Βασικά (βασικά λέω) το θέμα Λευτέρης Πούλιος/ Bob Dylan. Γράφει ο Ζώης: «άλλοι ‘ντιλανόφρονες’ ήταν ο Λευτέρης Πούλιος, με σχετικό ποίημά του, ο ομότεχνός του Πέτρος Μοροζίνης, με την καμπάνια του να δοθεί Νομπέλ στον τραγουδοποιό…». Όταν αναδημοσίευσα, εμπλουτισμένο, το κείμενο της LiFO στο δισκορυχείον, την 23/6/2014 (μετά το κείμενο του Ζώη στα Νέα) έγραψα αναλυτικώς για το «δίδυμο» Λευτέρης Πούλιος/ Bob Dylan, αναφέροντας τα δύο σχετικά ποιήματα (και όχι ένα), δείχνοντας, βεβαίως, και το εξώφυλλο τού δυσεύρετου βιβλίου τού έλληνα ποιητή στην ανάρτηση http://diskoryxeion.blogspot.gr/2014/06/bob-dylan.html. Δεν πέταξα δυο λέξεις στον αέρα. Κάποιος τού σφύριξε του Ζώη (πιθανώς ο Μπαμπασάκης) το περί Dylan/Πούλιου, ή κάπου το πήρε το μάτι του, και το αράδιασε. Φυσικά, ο ίδιος, από αδιαφορία δεν τσέκαρε τίποτα, προκειμένου να δώσει κάποια επιπλέον πληροφορία. Να υπενθυμίσω, μόνον, πως για το συγκεκριμένο ζήτημα είχε γίνει λόγος και στο δισκορυχείον, από τον Κώστα Αρβανίτη, στα σχόλια μιας παλαιότερης ανάρτησης για τον Πούλιο (24/10/2012). Αλλά σιγά μην έψαχνε εκεί ο Ζώης για να πάρει στοιχεία… Ψέκασε, σκούπισε, τελείωσε…

Για να δώσει «ζωντάνια» στο κείμενό του ο Ζώης, είπε να μιλήσει και με 2-3 ανθρώπους… καθότι ο ίδιος δεν μπορούσε να πάρει μόνος του, επάνω του, την ευθύνη εκείνων που θα έγραφε. Αυτή η… μαϊντανοποίηση, την οποίαν συνηθίζουν οι συντάκτες των εφημερίδων, δεν με βρίσκει καθόλου σύμφωνο. Μπορεί στην τηλεόραση αυτό να πιάνει (να μιλάνε διάφοροι από λίγο, από μνήμης, για ένα θέμα), αλλά στο χαρτί είναι βλακώδες. Το οπτικό μοντάζ (τηλεοπτικό/ κινηματογραφικό) δεν έχει καμμία σχέση με το… επί χάρτου. Εκτίθενται και άνθρωποι δηλαδή, για τους οποίους δεν θα υπήρχε λόγος να συμβεί (καθότι τα γραπτά μένουν), επειδή ο Ζώης θυμήθηκε να γράψει ένα κείμενο στα Νέα για την Ελλάδα και τον Bob Dylan, έχοντας διαβάσει λίγο πριν το δικό μου στη LiFO.

Ο Γιάννης Πετρίδης είναι το ένα πρόσωπο. Και τις μας λέει ο Πετρίδης; «Και στη δικτατορία (σ.σ. εν σχέσει με τον Dylan) τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα». Σοβαρά; Τι λέτε ρε παιδιά; Κυνήγαγε ο… Παττακός τον Dylan ε; Ρε δεν είσαστε καθόλου καλά! Τι αηδίες είναι αυτές; Άιντε λοιπόν να ξαναγράψω πως επί δικτατορίας κυκλοφόρησαν τα περισσότερα 45άρια του Dylan, τυπώθηκαν πάμπολλα LP του, έγραφαν τα περιοδικά (δεν ξέρω τι έκανε ο Πετρίδης…) και μοίραζαν αφίσες του (Μουσική Γενιά), τυπώθηκαν… ένα σίγουρα… μπορεί και δύο βιβλία του (το «σίγουρο» της Συριώτη, το «μπορεί» του Φαληρέα) και πως σε όλα τα στέκια της νεολαίας ακούγονταν τραγούδια του από τους M.G.C., τον Σαββόπουλο, την Συριώτη, τους Διόσκουρους, τους Λήδα-Σπύρος κι ένα σωρό άλλους… και μετά απ’ όλα τούτα έρχονται, τώρα, κάποιοι να μας πουν πως τα πράγματα (για τον Dylan) ήταν «πολύ χειρότερα» επί δικτατορίας; («Πολύ χειρότερα» από πότε δηλαδή; Από... Αποστασίας;). «Χεσμένο» τον είχε τον Dylan η δικτατορία… αν δεν το έχετε ήδη καταλάβει. Μα τι ωραία και αντικειμενική πληροφόρηση προσφέρουν ορισμένοι στους αναγνώστες τους ρε παιδί μου!

Η Ευγενία Συριώτη είναι ένα δεύτερο πρόσωπο. Ο Ζώης αναπαράγει στην πορεία ορισμένα από ’κείνα που του λέει η κ. Συριώτη: «Όταν γύρισε στην Ελλάδα (η Συριώτη), της ήταν, λέει, αδύνατον να μην τραγουδάει το “Blowin’ in the Wind” στις συναυλίες της και οι άνθρωποι της δικτατορίας δεν καταλάβαιναν τους πολιτικούς στίχους του». Αυτό το βρίσκω εν μέρει σωστό… ότι οι χουντικοί, δηλαδή, δεν ενδιαφέρονταν (αυτή είναι η σωστή λέξη) για τα αγγλόφωνα τραγούδια. Δεν μπορώ να ξέρω, βεβαίως, τι καταλάβαιναν και αν καταλάβαιναν, αλλά πάντως δεν ενδιαφέρονταν. Παρακάτω, όμως, το πράγμα… μπερδεύεται. Γράφει ο Ζώης (αναπαράγοντας, πάντα, όσα του λέει η κ. Συριώτη): «Μία φορά μόνο, το ’67 στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, ενώ η πρώτη βραδιά εξελίχθηκε κανονικά, αφού πιθανώς κάποιος σφύριξε στην Ασφάλεια τι συνέβαινε, η δεύτερη απαγορεύτηκε». Πρώτον, κατ’ αρχάς για ποιο… ’67 συζητάμε; Για πριν ή μετά το πραξικόπημα; (Γιατί έχει σημασία και αυτό). Μένει αδιευκρίνιστο. Δεύτερον. Τι τραγούδια έλεγε η Ευγενία Συριώτη στην Ελληνοαμερικανική Ένωση; Μόνο Dylan; Δεν το γνωρίζουμε. Λέει, πάντως, η ίδια: «Σε αυτές τις περιπτώσεις ο σύζυγός μου, δημοσιογράφος David Burke, τηλεφωνούσε και ρωτούσε γιατί με κρατούσαν. “Τραγουδάει απαγορευμένα” έλεγαν εκείνοι. “Ώστε απαγορεύεται ο Ντίλαν στην Ελλάδα;”, έλεγε αυτός. “Θα το μεταδώσω απόψε”».

Βασίλης Τενίδης - Ευγενία Συριώτη

Να «κράτησαν», τώρα, την Ευγενία Συριώτη επειδή έλεγε Dylan το αποκλείω. Μπας κι είχε πει τίποτα του Θεοδωράκη (αν ήταν επί χούντας) κι έπεσε σύρμα; Γιατί, αλλιώς, δεν εξηγείται. Και δεν εξηγείται γιατί το 1969 ανακοινωνόταν δια του Τύπου (φυσικά!) πως η Ευγενία Συριώτη θα τραγουδούσε Dylan σε συναυλία! Ανακοίνωση στην Μακεδονία της 13/5/1969: «Την Πέμπτην 8:30 μ.μ. εις την αίθουσα του βρετανικού συμβουλίου, Βασιλέως Κωνσταντίνου 13, θα δοθή ρεσιτάλ τραγουδιού της Ευγενίας Συριώτη την οποίαν θα συνοδεύση με κλασσικήν κιθάραν ο Βασ. Τενίδης. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τραγούδια απ’ όλον τον κόσμο και ανά δύο των Μπητλς και του Μπομπ Ντάυλαν. Δελτία ελευθέρας εισόδου από το βρετανικόν συμβούλιον κατά τας ώρας 8:30 π.μ.-1:30 μ.μ.». Είναι ποτέ δυνατόν να μοιραζόταν τέτοιο Δελτίο Τύπου στις εφημερίδες, αν ο Dylan ήταν απαγορευμένος; Μην λέμε πράγματα που δεν ισχύουν και ακούγονται εντελώς γελοία. Εξάλλου, πώς είναι δυνατόν κάποιος να είναι… απαγορευμένος και ταυτοχρόνως τα ελληνικά εργοστάσια να τυπώνουν συνεχώς τούς δίσκους του; Για μαλάκες τους περνάτε τους εταιρειάρχες; Θα τύπωναν δίσκους ενός καλλιτέχνη που θα ήταν «απαγορευμένος» στην Ελλάδα; Και που θα πουλούσαν τα βινύλιά του; Στην Τσεχοσλοβακία; Εκείνοι είχαν τα δικά τους… Η δε Ευγενία Συριώτη πάντως, ας το πούμε κι αυτό, τα είχε πάντα καλά με τον αμερικανικό παράγοντα (δεν το λέω ως μομφή, αλλά ως πληροφορία) όπως διαβάζουμε σε άλλη ανακοίνωση της Μακεδονίας (14/5/1969)… «Αθήναι, 13. Φιλανθρωπική μουσική βραδιά υπέρ της αμερικανικής εκκλησίας του Αγίου Ανδρέα θα δοθή την Δευτέραν εις το ξενοδοχείον Χίλτον. Η βραδιά η οποία τελεί υπό την προστασίαν του εν Αθήναις Αμερικανού επιτετραμμένου και της κ. Ράσελ Μακλέλαντ θα περιλαμβάνει πρόγραμμα με συμμετοχήν της διακεκριμένης Αθηναίας καλλιτέχνιδος Ευγενίας Συριώτη και του μουσικού της συγκροτήματος. Η Ευγενία Συριώτη θα παρουσιάσει μπαλάντες, ως και λαϊκά και σύγχρονα τραγούδια»… ενώ εμφανιζόταν, βεβαίως, και στην τηλεόραση επί χούντας (τηλεοπτικό πρόγραμμα της 24/12/1970, ημέρα Πέμπτη, παραμονή Χριστουγέννων, κανάλι Ε.Ι.Ρ.: 23:40 ΑΓΙΑ ΝΥΧΤΑ Χριστουγεννιάτικα Τραγούδια από διάφορες χώρες ερμηνεύει η Ευγενία Συριώτη – προσωπικώς δεν θα φανταζόμουν, και το λέω εντελώς σοβαρά, καλύτερο τηλεοπτικό ρεβεγιόν Χριστουγέννων από αυτό!).

Νικόλα Ζώη ακόμη και αν μνημόνευες το όνομά μου στο άρθρο σου –μην νομίζεις– πάλι θα σου την έπεφτα άμα έγραφες κοτσάνες…