ATMOSPHERA ισραηλινό prog-rock

Το progressive rock στο Ισραήλ στα seventies έφθασε στ’ αυτιά μας όλα τα μετέπειτα χρόνια μέσω των ηχογραφήσεων των Tamouz, των Zingalé, των Sheshet και ορισμένων ακόμη, και ειδικότερα μέσω των επανεκδόσεων αυτών των άλμπουμ από τα 90s και τα 00s. Μπορέσαμε έτσι να διαπιστώσουμε τη συνολικότερη ισραηλινή διαδρομή, πώς από τον Aris San δηλαδή και αργότερα τους Churchill’s και τον Danny Ben Israel, περάσαμε στους Jericho (αν και αυτοί έδρασαν στην Αγγλία) και από ’κει στους… Minimal Compact. Κάτι έλειπε εκεί ανάμεσα, εκεί προς το δεύτερο μισό των seventies, κι εκεί ακριβώς επικεντρώνει τώρα τις προσπάθειές της η Anazitisi Records, η οποία σε συνεργασία με την ισραηλινή ARS Records δίδει στην κυκλοφορία το μοναδικό άλμπουμ των Atmosphera από το 1977 κομμένο σε 500 αντίτυπα βινυλίου (αν και μόνον τα 250 θα διανεμηθούν κανονικά, όπως διαβάζουμε στο site της εταιρείας).

Ποια ήταν η ιστορία αυτού του γκρουπ; Αναγράφεται εν πολλοίς στο οπισθόφυλλο του άλμπουμ, στ’ αγγλικά και τα εβραϊκά. Διαβάζουμε:

«Οι Atmosphera σχηματίστηκαν το 1976 από τους Yuval Rivlin πλήκτρα, Ovadiya Aharony φωνή, κιθάρες και Shmuel Yaron ντραμς, ενώ λίγο αργότερα θα συνδεθούν μαζί τους οι Moti Fonseka κιθάρες και Tzahi “Tzuf” Philosof μπάσο. Τα μέλη του γκρουπ γούσταραν το σοφιστικέ progressive rock, και πάνω σ’ αυτό το στυλ άρχισαν να συνθέτουν τα δικά τους κομμάτια. Κάπως έτσι ο Moti και o Yuval έγραψαν τη σύνθεση “Lady of Shalott” βασισμένη σε στίχους του άγγλου ποιητή Alfred Lord Tennyson (1809-1892). Νωρίς το ’76 η μπάντα έδωσε μια σειρά από live υποστηριγμένα από τον Shaul Grosberg (σ.σ. μάνατζερ των Sheshet), κι ενώ βρίσκονταν στην κορυφή να πούμε αποφασίζει να τους εγκαταλείψει ο Aharony. Η τύχη, όμως, δεν τους είχε αφήσει. Την ίδιαν εποχή οι Zingalé βρίσκονταν σ’ ένα σημείο καμπής, έχοντας μόλις τελειώσει τις ηχογραφήσεις του άλμπουμ τους “Peace”. Έτσι κάπως ο κιθαρίστας τους Efraim Barak θα συνδεθεί με τους Atmosphera, έπειτα από μια τυχαία συνάντηση με μέλη του γκρουπ σ’ ένα δισκάδικο. Στο τέλος του 1976 ένα συμβόλαιο είχε τελικώς υπογραφεί με την Hataklit Haifa, σήμερα γνωστή ως Nana Disc, με την μπάντα να ηχογραφεί ένα νέο track βασισμένο στην κωμωδία του Σαίξπηρ “Αγάπης Αγώνας Άγονος”, που στην πορεία τιτλοφορήθηκε ως “Cuckoo”. Εν τω μεταξύ το συγκρότημα συνέχισε να περιοδεύει και κάπως έτσι, μέσα στο 1977, έφθασε στο peak της φήμης του. Οι Atmosphera εμφανίστηκαν στο φεστιβάλ Neviot του Τελ-Αβίβ και σε διάφορα άλλα κλαμπ και θέατρα. Εντούτοις, παρόλη τη σκηνική επιτυχία, οι ηχογραφήσεις τους ποτέ δεν τυπώθηκαν σε δίσκο, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή μέσα στο 1978 να διαλυθούν δίχως να προλάβουν να τελειώσουν ούτε καν το “Cuckoo”. Το άλμπουμ που κυκλοφορεί τώρα είναι μια έμπρακτη τιμή, γι’ αυτό το ταλαντούχο γκρουπ –οι δυνατότητες του οποίου δεν εκτιμήθηκαν εκείνη την εποχή– κλείνοντας την ιστορία του σχεδόν 40 χρόνια αργότερα».

Ψάχνοντας λίγο στο discogs διαπίστωσα πως ένα CD με εγγραφές των Atmosphera είχε πρωτοκυκλοφορήσει στο Ισραήλ, το 2002, από το πολύ ενδιαφέρον label Mio. Τούτη όμως η έκδοση των Anazitisi/ARS είναι η πρώτη βινυλιακή, κλεισμένη σ’ ένα ωραία σχεδιασμένο απλό cover εντός του οποίου υπάρχει και 4σέλιδο LP-sized ένθετο, με ιστορίες και φωτογραφίες.

Τι ακούμε εδώ; Δύο tracks, το 16λεπτο “Lady of Shalott” στην πρώτη πλευρά και το σχεδόν 17λεπτο “Cuckoo (Love’s Labour’s Lost) Original Version” στη δεύτερη. 

Το στυλ των Atmosphera δεν προσεγγίζει απλώς… αλλά βρίσκεται ακριβώς επάνω σ’ εκείνο των Yes. Οι επιρροές είναι πασιφανείς τόσο στον τρόπο που αρθρώνονται οι συνθέσεις, όσο και στα φωνητικά του Efraim Barak που ανακαλούν στη μνήμη τον Jon Anderson. Το να επηρεάζεται εκείνη την εποχή, στα μέσα των seventies, ένα συγκρότημα του art-rock από τους Yes ήταν κάτι πολύ φυσικό, καθότι οι Yes είχαν ήδη δώσει τα μεγάλα άλμπουμ τους, το “Tales…”, το “Relayer” και όλα τα υπόλοιπα, διαμορφώνοντας στυλ και συνειδήσεις παντού στον κόσμο – ακόμη και στην Αμερική. Το λέω τούτο γιατί η art-rock σκηνή στις ΗΠΑ εκείνη την εποχή (Yezda Urfa, Happy the Man, Cathedral, Mirthrandir κ.λπ.), όπως και αλλού στον κόσμο (θυμάμαι προχείρως τους Crucis στην Αργεντινή, αλλά γιατί όχι και τους Apocalypsis στην Ελλάδα;), στηριζόταν εκφραστικώς σ’ αυτά τα σημαντικά γκρουπ (τους Yes, τους Genesis, τους King Crimson, τους ELP…) και όχι στα πιο άγνωστα prog-rock συγκροτήματα των early seventies. Είναι γνωστό, εξάλλου, πως οι τρανοί και όχι οι άγνωστοι επηρεάζουν.

Έτσι λοιπόν και τα δύο tracks του άλμπουμ των Atmosphera ακούγονται/είναι συμβατά με όλα εκείνα τα καλούπια του art-rock, τις complex διατυπώσεις εννοώ (μελωδίες, ρυθμικές ποικιλίες, αλλαγές τέμπου κ.λπ.) και βεβαίως με το «επαγγελματικό» ή περφεξιονιστικό παίξιμο όπως το λέμε – το παίξιμο δηλαδή που δηλώνει σπουδές και επαφή με την κλασική μουσική. Υπάρχουν βεβαίως και άλλα στοιχεία… Κυρίως εντοπίζεται μιαν απόπειρα ανά διαστήματα (και ιδίως στη δεύτερη πλευρά), ανατροπής της βασικής αφήγησης κατά τον τρόπο των Gentle Giant – ενός άλλου βρετανικού γκρουπ των early seventies, που είχε επηρεάσει, τότε, πολύ κόσμο. Μουσικούς κυρίως, γιατί για τους fans ήταν συχνά «ακαταλαβίστικοι». Εδώ οι Atmosphera αποδεικνύονται άριστοι μαθητές, κατακρατώντας από τις αναφορές τους το μέτρο και την ουσία, προσαρμόζοντας τα πάντα στις δικές τους εκφραστικές ανάγκες. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το δικό τους art-rock μπορεί να είναι περφεξιονιστικό (δεν θα μπορούσε να γινόταν αλλιώς), χωρίς ποτέ να καταντά «δυσνόητο» και κουραστικό, και κυρίως άνευ έμπνευσης.

Ακούστε και μόνοι σας…

Επαφή: www.anazitisirecords.com