10 κορυφαία άλμπουμ του «έντεχνου», που κυκλοφόρησαν πριν από 50 χρόνια Δίσκοι των Καλδάρα, Κουγιουμτζή, Μαρκόπουλου, Μούτση, Πλέσσα κ.ά., που άφησαν εποχή

Είναι η τρίτη λίστα (δεκάδα) που δημοσιεύουμε εδώ στο LiFO.gr με τους καλύτερους ελληνικούς δίσκους (LP) του 1973 – τυπωμένους, δηλαδή, πενήντα χρόνια πριν. Έχουν προηγηθεί οι δεκάδες με τα καλύτερα άλμπουμ του ελληνικού ροκ (22 Οκτ. 2023), όπως κι εκείνη με τα καλύτερα ελαφρολαϊκά (17 Σεπτ. 2023). Οπότε, τώρα, με τα καλύτερα «έντεχνα» συμπληρώνουμε μια τριαντάδα δίσκων τού ’73, αφήνοντας, όμως, παραπονεμένα τα... πιο ωραία «λαϊκά» εκείνης της χρονιάς. Θα κοιτάξουμε να επανορθώσουμε του χρόνου... γράφοντας για το 1974 πια.
Οι δίσκοι είναι κλασικοί, κοινώς «διαμάντια» και καταγράφονται με αλφαβητική, κατά το επώνυμο του συνθέτη, σειρά.

1. Α. ΚΑΛΔΑΡΑ – Λ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟY: Βυζαντινός Εσπερινός [MINOS, 1973]
Όπως έχουμε ξανασημειώσει, με διάφορες αφορμές, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, στο χώρο της Τέχνης, υπάρχει μια τάση για «επιστροφή στις ρίζες». Ειδικά στο ελληνικό τραγούδι αυτή η τάση είναι έντονη και καταγράφεται σχεδόν σε όλες τις εκφάνσεις του. Ακόμη και στην ποπ... και φυσικά στο «έντεχνο», εκεί όπου ο Απόστολος Καλδάρας, με τον «Βυζαντινό Εσπερινό» επιχειρεί να κάνει τη διαφορά. Όπως έγραφε ο ίδιος ο λαϊκός-εντεχνολαϊκός συνθέτης στο σημείωμα του δίσκου:
«Ο Βυζαντινός Εσπερινός είναι ένα έργο που από καιρό, μπορώ να πω, σκεφτόμουνα να γράψω. Όπως θα καταλάβη ο ακροατής, το έργο αυτό είναι γέννημα διασταυρώσεως, αν επιτρέπεται η έκφρασις, ήχων της βυζαντινής οχταήχου. Αυτό έγινε σκόπιμα, διότι διαφορετικά θα προέκυπταν μελωδίες οι οποίες θα είχαν το εκκλησιαστικό ύφος. Αυτό νομίζω το απέφυγα. Στοιχεία μουσικής δυτικού τύπου λείπουν τελείως από το έργο. Για αυτό ως επί το πλείστον και η σύνθεση τής ορχήστρας που παίρνει μέρος στην εκτέλεση των τραγουδιών αποτελείται από όργανα που, κατά την γνώμη μου, ταιριάζουν πιο πολύ στο κλίμα μέσα στο οποίο κινήθηκα (σαντούρι, λαούτο, κλαρίνο κ.λπ.). Από την διασταύρωση λοιπόν αυτή των ήχων της βυζαντινής οχταήχου και με τις απαραίτητες για το σκοπό μου φθορές, βγήκαν δώδεκα δρόμοι (τρόποι) τους οποίους μέχρι σήμερα χρησιμοποιεί και το γνήσιο δημοτικό μας τραγούδι. Θα ’θελα να τονίσω ότι κάθε τραγούδι του Βυζαντινού Εσπερινού είναι γραμμένο σε ξεχωριστό δρόμο – επί πλέον, δε, έχει το καθένα από αυτά και το δικό του, ξεχωριστό, ρυθμό. Ο δίσκος περιλαμβάνει δώδεκα κομμάτια εκ των οποίων το ένα οργανικό. Οι στίχοι ανήκουν όλοι στον Λευτέρη Παπαδόπουλο, που κι εκείνος δούλεψε όσο μπόρεσε καλύτερα για την επιτυχία του έργου. Τέλος, δεν μπορώ να μη συγχαρώ τον Γιώργο Νταλάρα και τη Χάρι Αλεξίου που σ’ αυτό το έργο δώσανε τον καλύτερό τους εαυτό».
Ο «Βυζαντινός Εσπερινός», που κυκλοφορεί τον Οκτώβριο του ’73, συνθετικά είναι πιο απαιτητικός από την προηγούμενη και αγαπημένη «Μικρά Ασία» (1972). Αυτό σημαίνει πως δεν υπήρξε, σαν δίσκος, το ίδιο εμπορικός μ’ εκείνη, παρότι έβγαλε πολύ δυνατά κομμάτια. Η συνθετότητα της γραφής του Καλδάρα, με τις αλλαγές των δρόμων στο ίδιο τραγούδι, μα και με τις ρυθμικές αλλαγές επίσης, δεν βοηθούσε στην αποδοχή από τον κόσμο.
Ίσως το πιο «εύκολο» track του άλμπουμ να ήταν το... θρακιώτικο «Βάρα νταγερέ», που αγαπήθηκε διαχρονικά, μα και η «Καμπάνα του εσπερινού» ή και το «Τα χεράκια μου δεμένα» (όλα η Χάρις Αλεξίου), αλλά τραγούδια σαν το «Εκεί που σμίγει η δύση κι η ανατολή», το «Για πάρε γύφτο σφυρί κι αμόνι» ή το «Με βρήκε ο χάρος» δεν ερμηνεύονται εύκολα και από τον καθέναν – και το γεγονός ότι ο Γιώργος Νταλάρας το καταφέρνει, κάνοντας «δικά του» όλα αυτά τα κομμάτια, δείχνει τη δουλειά και τη μελέτη, που είχε προηγηθεί, από τη μεριά του.
Δίσκος «σταθμός» για τους τραγουδιστές και τους μουσικούς της εποχής υπήρξε ο «Βυζαντινός Εσπερινός», δίχως τούτο να σημαίνει πως και ο κόσμος δεν ανταποκρίθηκε, με θέρμη, μέσα στις δεκαετίες έως και σήμερα.
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/deka-koryfaia-almpoym-toy-entehnoy-poy-kykloforisan-prin-apo-50-hronia