Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου 2010

THE ANGOLA PROJECT «θα βλέπεις το μέλλον σου, όταν με κοιτάζεις…»

Στη Louisiana State Penitentiary, γνωστή και ως αγροτική φυλακή Angola, έχει γραφεί ένα κομμάτι της ιστορίας του αμερικανικού τραγουδιού. Προσωπικώς, θα το χαρακτήριζα «σημαντικό», αλλά δεν είναι, τώρα, αυτό το θέμα μας. Να υπενθυμίσω, απλώς, πως στην Angola o John A. Lomax και ο Alan Lomax ανακάλυψαν τον Lead Belly, τον Ιούλιο του 1933, ενώ το 1959(;) οι εθνομουσικολόγοι Harry Oster και Richard B. Allen βρήκαν εκεί τον σπουδαίο Robert Pete Williams. Ακόμη, στην Angola, την ίδιαν εποχή (1959) ηχογραφήθηκαν ουκ ολίγοι κρατούμενοι-ερμηνευτές, όπως ο Mathew “Hogman” Maxey και ο Robert “Guitar” Welch, αλλά και οι Rodney Mason, Rev. Rogers, Roosevelt Charles και διάφοροι άλλοι σε spirituals και worksongs (οι εγγραφές αυτές είδαν το φως στα labels Louisiana Folklore Society και Folk-Lyric, πάντα σε επιμέλεια του Oster), πράγμα που σημαίνει πως, στο συγκεκριμένο «ίδρυμα», αναπτύχθηκε παλαιόθεν (και αναζητήθηκε από τους ερευνητές) ένα καλλιτεχνικό κλίμα, το οποίον πήγαινε παραλλήλως με τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης και τη γενικότερη ακινησία της κατάστασης. «Θα βλέπεις το μέλλον σου, όταν με κοιτάζεις…» όπως είχε πει κι ένας κρατούμενος σ’ ένα νεοφερμένο, στο ντοκυμαντέρ “The Farm”, που βρέθηκε κάποτε (1998) στις υποψηφιότητες των Oscar. (Το είχα δει παλαιά στη ΝΕΤ και είχα γράψει τις εντυπώσεις μου στο Jazz & Τζαζ, στο τεύχος 87, τον Ιούνιο του 2000).
Κι ενώ, μέσα στα χρόνια, οι ευρύτερες μουσικές αναφορές στη Φάρμα δεν ήταν ασήμαντες, το 2005 ο παραγωγός Daniel Atkinson αποφασίζει να επισκεφθεί τη φυλακή, υλοποιώντας στην πορεία ένα project, αναφορικώς με τις νεότερες ηχητικές μνήμες των κρατουμένων, τη βοηθεία του σαξοφωνίστα Howard Wiley. Να βάλει σε μια τάξη δηλαδή το υλικό που ηχογράφησε, και πλαισιώνοντάς το από τις δικές του αναμνήσεις, να του προσδώσει μια δισκογραφική μορφή. Κάπως έτσι, τον Φεβρουάριο του ’07, κυκλοφόρησε το “Angola Project” (υπό τον Wiley). Και είναι ο Wiley (επισκέφθηκε την Angola το καλοκαίρι του ’07), με τον Atkinson, πάλι, που τώρα ξανασυνεργάζονται προκειμένου να δοθεί συνέχεια, σε κάτι που δεν τελειώνει…Το “12 Gates to the City” [Ιδιωτική Εκτύπωση, 2010] είναι ένα εξαιρετικό άλμπουμ. Εκπληκτικό θα το χαρακτήριζα, αν λέξεις όπως αυτή δεν είχαν απωλέσει από καιρό το νόημά τους. Ο 31χρονος Howard Wiley ολοκληρώνει 13 δικές του συνθέσεις, οι οποίες επιχειρούν να αναπαράγουν το σύνολο των εμπειριών που αποκόμισε από τη Φάρμα, ως επισκέπτης. Δεν είχε, πλέον, μόνο τις περιγραφές του Atkinson (μέσω των οποίων δούλεψε το πρώτο έργο, που βγήκε περισσότερο «σκοτεινό», όπως ο ίδιος λέει – κι έτσι είναι), αλλά και τη δική του, πια, εμπειρία από την Angola, η οποία, εκτός από τη θλίψη της ψυχής και τη μόνιμη καταδικαστική ατμόσφαιρα, περιελάμβανε, έστω και εν σπέρματι, το πάθος και τη δύναμη των κρατουμένων, στην προσπάθειά τους να γευτούν τις ικμάδες της χαράς από την έγκλειστη ζωή. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο, οι συνθέσεις του στο “12 Gates…” είναι πιο φωτεινές, σχεδόν εορταστικές.
Ο Wiley επιχείρησε να δημιουργήσει ένα ηχητικό μωσαϊκό, που ν’ ανταποκρίνεται στη μαύρη ψυχή (στην Angola, η συντριπτική πλειονότητα των κρατουμένων, συνήθως πάνω από 80%, είναι μαύροι) περνώντας με απαράμιλλη άνεση από κάθε μουσικό «τι», που θα μπορούσε να συνεισφέρει στην ολοκλήρωση του σχεδίου.Το “Three days” π.χ., που έχει τα χαρακτηριστικά της σουίτας, είναι μια συγκρατημένη ελεγεία, το “Captain Donna DeMoss” έχει μια λυρική φινέτσα κι είναι αφιερωμένο στην αξιωματούχο που ξενάγησε τον Wiley στην Angola, το “Endless fields” (για τις ατελείωτες ντάνες μπαμπακιού…) είναι ένα σπάνιας ομορφιάς κομμάτι (θα μπορούσε να θυμίζει τον αισθητικό πλούτο των κλασικών σμυρνέικων ορχηστρικών, αν δεν υπήρχαν – όχι πως κάνουν κακό, ποσώς! – οι αβαντ-γκαρντίστικες πινελιές της βιολίστριας Dina Maccabee), ενώ το ασιντικό “John Taylor” είναι αφιερωμένο στη «συγκλονιστική», όπως λέει ο Wiley, τραγουδιστική παρουσία του συγκεκριμένου εγκλείστου. Ακόμη συναρπάζουν το bluesy “Song for a hot summer night” με την Faye Carol στη φωνή και το ωραίο σόλο στο τρομπόνι του Danny Armstrong, το jazzy-lounge οπερατικό “Rise”, το rap-οειδές “In his name”, το “Threnody” (από την ελληνική λέξη «θρηνωδία», όπως λέει ο Wiley) ένας συνδυασμός call-response και swing και τέλος, το περίπου spoken word “My god”, στο οποίο ο, για 30 χρόνια έγκλειστος στην Angola, Robert King – συμμετέχοντας σ’ ένα συμπόσιο για το σωφρονιστικό σύστημα στην California, που είχε διοργανώσει το San Francisco State University το 2008, με την παρουσία και της Angela Davis – παραθέτει τις απόψεις του «από μέσα» για τις φυλακές και τη δικαιοσύνη.
Απλώς, μια σημαντική στιγμή της σύγχρονης jazz παραγωγής.

2 σχόλια:

  1. Φώντα, έχω το προηγούμενο CD του Howard Wiley, το "The Angola Project". Κυκλοφόρησε πριν από 3 περίπου χρόνια και είναι κι αυτό εντυπωσιακό. Ένα από τα, ας τα πούμε, blackness κόνσεπτ άλμπουμ, όπως και το "Harriet Tubman" του μπασίστα Marcus Shelby ή το πρόσφατο "The State of Black America" του ντράμερ Mark Lomax, που έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια και περνούν σταθερά στα ψιλά γράμματα.
    Βαγγέλης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Εξαιρετικό το άλμπουμ του Mark Lomax, Βαγγέλη. Θα έχω κριτική στο επόμενο Jazz και Τζαζ.
    Σε τριάντα χρόνια τέτοια άλμπουμ θα αναζητά η Soul Jazz, για την περιγραφή τού jazz underground της εποχής μας…

    ΑπάντησηΔιαγραφή