ΜΙΜΗΣ ΠΛΕΣΣΑΣ για την Philicorda και άλλα τινά

Για το άλμπουμ «Ο Μίμης Πλέσσας παίζει Philicorda» [Philips, 1965] έγραψα για πρώτη φορά στο Jazz & Τζαζ τον Δεκέμβριο του 1996, στο Δισκορυχείον του τεύχους 45. Εκείνο το κείμενο είχε ως εξής:

«Η σχέση του Μίμη Πλέσσα με την jazz είναι παλαιά και πιθανώς γνωστή σε αρκετούς από σας. Πολυπράγμων ο ίδιος και βεβαίως πολυγραφότατος, μ’ έναν τεράστιο όγκο υλικού αταξινόμητο και ακυκλοφόρητο από χρόνια, ασχολήθηκε με κάθε μουσικό είδος στη διάρκεια της 50χρονης καριέρας του. Τελείως τηλεγραφικά θα έλεγα, εδώ, πως αν κάποια δικά του soundtracks πέρναγαν στην από ’κει όχθη του Ατλαντικού πιθανώς, σήμερα, να μιλούσε όλος ο κόσμος γι’ αυτόν. Εν πάση περιπτώσει. Το συγκεκριμένο άλμπουμ βρίσκει τον Μίμη Πλέσσα να πειραματίζεται με την Philicorda, ένα ηλεκτρικό μουσικό όργανο της Philips που επιχειρούσε να πλασαριστεί δίπλα στο hammond. Οι δυνατότητες του οργάνου αυτού, για την εποχή στην οποία αναφερόμαστε, ήταν επαναστατικές· κάτι που ο Πλέσσας φαίνεται να το αντιλήφθηκε από την αρχή, μεταγράφοντας ουσιαστικά επτά δικές του συνθέσεις – και από μία των Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Κλάββα, Γιαννίδη και Καπνίση – προσαρμόζοντάς τες στις ανάγκες της Philicorda. Το όλον αποτέλεσμα είχε μιαν αίσθηση πρωτοτυπίας. Πρόκειται για ένα jazz άλμπουμ, έξω βεβαίως από τις επαναστατικές καινοτομίες της εποχής, αλλά μέσα σ’ αυτό που κατανοούμε όλοι μας ως jazz feeling. Θα έλεγα δε πως ορισμένα κομμάτια («Εδώ τελειώνει ο ουρανός», «Αν σ’ αρνηθώ») ακούγονται χωρίς ίχνος σκόνης ακόμη και σήμερα. Ο δίσκος, στην εποχή του, ξεχάστηκε πολύ γρήγορα και ποτέ δεν κυκλοφόρησε ξανά. Παραμένει δυστυχώς καλά κρυμμένος ακόμη, αφού και η καταιγίδα της CD-κυκλοφορίας των τελευταίων χρόνων τον έχει για τα καλά λησμονήσει. Να αναφέρω μόνο τα ονόματα των μουσικών που συμπράττουν. Γιάννης Κανελλίδης και Γιάννης Ιωάννου μαντολίνο, Βασίλης Παναγιωτόπουλος τρομπέτα, Γιάννης Σχίζας τρομπόνι, Andrea Ortega σαξόφωνο, Ρήγας Σαριτζιώτης βαρύτονο και τενόρο σαξόφωνο, Νίκος Γκίνος άλτο σαξόφωνο, Τίτος Καλλίρης κιθάρα, Βασίλης Τεκνετζόγλου τύμπανα, Μίμης Πλέσσας philicorda».

Το κείμενο –εννοώ η γνωστοποίηση του δίσκου– είχε κάνει εντύπωση, τότε, σε γνωστούς και φίλους (υποθέτω και στους αναγνώστες), κάτι που με είχε «αναγκάσει» να αντιγράφω κασέτες νυχθημερόν. Εκείνο πάντως που δεν περίμενα ήταν όχι να φθάσει στ’ αυτιά του Μίμη Πλέσσα το δημοσίευμα –κάτι όσο να 'ναι πιθανόν–, αλλά την πρωτοβουλία του ιδίου να μου στείλει ένα ευχαριστήριο fax, το οποίο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό στο τεύχος 48, τον Μάρτιο του 1997. Είχε έτσι ακριβώς...

Περιοδικό Jazz & Τζαζ
κον Φώντα Τρούσα
Αγαπητέ φίλε
Από σύμπτωση, καθυστερημένα, διάβασα στο τεύχος Δεκεμβρίου το «Δισκορυχείο» σας. Με ευχάριστη έκπληξη συνειδητοποίησα από τα γραφόμενά σας πως και αυτή η παραπεταμένη παραγωγή έπιασε τόπο. Θα πρέπει να σας πω πως επρόκειτο για μία δική μου πρωτοβουλία. Ηχογραφικά φιλοξενήθηκε στο στούντιο της Finos – Χίου 53 – με ηχολήπτη τον αξέχαστο φίλο Μικέ Δαμαλά. Η φωτογραφία του εξωφύλλου τραβήχτηκε στην αυλή της Finos από την Άννα-Μαρία Αντίππα, σύζυγο του αξέχαστου Νίκου Αντίππα, που τότε ήταν διευθυντής της Philips. Ευτυχώς οι μήτρες σώζονται στο αρχείο μου.
Είναι μία από τις σπάνιες φορές που η ευαισθησία του γράφοντος ξεπερνάει την κριτική διάθεση και με γέμισε συγκίνηση. Πόσο θά’θελα η μουσική σας σκαπάνη να ανασύρει κάποια στιγμή δύο LP της EMI με τίτλο «40 Χρόνια Jazz», που είναι η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας που, με έλληνες σολίστες, έδωσα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στα πλαίσια των εκδηλώσεων της «Έκφρασης 81», έναν δίσκο της Minos «Το Κουαρτέτο του Μίμη Πλέσσα και 6 Σολίστες» και τέλος της CBS το «Από Ανατολή σε Δύση».
Να είστε σίγουρος πως από δω και μπρος θα σας διαβάζω από τους πρώτους.
Φιλικά
Μίμης Πλέσσας

Έπρεπε να περάσουν οκτώ χρόνια από τότε μέχρι να φθάσουμε στο τεύχος 148-149 (Ιούλιος-Αύγουστος 2005), για να γίνει ένα δικό μου όνειρο πραγματικότητα. Να κυκλοφορήσουν, δηλαδή, δέκα tracks από το «Ο Μίμης Πλέσσας παίζει Philicorda», ως “Rare Jazz Grooves” από το Jazz & Tζαζ. Δυο-τρεις μήνες νωρίτερα (πρέπει να ήταν Απρίλιος του ’05) τέσσερις άνθρωποι από το περιοδικό, η Γιούλη, ο Στέφανος, ο Γιώργος Χαρωνίτης κι εγώ είχαμε επισκεφθεί τον Μίμη Πλέσσα στο σπίτι του, στην Καλλιτεχνούπολη, με σκοπό τη διευθέτηση όλων των λεπτομερειών, ώστε να έμπαινε σ’ ένα δρόμο εκείνη η αναπαραγωγή. Ήταν ένα ωραίο ανοιξιάτικο απόγευμα, που είχε περάσει με καφέδες και συζήτηση.

Είχα πολλά να ρωτήσω τον κύριο Πλέσσα σε σχέση με το παλαιότερο υλικό του, που προσωπικώς μ’ ενδιέφερε. Κυρίως, για τις jazz κινηματογραφικές του ηχογραφήσεις, όπως και για τα τραγούδια του, που είχαν γίνει γνωστά στο εξωτερικό (Βέλγιο, Φινλανδία, π.Σοβιετική Ένωση, Πολωνία…) στα χρόνια του ’60, μαθαίνοντας (τότε) πως μεγάλο μέρος της cine-jazz δουλειάς του ετοιμαζόταν να κυκλοφορήσει από κάποιο label του Γιαννίκου (μια και ο Μίμης Πλέσσας, τακτικότατος, διέθετε όλα, ή σχεδόν όλα, τα original masters). Και όντως ένα διπλό CD στη Legend (μέρος μιας ευρύτερης σειράς), υπό τον τίτλο “Film Noir” με τις μουσικές από τα φιλμ «Πυρετός στην Άσφαλτο», «Ορατότης Μηδέν», «Έγκλημα στα Παρασκήνια», «Κατάχρηση Εξουσίας», «Εφιάλτης» και κάτι ακόμη, κυκλοφόρησε στα καταστήματα τέσσερα χρόνια αργότερα (2009). Είχα ρωτήσει, επίσης, τον κύριο Πλέσσα, για το holy grail της ελληνικής jazz, το “Greece Goes Modern”, το πρώτο νούμερο της Pan-Vox, από το 1967 – ίσως, το πιο σπάνιο LP της ελληνικής δισκογραφίας – αλλά, δυστυχώς, και απ’ ό,τι μου είχε πει, τα master tapes του ήταν (και είναι) παντελώς χαμένα. Ακόμη, είχαμε κάνει κουβέντα για το ηλεκτρονικό του υλικό, το οποίον (εξ όσων δύναμαι να γνωρίζω) υπάρχει, εν σπέρματι, σε κάτι μικρο-εκδόσεις· κάποιο, ας πούμε, είχε βγει ως promo μ' ένα τεχνικο-επιστημονικό περιοδικό, την Τεχνική Εκλογή, το 1968. Εν πάση περιπτώσει. Εκείνο το οποίον έλεγα πάντα για την περίπτωση του Μίμη Πλέσσα, κι εξακολουθώ να το ισχυρίζομαι, είναι τούτο. 

Πάντα νέος καλλιτέχνης, ανακαλύψτε τον.

Για τα «Χέρια» θέλω να ετοιμάσω ξεχωριστό post. Και θα το κάνω. Ακούμε λοιπόν τη σύνθεση του Κώστα Καπνίση, σε έξοχη bossa nova, βραβευμένη στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου (της Θεσσαλονίκης), το 1962. Κομμάτι βγαλμένο μέσα από την "Philicorda".