Μία σημαντική πληροφορία του βιβλίου. «Τα χασικλίδικα τραγούδια στο σύνολό τους είναι 268. Από αυτά 33 είναι χασικλίδικα παραδοσιακά, και 228 επώνυμα (σ.σ. η πρόσθεση δε βγαίνει ακριβώς), που με τις επιπλέον εκτελέσεις από διαφορετικούς τραγουδιστές ανέρχονται στις 421 εκτελέσεις». Μπορεί τα νούμερα να είναι – ενδεχομένως – λίγο πάνω ή λίγο κάτω, αλλά, σε κάθε περίπτωση μιλάμε για λιγότερο από 300 τραγούδια, ένα πολύ μικρό ποσοστό δηλαδή (μονοψήφιο επί τοις εκατό, πιθανώς και κάτω του 5%) του συνόλου των ηχογραφημένων ρεμπέτικων. Συνεπώς, έχουμε να κάνουμε με μία απίστευτα συμπυκνωμένη τραγουδιστική δύναμη, που μοιάζει με την πάροδο του χρόνου όχι να εξασθενεί, αλλά, αντιθέτως, να ενισχύεται.Στα περιεχόμενα, τα σεμνά ιστορικά στοιχεία που παραθέτει ο Διονύσης Μανιάτης (τα οποία ελέγχονται όσον αφορά στα κλινικά, περί ουσιών, συμπεράσματά του – δεν είναι αυτό το σημαντικότερο τμήμα του βιβλίου του), τα βιογραφικά των καλλιτεχνών, τα διάφορα ευρετήρια, το γλωσσάρι, το συνοδευτικό σιντάκι με τον Αγάθωνα να… αναπαλαιώνει 21 χασικλίδικα και ακόμη οι στίχοι όλων(!) των τραγουδιών με άπαντα τα κωδικά στοιχεία των δίσκων και τις ημερομηνίες ηχογράφησης. Βεβαίως, σε μερικά άσματα ο Μανιάτης δε μεταφέρει σωστά τα λόγια (κατανοώ εν μέρει τις δυσκολίες, λόγω αργκό και κατεστραμένων δίσκων), όπως π.χ. στο «Στη φυλακή με βάλανε» (1928) της Μαρίκας Παπαγκίκα, εκεί όπου ακούμε καθαρά (στο τραγούδι) «Πορτοκαλιά εφύτεψα στη φυλακή σαν μπήκα/ και πορτοκάλια έφαγα κι ακόμα δεν εβγήκα», ενώ διαβάζουμε στο βιβλίο «Οχτώ χαλιά [σ.σ.!] ετοίμασα στη φυλακή σαν μπήκα/ και πορτοκάλια έφαγα κι ακόμα δεν εβγήκα» (μία αβλεψία, όπου ακόμη και με τη λογική θα μπορούσε να αποφευχθεί).
Εν πάση περιπτώσει και σε γενικές γραμμές, τα «Χασικλίδικα μελωδήματα» είναι ένα χρήσιμο βιβλίο, αφού προβάλει πλήθος στοιχείων, σεβόμενο τα λεφτά του αναγνώστη.
Καλή η σκέψη να μαζευτούν όλα τα χασικλίδικα. Τον δρόμο είχαν ανοίξει οιν Aulin-Vejleskov, Χασικλίδικα ρεμπέτικα, University of Copenhagen 1991 (που είχε κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα). Αναγνωρίζω την προσπάθεια Δ. Μ. που φαίνεται να κατόρθωσε να συγκεντρώσει όλα τα χασικλιδικα. Όμως προσωπικά έμεινα με την αίσθηση ότι, σε διάφορα επίπεδα, το βιβλίο δεν έτυχε της οφειλόμενης φροντίδας, ούτε σε επίπεδο επιμέλειας ούτε σε επίπεδο αντικειμένου. Ο αναγνώστης που δίνει 27, αν θυμάμαι καλά, ΕΥΡΩ, περιμένει έναν πρώτο σεβασμό σε γλωσσικό επίπεδο, κατά συνέπεια τόσα ορθογραφικά και τυπογραφικά λάθη δεν συγχωρούνται. Σε επίπεδο αντικειμένου τώρα, ο Δ.Μ μας βεβαιώνει ότι τα τραγούδια απομαγνητοφωνήθηκαν μέσα από τους πρωτότυπους δίσκους, με όλα τα συνοδευτικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν ένα τραγούδι «χωρίς λάθη». Πώς διαβεβαιώνουμε τόσο εύκολα τον αναγνώστη για το αλάθητόν μας; Τα λάθη είναι αρκετά λοιπόν και κάποια σχολίασες ήδη, Φώντα... (και εκείνη η πορτοκαλιά, η ρημάδα, είναι "Πορτοκαλιά εφύτεψα κλπ")
ΑπάντησηΔιαγραφήΜετά, η χρονολογική τάξη με την οποία διατάσσονται τα τραγούδια δεν τηρείται πάντα: από το 1931 πάμε στο 1934 (σ. 88), από το 1932 στο 1929 (σ. 77) ή δεν είναι σωστή (σ. 90, « Με πιάνουνε ζαλάδες»).
Άλλο πρόβλημα είναι ότι κατηγοριοποιεί ο ίδιος ο Δ.Μ. ρυθμικά τα τραγούδια χωρίς να το δηλώνει, και έτσι δημιουργείται σύγχυση στον αναγνώστη που θεωρεί ότι οι χαρακτηρισμοί «καμηλιέρικο», «χασάπικο» κλπ είναι πληροφορίες της ετικέτας.
Το Ευρετήριο πρώτων στίχων, καθώς και ο Αλφαβητικός πίνακας τίτλων, πολύ χρήσιμα εργαλεία και τα δύο, δεν παραπέμπουν σε σελίδες (!) και μένουν δώρον άδωρον…
Το Ερμηνευτικό γλωσσάριο, αντί να είναι ερμηνευτικό λέξεων που περιέχονται στα ανθολογηθέντα τραγούδια, από τη μια παραλείπει λέξεις που περιέχονται σε αυτά (π.χ. βίλα, γαζέτα, βούρλα, ζούπα, κανάρι, μαγκαζιέτα, μαρουγάδα, ρίνη) και αφετέρου περιέχονται άσχετες, εκτός τραγουδιών αργκοτικές ή «αργκοτικές» λέξεις (π.χ. σκονιάζω, ρεφούζι, σιλελέ, ρίχνω λουκούμι, ρίχνω προζύμι, Ραμαζάνι (!), πλεμπάγια κλπ κλπ)
Επίσης παράδοξη μου φαίνεται η συμπερίληψη ενός κεφαλαίου με τίτλο «Μύθοι και αλήθειες», όπου συμφύρονται και κάποιες παράγραφοι που αφορούν την αρχαία Ελλάδα, σε στυλ ο Δημόκριτος είπε αυτό, ο Πρωταγόρας το άλλο, η Λαϊς και η Ασπασία, ο γλύπτης Σκόπας κλπ, κλπ…
Πολύ καλή η ιδέα,λοιπόν, πολύ καλή η προσπάθεια, αλλά ήθελε νομίζω περισσότερη προσοχή και επεξεργασία πριν δημοσιοποιηθεί...
spatholouro
Spatholouro, χαίρομαι για την κριτική σου. Το λέω από την αρχή.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔυο-τρία θεματάκια, έτσι συμπληρωματικά. Είχα υπ’ όψη μου κάποιο δανέζικο βιβλίο για τα ρεμπέτικα, από τις αρχές του ’90 (μάλιστα κάπου υπάρχει καταχωνιασμένο κι ένα απόκομμα παρουσίασής του σε ελληνική εφημερίδα), αλλά δεν θυμόμουν ακριβώς τον τίτλο του (γι’ αυτό έγραψα και στην ανάρτηση «έχω την εντύπωση»). Λες, μάλιστα, πως είχε κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα, αλλά τι ακριβώς εννοείς; Πως είχε μεταφραστεί, ή πως είχε απλώς εισαχθεί; Στο λέω, γιατί, προσωπικώς, δε θυμάμαι ελληνική του έκδοση.
Υπάρχουν προβλήματα στο βιβλίο, τα οποία σχετίζονται με τη χρήση του, αλλά δεν επέμεινα σ’ αυτά, επειδή ελάχιστα ελληνικά, περί τη μουσική βιβλία, έχουν αναλυτικά και εύχρηστα παραρτήματα.
Όπως γνωρίζεις, φυσικά, ο Μανιάτης είναι ένας άνθρωπος που πλησιάζει τα 80 του. Έχει λοιπόν κάποιος συγκεκριμένες εκφραστικές λογικές, αλλά και κάποια, με την καλή έννοια, «κολλήματα», τα οποία και αντιλαμβάνομαι προσπερνώντας τα. Τα λάθη στις καταγραφές των στίχων είναι, κατά τη γνώμη του, τα σημαντικότερα.
Το βιβλίο των Aulin-Vejleskov, είχε διακινηθεί και στην Ελλάδα. Μετάφραση δεν χρειαζόταν, γιατί την είχαν κάνει οι ίδιοι (συνεπικουρούμενοι), δηλ. το βιβλίο τυπώθηκε κατευθείαν στα ελληνικά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατά τα λοιπά, συγχώρα με Φώντα αλλά η "ρεμπετολογία" αρκετά έχει δεινοπαθήσει σε ακριβολογικό και πραγματολογικό επίπεδο (και πρώτος ήρξατο χειρών αδίκων ο επαινετέος κατά πολλά άλλα Ηλίας Πετρόπουλος), ώστε στο έτος 2011 πλέον ο ειδοποιημένος αναγνώστης να έχει άλλου είδους αναμονές από τον αναγνώστη ρεμπετολογικών εγχειρημάτων του 1970...
Νομίζω, δηλαδή...
spatholouro
Έχω τη γνώμη, spatholouro, πως προέχει πάντα μία σωστή καταγραφή των στοιχείων. Μετά ανοίγουν την πόρτα οι κοινωνιολόγοι (με ή χωρίς εισαγωγικά) και όλοι οι υπόλοιποι. Αν δεν ξέρουμε για το τι ακριβώς συζητούμε, τα κάθε είδους συμπεράσματα θα έχουν μηδαμινή αξία.
ΑπάντησηΔιαγραφή