MEHMET CAN ÖZER ηλεκτρακουστικά τοπία

Η πρωτοποριακή electro-μουσική στην Τουρκία έχει ως βάση της δύο ονόματα, τον Bülent Arel (1919-1990) και τον İlhan Mimaroğlu (γενν. το 1926). Παρότι, αμφότεροι, έγιναν περισσότερο γνωστοί ως αμερικανοί συνθέτες η επίδρασή τους στις νεότερες γενιές των τούρκων πειραματιστών (και όχι μόνο σ’ αυτούς) υπήρξε μνημειώδης. Ένας μουσικός πολύ νεότερός τους, σημερινός δηλαδή, ο Mehmet Can Özer (γενν. το 1981) είναι από εκείνους που συνεχίζουν στους δρόμους των παλαιών πειραματισμών, παρουσιάζοντας σπουδαίο, αναζωογονητικό έργο. Στο παρόν CD, που έχει ως τίτλο του το lead track “Siyah Kalem dance” [A.K. Muzik Yapιm Org., 2009] –εμπνευσμένο από τις ανθρωπο-δαιμονικές φιγούρες ενός θρύλου τούρκου(;) ζωγράφου του 15ου αιώνα, του Siyah Kalem– παρουσιάζονται έξι ηλεκτρακουστικές συνθέσεις τού Özer, επεξεργασμένες τη διετία 2006-07.

Κατ’ αρχάς, εκείνο που πρέπει να πούμε είναι πως ο τούρκος αβαντ-γκαρντίστας δεν πειραματίζεται μόνο με ζωντανά ηλεκτρονικά, αλλά και με (συμβατικά) παραδοσιακά ή μη όργανα (bağlama, ney, κλαρίνο, πιάνο, βιολί), χρησιμοποιώντας περαιτέρω προηχογραφημένες ταινίες και προβαίνοντας στο, ανά τις περιπτώσεις, σχετικό μανιπουλάρισμα. Στο 13λεπτο “Siyah Kalem dance”, ένα κομμάτι για bağlama (χειρίζεται ο Cenk Güray) και live electronics, το όλον πράγμα αφορά σ’ έναν αυτοσχεδιασμό του bağlama (κάπως σαν ταξίμι δηλαδή), ο οποίος υποσκάπτεται από τα κακόβουλα ηλεκτρονικά. Το εσωτερικό “In the arctic cave” έχει σχεδιαστεί κάπως σαν προεισαγωγή σ’ έναν χορό περιστρεφόμενων δερβίσηδων και αφορά σε ήχους από πιάνο και ney, που ακούγονται και ως φυσικοί, αλλά και ως επεξεργασμένοι (από ταινία). Το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό. Στο “Hommage a Leibniz” (αφιερωμένο στον μαθηματικό και φιλόσοφο Gottfried Wilhelm Leibniz) ό,τι ακούμε προέρχεται από ταινία. Βασικά, ήχοι της φύσης ηχογραφημένοι σ’ ένα δάσος της βόρειας Γαλλίας (αέρας, έντομα, πουλιά, τρεχούμενα νερά) αναμεμιγμένοι με πιάνο και harpsichord. Το 11λεπτο “Clarinet concerto”, για κλαρίνο (παίζει ο Nusret İspir), tape (προηχογραφημένο υλικό) και live electronics έχει μια «παλιομοδίτικη» χροιά, θυμίζοντας εγγραφές των 60s (απομακρυσμένο δηλαδή από τον σύγχρονο τεχνολογικό φετιχισμό). Πρόκειται, απλώς, για ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κομμάτια του άλμπουμ, όπως, εξάλλου και το “Reflections III” για βιολί (Eda Özer), tape και live electronics, το οποίο, κατά τον Mehmet Can Özer, βασίζεται στη φράση του μυστικού Mevlava Celaleddin Rumi (13ος αι.) «το γνωστικό μας επίπεδο εξαρτιέται από το πώς συμπεριφερόμαστε ως ακροατές» ή, για να το πω αλλιώς… πρώτα ακούμε, τους άλλους, και μετά μιλάμε. Στο έσχατο “22”, που αφορά σε προηχογραφημένο υλικό, ο Özer δίνει μία ακόμη πυκνογραμμένη abstract σύνθεση, εμπνευσμένη (όπως γράφει ο ίδιος) από τον αγαπημένο του (καρκινικό) αριθμό 22.

Σημαντικό άλμπουμ, που δείχνει, και αυτό, το υψηλό μουσικο-φιλοσοφικό επίπεδο των συνθετών της γείτονος.