μακεδονίτικα...

Πριν λίγο καιρό έφθασαν στα χέρια μου τέσσερα CD από τη Θεσσαλονίκη, τα δύο από την εταιρεία Polyphonon την οποίαν «τρέχει» ο παραγωγός και μουσικός Λουκάς Μεταξάς. Αυτά τα CD σάς παρουσιάζω στη συνέχεια…

Το πρώτο έχει τίτλο «Απ’ της Γης το Μαξιλάρι…» [LM104, 2011] και το υπογράφει ο Δημήτρης Σίντος. Το άλμπουμ περιλαμβάνει ένδεκα τραγούδια (κι ένα οργανικό) όλα συνθέσεις του Σίντου (σε κάποια έχει γράψει και τους στίχους), ενώ ο ίδιος χειρίζεται επίσης ακουστική κιθάρα, πιάνο, λαούτο, κοντραμπάσο, τραγουδώντας και σ’ ένα κομμάτι. Ολίγα βιογραφικά που αλίευσα από το δίκτυο: «Ο Δ. Σίντος γεννήθηκε στο Βώλακα Δράμας, το 1980. Μόλις στα 3 του χρόνια ξεκίνησε να γρατζουνάει τις πρώτες του νότες. Εξελίχθηκε έτσι σ’ έναν εκτελεστή εγχόρδων, κυρίως, οργάνων με ποικίλες δεξιότητες. Με έδρα τη Δράμα, αλλά πανταχού παρών, παίζει σήμερα παραδοσιακή μουσική με το λαούτο του και το σχήμα Εμπειροτέχνες. Τεμπάρει α λα παλαιά με τη λαϊκο-ρεμπέτικη κιθάρα του, αλλά είναι πιθανό να τον συναντήσετε σε μια κατανυκτική βραδιά στο ρόλο του πιανίστα, ή άλλοτε να γκρουβάρει με το μπάσο του διεθνείς ήχους μ’ ένα ιδιαίτερο στυλ». Τα τραγούδια του Σίντου έχουν ενδιαφέρον από συνθετικής πλευράς, ενώ και τα ποικίλα ηχοχρώματα (folk, ηλεκτρικά) συνδυάζονται τις περισσότερες φορές με ωραίο τρόπο (καλύτερο όλων το περίπου blues «Εκείνη»). Εκεί όπου η κατάσταση επιδέχεται βελτίωση είναι οπωσδήποτε στο θέμα των φωνών, αλλά και σ’ εκείνο των στίχων, οι οποίοι χωρίς να είναι «φθηνοί» ταλαιπωρούνται από έναν άνευρο αισθητισμό. Άρα, τα περιθώρια καλυτέρευσης του συνολικού πακέτου είναι, προφανώς, προφανή.

Δεν ξέρω (όπως λέει ο λόγος) τι γράφει ο Θωμάς Κοροβίνης στο ένθετο του άλμπουμ τού συγκροτήματος Λωξάντρα «Μεϋχανέ Καφέ Αμάν» [LM105, 2011], όταν σημειώνει πως πρόκειται για «ένα από τα πιο προσφιλή και ποιοτικά συγκροτήματα που γέννησε η διάθεση μερακλήδων ‘παραδοσιακών’ μουσικών της εποχής μας», εκείνο που ξέρω είναι πως είχα πάρα πολλά χρόνια ν’ ακούσω τέτοια μπάντα… ελληνο-οθωμανικού ρεπερτορίου, που να βγάζει τέτοια δύναμη και τέτοιο παικτικό και ερμηνευτικό πάθος. Και μάλιστα πάνω σ’ ένα κλασικό (επώνυμο και ανώνυμο) υλικό, επί του οποίου έχουν διαπρέψει μυθικά ονόματα (Ρόζα Εσκενάζυ, Αντώνης Νταλγκάς, Γιώργος Κάβουρας, Ρίτα Αμπατζή, Στελλάκης, Μαρίκα Φραντζεσκοπούλου, Ευθαλία…). Είναι απίστευτες, με μια κουβέντα, οι εκτελέσεις της Λωξάντρας και των τραγουδιστών-τραγουδιστριών που την συνοδεύουν. Ξεκινώντας από το γκρουπ θα έμενα στο φοβερό κρουστό τμήμα (Λουκάς Μεταξάς, Δημήτρης Παναγούλιας), φυσικά στα όργανα πρώτης γραμμής (κλαρίνο, κανονάκι, βιολί), τα οποία χειρίζονται παικταράδες (Nίκος Αγγούσης, Δημήτρης Βασιλειάδης, Μάκης Μπακλατζής) και βεβαίως στις φωνές που είναι όλες τους μία και μία (Κατερίνα Παπαδοπούλου, Γιώργος Ματθαίου, Γιασεμή Σαραγούδα, Aslı Doğan, Δημήτρης Μυστακίδης, Θεοδώρα Αθανασίου, Brenna MacCrimmon, Μάρθα Μαυροειδή, Dilek Koç…). Όπως αντιλαμβάνεστε είναι δύσκολο να αναφερθούν και οι 27(!) μουσικοί που παίρνουν μέρος στην ηχογράφηση, είναι δε αδύνατον να περιγραφεί το αίσθημα που ξεχειλίζει από κάθε στροφή αυτού του σχεδόν 70λεπτου CD· ακούστε μόνο –τρόπος του λέγειν– το “Daktilo”, με τον Φώτη Σιώτα να παίζει βιόλα με παραμόρφωση! Μοναδικό!

Το παράλληλο, ή μάλλον ένα παράλληλο project του Λουκά Μεταξά (ας το πω έτσι) είναι και το Baildsa, ένα εξαμελές βαλκανορόκ συγκρότημα, που ενσωματώνει στα τραγούδια του τους ρυθμούς της περιοχής, ανακατεύοντάς τους με δυτικά στοιχεία (βασικά rock, ενίοτε reggae/dub, αλλά και rap). Με δικές τους και παραδοσιακές συνθέσεις, με δικά τους και… παραδοσιακά λόγια, οι Baildsa στο “United States of Balkans” [Ανεξάρτητη Παραγωγή] σκοράρουν με το ηπειρώτικο “Epe saptoden tro” (Έπεσα απ’ το δέντρο), αλλά και με το “Baildub”, που αποτελεί μία ωραία περίπτωση βαλκανοράπ… κούρδων κι αλβανών τουριστών από τα Γρεβενά.

Επαφή: polyphonon@gmail.com

Και κάτι ακόμη από τον μακεδονικά βορρά.

Η εκσυγχρονισμένη μεταφορά παραδοσιακών ποντιακών τραγουδιών μπορεί να δυσαρεστεί τους καθαρολόγους, αλλά σίγουρα θα ενδιαφέρει όσους αναγνωρίζουν στις παραδόσεις την ανάγκη να προσαρμόζονται στις ανάγκες των εποχών (ή στις ανάγκες των οργανοπαικτών των εκάστοτε εποχών). Οι Ποντοπόροι, ένα τετραμελές, βασικά, σχήμα (Αλέξανδρος Παπαδόπουλος κρουστά, Γιάννης Παλαπουικίδης κλαρίνο, γαβάλ, Τάσος Μαντζάρης πλήκτρα, Θωμάς Μπαϊραχτάρης λύρες), που επεκτείνεται σε ομάδα των έξι μέσω δύο τραγουδιστών για τις ανάγκες τής ηχογράφησης (Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, Σοφία Κεϊσίδου) φανερώνουν ακόμη και από τις πρώτες νότες του «Αρωθυμία» [Music Workshop, 2011] τη διάθεσή τους να εκσυγχρονίσουν τον ήχο που τους παραδόθηκε. Χρησιμοποιούν π.χ. ντραμς(!) και πλήκτρα(!), ενώ δεν χρησιμοποιούν ζουρνά, άσκαυλο και βιολί, τρία όργανα δηλαδή που είναι συνδεδεμένα με την ποντιακή παράδοση. Εντάξει, όλα τα όργανα μπορούν χονδρικώς να αποδώσουν τις ίδιες μελωδίες, αλλά, να, πώς να το πω, ορισμένες φορές τα keyboards υποκαθιστούν το βιολί μ’ έναν τρόπο που ξενίζει («Χορός ομάλ»). Απεναντίας, στις περιπτώσεις κάποιων τραγουδιών («Μα την Παναγία λέω») το αίσθημα φαίνεται να είναι περισσότερο τραχύ, κοντά σε ό,τι αναγνωρίζουμε όλοι μας ως παραδοσιακό ποντιακό τραγούδι.