Ο Φώτος Γιοφύλλης (1887-1981) υπήρξε μία σημαντική, αλλά
κάπως υποτιμημένη και σίγουρα αμφιλεγόμενη (για κάποια περίοδο της ζωής του) φωνή
των ελληνικών γραμμάτων. Γεννημένος στους Αγίους Δούλους της Κέρκυρας (το πραγματικό
όνομά του ήταν Σπύρος Ν. Μουσούρης), ο Γιοφύλλης υπήρξε πεζογράφος, ποιητής,
μελετητής της Τέχνης, μεταφραστής και άλλα διάφορα, με έργο τεράστιο,
σκορπισμένο (στο μεγαλύτερο μέρος του) σε περιοδικά κι εφημερίδες. Μια τέτοια
εφημερίδα ήταν και το Κουαδρίβιο, που
τυπωνόταν επί Κατοχής (1941-1943) και αποτελούσε μιαν ελληνική έκδοση του
ιταλικού φασιστικού φύλλου Il Tevere (O Τίβερης), τo «αφιερωμένο εις την ιταλο-ελληνικήν
συνεργασίαν». Το Κουαδρίβιο αυτοπροσδιοριζόταν
ως η «εφημερίς της νέας τάξεως» και
παρότι είχε περισσότερο λογοτεχνικό και πολιτιστικό περιεχόμενο, στα σχετικά πολεμικά/πολιτικά
κείμενα υπερασπιζόταν τη «Νέα Τάξη» του Μουσολίνι. Συνεργάτες του (ορισμένοι, ίσως, και για ένα
κομμάτι ψωμί) είχαν υπάρξει, πέραν του Γιοφύλλη, κι άλλες προσωπικότητες των ελληνικών
γραμμάτων της εποχής, όπως οι Γρηγόριος Ξενόπουλος, Φώτης
Κόντογλου, Αλέκος Λιδωρίκης, Κώστας Καιροφύλας, Κλέων Παράσχος... (τα ονόματα
από την metapedia).
Φυσικά, αυτή η παρασπονδία δεν χαρακτηρίζει επ’ ουδενί το
έργο του Γιοφύλλη, ο οποίος τον Σεπτέμβρη του ’74, προς τα τελευταία χρόνια της
ζωής του δηλαδή, έρχεται να γράψει ποίημα ακόμη και για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου
(πρόκειται για το «"Εδώ Πολυτεχνείο"», που ανθολογείται στο βιβλίο Αντιφασιστικά ’67-’74/ Αφιέρωμα στην
αντιστασιακή Λογοτεχνία και στο Πολυτεχνείο, των εκδόσεων Γραμμή, το 1984).
Λίγα χρόνια νωρίτερα, τον Δεκέμβριο του 1970, είχε κυκλοφορήσει και
το τελευταίο (πιθανώς) ποιητικό βιβλίο του, που είχε τίτλο Φρέσκες Φωνές [Επτάλοφος]. Ο 83χρονος Γιοφύλλης έχει πάθει πλάκα από τις… μινιφορούσες της
Αθήνας, που κατακλύζουν πεζοδρόμια, πάρκα και πλατείες, συντάσσοντας τους
παρακάτω στίχους…
Η ΑΘΗΝΑ ΜΕ ΜΙΝΙ
Φυτρώνουν και στην άσφαλτο λουλούδια;
Βγαίνουν και μες στη σκόνη ρόδα ή κρίνα;
Κι όμως οι δρόμοι γιόμισαν λουλούδια,
και μες στα πόδια μπλέκονται τραγούδια.
Ξαπλώνεται η χαρά! Πνέει αγεράκι
αγάπης, δίχως ίμερους φλογάτους,
γιατί ανθόκηποι γίναν οι πλατείες,
παρτέρια μ’ άνθια γιόμισαν οι δρόμοι!
Να υμνήσουμε τις άχαρες τις μόδες;
Τάχα να πούμε: «Δόξα τους για πάντα»;
Όχι. Ας χαθούνε πια και ν’ απομείνει
το μίνι και μονάχο του το μίνι!
Θαυμάζουμε την ώρια ανθοφορία,
χωρίς και να ξεχνάμε τη σοφία,
που πέρασε το μάκρος των αιώνων
και κράζει το: «ου γαρ έρχεται και μόνον»…
Ξεφύτρωσαν στην άσφαλτο λουλούδια!
Πλημμύρισαν τα πόδια με τραγούδια!
Αθήνα, Ιούνιος 1970
Πολύ ωραίο εύρημα το ποίημα για το μίνι.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Γιοφύλλης πράγματι συνεργάστηκε με το Κουαδρίβιο, όπως και οι άλλοι που αναφέρεις. Φυλλομετρώντας τα τεύχη του περιοδικού βρήκα τρία συνεχόμενα άρθρα του -μπορεί να υπάρχουν κι άλλα, δεν έψαξα ως το τέλος. Τίτλοι:
Το ελληνικόν σχολείον Φλαγγίνη στη Βενετία
Ο φουτουρισμός στην Ελλάδα
Το χαίρε των Συρακουσών
Το περιοδικό προσπαθούσε να προβάλει τους ιστορικούς δεσμούς Ελλάδας και Ιταλίας, ενώ είχε πολλά αντιαγγλικά άρθρα. Τα πολιτικά άρθρα γράφονταν από Ιταλούς ή ήταν ανυπόγραφα. Οι Έλληνες είχαν μόνο πολιτιστικά άρθρα. Διευθυντής ήταν ένας Ιταλός και γραμματέας σύνταξης κάποιος Ιω.Κουρούνης, που δημοσίευε επίσης σε συνέψειες μαθήματα ιταλικής γραμματικής.
Όπως λες κι εσύ, θα ήταν άδικο να μείνει μόνο αυτό για τον Γιοφύλλη, οπότε επίτρεψέ μου να πω μερικά ακόμα. Στα νιάτα του, συντάκτης στον (ακόμα σοσιαλιστικό) Ριζοσπάστη. Έβγαλε το καλό εβδομαδιαίο περιοδικό Πολιτισμός περί το 1922 και περί το 1929-30 το περιοδικό Πρωτοπορία, που έκανε εκστρατεία υπέρ της καθιέρωσης του λατινικού αλφαβήτου.
Και εδώ το ποίημα για το Πολυτεχνείο
http://www.sarantakos.com/istoria/polyt17n/giofullhs_edwpol.html
Ευχαριστώ για τα πρόσθετα κ. Σαραντάκο. Το συγκεκριμένο βιβλίο, οι «Φρέσκες Φωνές», διαθέτει στο τέλος αναλυτικό βιβλιογραφικό παράρτημα, συνταγμένο από τον ίδιο τον Γιοφύλλη. Εκεί αναφέρονται καμμιά εκατοστή άρθρα, κείμενα, βιβλία, μελέτες κ.λπ. – σχεδόν όλο το έργο του δηλαδή μέχρι το 1970. Διαβάζω για τα περιοδικά «Πολιτισμός» (1921-1922), «Πρωτοπορία» (1929-1931) και άλλα διάφορα, αλλά δεν αναφέρονται ο «Ριζοσπάστης» και το «Κουαδρίβιο», για διαφορετικούς, αλλά προφανείς λόγους (ο «Ρίζος» λόγω χούντας, και το «Κουαδρίβιο» λόγω της συνεργασίας με τον κατακτητή).
ΔιαγραφήΔεν καταλαβαίνω πως γίνεται και δεν αναφέρεται σε καμιά βιογραφία του Γιοφύλλη το προφανές: Οτι ήταν πιθανότατα ο χειρότερος ποιητής που έγραψε ποτέ στην Ελληνική γλώσσα, με παντελή έλλειψη ρυθμού (και δεν εννοώ φυσικά την ομοιοκαταληξία), φρικαλέες παραμορφώσεις λέξεων (Σεφτέβρης αντί για Σεπτέμβρης για παράδειγμα) και βλακώδη νοήματα.Το βιβλίο του Φρεσκες Φωνες είναι μάλλον το αριστούργηημά του ως προς το μέγεθος της ατεχνίας αλλά και του ψώνιου του, αφού στην εισαγωγή ζητάει να «τον συγχωρήσουνε οι διαβαστές του» που τους στέρησε για κάμποσα χρόνια τους καρπούς της έμπνευσής του. Επειδή είναι δύσκολο να γραφτεί τόσο ολοκληρωτικά κακή ποίηση και θεωρώντας οτι ο Γιοφύλλης είναι αξεπέραστος ως πρός αυτό, έχω τις Φρεσκες Φωνες πάντα στο κομοδίνο μου και ανατρέχω σ’αυτές πότε πότε. Είναι μια συνταρακτική εμπειρία το να βλέπεις οτι κάτι τόσο απίστευτα κακό και άτεχνο υπήρξε πράγματι.
ΑπάντησηΔιαγραφή