afro εγγραφές της VoxLox

Πριν λίγες ημέρες έφθασαν στα χέρια μου δύο παράξενα CD (ταχυδρομήθηκαν από την Αθήνα). Δύο afro εγγραφές της εταιρείας VoxLox. Αποστολείς ήταν ο Steven Feld (αμερικανός εθνομουσικολόγος, μουσικός ο ίδιος και άλλα διάφορα, ιδρυτής περαιτέρω της VoxLox) και ο Παναγιώτης Πανόπουλος (καθηγητής Ανθρωπολογίας της Μουσικής στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου). Ψάχνοντας στο δίκτυο βρήκα πως ο Πανόπουλος το 2005 είχε επιμεληθεί το βιβλίο Από τη μουσική στον ήχο/ Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις [Αλεξάνδρεια] των Steven Feld, M. Roseman και A. Seeger, οπότε άρχισε κάπως να δένει το πράγμα. Πριν το… δέσω τελείως, εντοπίζοντας και διαβάζοντας το βιβλίο, ας πούμε μερικά λόγια γι’ αυτά τα δύο CD…

NII NOI NORTEY, NII OTOO ANNAN, STEVEN FELD, ALEX COKE, JEFFERSON VOORHEES: Topographies of the Dark/ Sculptural paintings by Virginia Ryan [VoxLox 108, 2008]

Αν από τα όσα προηγούμενα αφέθηκε να εννοηθεί πως, στην περίπτωση των άλμπουμ της VoxLox, έχουμε να κάνουμε με ένα εθνολογικής κατεύθυνσης «δύσκολο» υλικό, όχι ταιριαστό για ευρύτερες ακροάσεις, τότε θα πρέπει από την αρχή να πούμε πως… τα πράγματα δεν είναι καθόλου έτσι. Στο παρόν δισκάκι, το “Topographies of the Dark”, ηχογραφημένο και μιξαρισμένο στην Santa Fe του New Mexico, τον Αύγουστο και τον Οκτώβριο του 2007, πέντε μουσικοί –οι Nii Noi Nortey πνευστά, ξυλόφωνα, δίχορδα λαούτα, μονόχορδα βιολιά κ.λπ., Nii Otoo Annan διαφόρων τύπων κρουστά, μαρίμπα κ.λπ., Steven Feld ashiwa (ένα είδος thumb πιάνου), μπάσο από rhythm box, Alex Coke φλάουτα, σοπράνο σαξόφωνα και Jefferson Voorhees κρουστά– παρουσιάζουν ένα είδος afro-jazz, που θα μας γυρίσει πίσω στο χρόνο, στην σοβαρή όσο και διακεκριμένη σουηδική σκηνή των seventies (Bengt Berger, Archimedes Badkar, Bitter Funeral Beer Band κ.λπ.), την πρώτη «λευκή» που επιχείρησε να συνδυάσει στοιχεία δυτικοαφρικανικά με την jazz των Art Ensemble of Chicago φερ’ ειπείν, κοντά σε μία... περί το rock προσέγγιση, μ’ έναν, σε κάθε περίπτωση, improv τρόπο. Το αποτέλεσμα το ακούμε στο συγκεκριμένο CD, που κυλάει με απόλυτη άνεση, προβάλλοντας έναν τύπο afro-jazz, που μπορεί να διατηρεί και κάποια… επιστημονικά χαρακτηριστικά, αλλά βασικά είναι για τον πολύ (και πάντως ενημερωμένο) κόσμο.

STEVEN FELD: Jazz Cosmopolitanism in Accra [VoxLox 212, 2012]

Το συγκεκριμένο άλμπουμ χαρακτηρίζεται ως “companion CD” από τον δημιουργό του, τον Steven Feld, ως οδηγός δηλαδή, ως εγχειρίδιο τού πώς ακριβώς νοείται η jazz στην Accra, την πρωτεύουσα της Γκάνας. Για συλλογή πρόκειται… δειγμάτων από κυκλοφορίες της VoxLox, συν κάποια ακόμη tracks από άλλα παλαιότερα άλμπουμ (άλλων εταιριών). Για παράδειγμα ανθολογείται εδώ το “Eyi wala dong” βγαλμένο από το ιστορικό LP του γκανέζου ντράμερ Guy Warren “…with Red Saunders Orchestra under the direction of Gene Esposito: Africa Speaks, America Answers” [Decca, 1957], κάπως σαν αρχή αυτού του τοπικού afro-jazz ιδιώματος, ενώ υπάρχει και εγγραφή από το CD “Por Por, Honk Horn Music of Ghana” [Smithsonian Folkways, 2007], για το οποίον είχα γράψει και παλαιότερα (εδώ στο δισκορυχείον): «Το άλμπουμ περιέχει τραγούδια και ήχους κλάξον(!) κυρίως, πατημένα (τα κλάξον) από μια ένωση φορτηγατζήδων της Accra, που έχουν για έδρα τους την περιοχή La. Χονδρικώς, θα έλεγα πως τα κλάξον por por συνοδεύουν, σήμερα, στην «τελευταία τους κατοικία» τους αποθανόντες φορτηγατζήδες της Ένωσης, αν και το ξεκίνημα αυτής της ιστορίας τοποθετείται 53 χρόνια πίσω, στο 1957, όταν η χώρα απέκτησε την ανεξαρτησία της από το «στέμμα», με τον κόσμο να βγαίνει στους δρόμους και να πανηγυρίζει».

Η ουσία είναι πως μ’ αυτά και μ’ εκείνα στο “Jazz Cosmopolitanism in Accra” δίνεται μια καλή (να υποθέσω) εικόνα των τζαζ ήχων που ακούγονται στην πρωτεύουσα της Γκάνας (τα περισσότερα tracks είναι γραμμένα σε τοπικά στούντιο) από παίκτες όπως οι προαναφερόμενοι (Nii Noi Nortey, Nii Otoo Annan, Steven Feld…), συν μερικούς ακόμη. Φοβερό το “Ghana sea blues” του Nii Otoo Annan, που μου θύμισε τα καλύτερα κομμάτια του Joe Mensah, ενός θρύλου γκανέζου μουσικού από τους «πατέρες» του highlife. Ο Annan παίζει όλα τα όργανα μόνος του (κιθάρες, μπάσο, κρουστά κ.λπ.) μέσω overdubs, ενώ το track προέρχεται από το φερώνυμο CD της VoxLox του 2012.

Επαφή: http://voxlox.myshopify.com/