JAKOB MANZ & JOHANNA SUMMER, DIETER ILG, JÚLIO RESENDE, “Fantastische Frauen” νέα πολύ καλά άλμπουμ από την ACT Music + Vision

JAKOB MANZ & JOHANNA SUMMER: The Gallery Concerts I [ACT Music + Vision, 2022]
Άλμπουμ του 21χρονου γερμανού σαξοφωνίστα Jakob Manz, όπως και της 27χρονης συμπατριώτισσάς του πιανίστριας Johanna Summer έχουμε δει και στο παρελθόν στο δισκορυχείον (5 Σεπτ. 2020) και πάλι από εκδόσεις της ACT (μάλιστα και οι δύο μουσικοί, τότε, είχαν τοποθετηθεί κάτω από την ταμπέλα “young german jazz”).

Νέοι ακόμη, οι Manz και Summer συνεργάζονται τώρα σε φάση ντούο (άλτο σαξόφωνο βασικά, και πιάνο), καθώς ηχογραφούνται ζωντανά στην ACT Art Collection Gallery, στο Βερολίνο, στις 27 Οκτωβρίου 2021, παρουσιάζοντας ένα ποικίλο σετ, που αποτελείται από πρωτότυπα και διασκευές.
Να πούμε, επί τη ευκαιρία, πως η Gallery είναι και αυτή δημιούργημα του (και) φιλότεχνου Siggi Loch (αφεντικό της ACT) και πως εκτός από εικαστικός χώρος είναι κι ένας χώρος συνύπαρξης μουσικής και ζωγραφικής, με live που εξελίσσονται κατά την διάρκεια εκθέσεων, επηρεάζοντας τρόπον τινά (οι εκθέσεις) και το εκάστοτε ηχητικό δεδομένο.
Δύο ανερχόμενοι καλλιτέχνες, λοιπόν, της σύγχρονης γερμανικής τζαζ σκηνής, ο Manz και η Summer, αποτυπώνονται σ’ αυτό το πρώτο κοντσέρτο από την Gallery, επιδεικνύοντας όλα εκείνα τα προσόντα που διαθέτουν τόσο σαν εκτελεστές, όσο και σαν δημιουργοί (στην περίπτωση του Manz), προτείνοντας ένα πολύ ευφρόσυνο ρεπερτόριο, με διασκευές σε συνθέσεις του Esbjörn Svensson (“The return of Mohammed”), του Pat Metheny (“Always and forever”), του Sidney Bechet (“Si tu vois ma mère”), καθώς και του στάνταρντ “Someday my prince will come”, με τα τρία πρωτότυπα κομμάτια (του Manz) να ακούγονται και αυτά εντυπωσιακά – ιδίως το 9λεπτο “Endlose erms”, στο οποίο ο Manz φυσάει σε recorder, προτείνοντας μία έξοχη jazz-folk στιγμή. Εξαίσιο και το κομμάτι του Sidney Bechet, όπως και κάθε στιγμή σ’ αυτό το πολύ απλό, αλλά και τόσο θαυμαστό ή ακόμη και αναπάντεχο άλμπουμ, που έρχεται να σε κερδίσει, δηλαδή να σε ταρακουνήσει, με την ζωντάνια και την παικτική-εκφραστική δροσιά του.

VARIOUS ARTISTS: Fantastische Frauen [ACT Music + Vision, 2022]
Τι πιο εύκολο, για μιαν εταιρεία με τον κατάλογο της ACT Music + Vision, να δημιουργήσει μια συλλογή με γυναικείες φωνές; Δεκάδες οι δυνατές επιλογές και οπωσδήποτε ικανές, από την αρχή, να δημιουργήσουν εξ ίσου πολλά και ενδιαφέροντα compilations.
Εδώ, στο “Fantastische Frauen”, το θέμα είναι απλώς οι «γυναίκες». Όχι τραγουδίστριες μόνον, μα και συνθέτριες, τραγουδοποιοί κ.λπ. Επίσης όχι μόνον jazz, με την πιο στενή έννοια, μα και πιο folk, blues, rock, funk ή και world ηχογραφήσεις.
Οπωσδήποτε οι Σκανδιναυές, εδώ, είναι μια πολύ δυνατή ομάδα (Solveig Slettahjell, Ida Sand, Cæcilie Norby, Viktoria Tolstoy, Rigmor Gustafsson, Rebekka Bakken, Janne Mark…), αλλά υπάρχουν και Γερμανίδες (Julia Hülsmann, Johanna Summer…), Αμερικανίδες (Terri Lyne Carrington, Laila Biali…), Ασιάτισες (Youn Sun Nah…) κ.λπ.
Το compilation στέκεται, λοιπόν, πολύ καλά και όσον αφορά στα ονόματα, μα και όσων αφορά στις επιλογές, καθώς αποδεικνύεται για μιαν ακόμη φορά το τεράστιας γκάμας ρεπερτόριο της ACT και βεβαίως η κορυφαία ποιότητά του.
Μια ιδανική ευκαιρία γνωριμίας, με μερικές από τις πιο σημαντικές τζαζ και περί την τζαζ καλλιτέχνιδες του καιρού μας, από μία δισκογραφική εταιρεία, που έχει τον τρόπο να κάνει το δύσκολο να φαίνεται εύκολο.

DIETER ILG: Dedication [ACT Music + Vision, 2022]
Σαράντα χρόνια στην δισκογραφία και σχεδόν τριάντα σε παραγωγές της ACT συμπληρώνει ο γερμανός Dieter Ilg (γενν. 1961), ένας από τους σημαντικότερους ευρωπαίους κοντραμπασίστες της εποχής μας, όπως μαρτυρούν γι’ αυτό τα πάμπολλα projects, στα οποία έχει συμμετάσχει. Να μερικά: Dieter Ilg Trio, Mangelsdorff-Dauner Quintett, Nils Landgren Quartet, Randy Brecker Quintet, The Mendoza/Mardin Project, The Nguyên Lê Trio κ.λπ.
Το πιο πρόσφατο άλμπουμ του Dieter Ilg στην ACT είναι εντελώς προσωπικό, καθότι σόλο, και αποκαλείται “Dedication”. Αποτελείται δε από δώδεκα αυτοσχεδιασμούς στο κοντραμπάσο, οι οποίοι είναι αφιερωμένοι, ένας προς ένας είτε σε κάποιον συνεργάτη του ή αγαπημένο του τζαζ μουσικό, είτε σε «κλασικές» προσωπικότητες, είτε στην μητέρα του, είτε σε ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα και ιδέες.
Έτσι λοιπόν έχουμε εδώ, θέματα, αφιερωμένα στον Μπαχ και τον Μπετόβεν (με τα δύο αυτά κομμάτια να είναι από τα ελάχιστα που είναι επηρεασμένα από συγκεκριμένες συνθέσεις – την πρώτη σονάτα για βιολί του Μπαχ και την πιανιστική σονάτα «Παθητική» του Μπετόβεν), ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε και τα άλμπουμ “B-A-C-H” (2017) και “Mein Beethoven” (2015) (του Dieter Ilg στην ACT), για τα οποία έχουμε γράψει reviews στο παρελθόν.
Από ’κει και πέρα υπάρχουν θέματα αφιερωμένα στους Nat Adderley, Peter Kowald, Charles Mingus και Charlie Mariano, όπως και άλλα που είναι αφιερωμένα στην Γη, σ’ έναν κόσμο ελευθερίας, στην αντίσταση μέσα από την ειρήνη και την αγάπη, στον απτό και αναλογικό κόσμο, και ακόμη στο πεπερασμένο των πάντων.
Και κάπως έτσι το “Dedication” αποκτά και πρόδηλα κοινωνικοπολιτικά χαρακτηριστικά, πέρα από τα καθαρά μουσικά-αισθητικά, τα οποία και είναι, οπωσδήποτε, υπεράνω κριτικής.
Το λέμε γιατί οι αυτοσχεδιασμοί του Ilg είναι εντυπωσιακοί, από το πρώτο κιόλας track, το “Rochade / dedicated to Johann Sebastian Bach”, εκεί όπου ο γερμανός μουσικός κατορθώνει να μεταφέρει ψήγματα της θεσπέσιας μελωδίας της βιολιστικής σονάτας No 1 του κάντορα, μ’ έναν τρόπο σχεδόν ανατριχιαστικό.
Αλλά και κάθε επόμενο track έχει πράγματα να πει, όπως το υπ’ αριθμόν τρία για παράδειγμα, που είναι το αποδιδόμενο με δοξάρι “Wupp / dedicated to Peter Kowald” (Wupp από την πόλη Wuppertal προφανώς, το ορμητήριο του Kowald) ή το υπ’ αριθμόν έξι “Forest kill / dedicated to the Earth”, με χρήση εφφέ (προετοιμασμένου μπάσου αν θέλετε) και με εξέλιξη καταιγιστική.
Οπωσδήποτε ένα ειδικού ενδιαφέροντος CD από τον σημαντικό Dieter Ilg, που δείχνει πάντως και τις ευρύτερες αισθητικές «αγωνίες» της ACT, που, σαν εταιρεία, δεν κλείνει τ’ αυτιά της και στα πιο «δύσκολα» άλμπουμ, εκείνα που συνδέουν το σήμερα με την μεγάλη σχολή της γερμανικής improv-jazz, από τα χρόνια του ’60, του ’70 και του ’80.

JÚLIO RESENDE: Fado Jazz [ACT Music + Vision, 2022]
Πορτογάλος μουσικός της jazz, ιδιαίτερα αγαπητός στην πατρίδα του, ο Júlio Resende έχει τώρα ένα διεθνές άλμπουμ, σε μια αναγνωρισμένη γερμανική εταιρία, όπως είναι η ACT, που αποκαλείται “Fado Jazz”. Ο τίτλος του άλμπουμ είναι... ολοκληρωτικός, όπως και το άλμπουμ αυτό καθ’ αυτό φυσικά, καθώς φέρνει σε επαφή δύο τελείως διαφορετικά μουσικά είδη, τα οποία εν πολλοίς «παντρεύονται» στις εδώ καταγραμμένες συνθέσεις (οι περισσότερες αυθεντικές και ανήκουσες στον Resende). Πρωτόφαντο; Πρωτοφανές; Όχι και τόσο, καθώς fado και jazz αναμιγνύονται και επικοινωνούν τουλάχιστον από την δεκαετία του ’50, ενώ και διεθνώς αναγνωρισμένοι πορτογάλοι και πορτογαλίδες μουσικοί της jazz, όπως ο Rão Kyao ή η Maria João για παράδειγμα, έχουν δώσει μέσα στα χρόνια τις δικές τους απόψεις πάνω στο θέμα.
Ο Resende συνεργάζεται εδώ με ορισμένους μουσικούς, με τους οποίους πρόπερσι (2020) είχε ηχογραφήσει για την πορτογαλική Sony, κάτω από την ονομασία Fado Jazz Ensemble. Λέμε για τον Bruno Chaveiro πορτογαλική κιθάρα, τον André Rosinha κοντραμπάσο και τον Alexandre Frazão ντραμς. Αυτοί συνδέονται με την τραγουδίστρια Lina, όπως και με τον Júlio Resende φυσικά, δημιουργώντας το παρόν “Fado Jazz” CD, με τα εννέα… fado jazz tracks.
Όπως σε πολλές ανάλογες περιπτώσεις (βλέπε π.χ. τα projects flamenco-jazz κ.λπ.) το ρεπερτόριο, και στο συγκεκριμένο άλμπουμ, δεν μπορεί παρά να διατηρεί μεγάλη επαφή με την παράδοση του fado, όχι μόνον γιατί εδώ διασκευάζονται παραδοσιακά tracks (το “Lira” είναι folk σκοπός των Αζορών, ενώ το “Fado das 7 cotovias” βασίζεται, επίσης, σε παραδοσιακό fado), αλλά και γιατί οι πρωτότυπες συνθέσεις δεν κρύβουν στις μελωδίες τους όλα εκείνα τα patterns, τα οποία έχουμε μάθει να αναγνωρίζουμε κι εμείς από τα τραγούδια τής Amália Rodrigues (γνωστά και αγαπημένα στην Ελλάδα, ήδη από τα χρόνια του ’60).
Φυσικά, στις αναπτύξεις των μελωδιών υπεισέρχεται η jazz, σε μια κάπως μεσογειακή εκδοχή της –σαν εκείνη που απολαμβάνουμε στα άλμπουμ των ιταλών πιανιστών κυρίως–, και η οποία δίνει την ευκαιρία στον Júlio Resende και στην μπάντα του να καταγράψουν αληθινά γοητευτικές στιγμές (“Este piano não te esquece”, “All the things – Alfama – Are”), που δεν μπορούν ν’ αφήσουν κανέναν ασυγκίνητο.
Η γενική ατμόσφαιρα στο “Fado Jazz” μπορεί να είναι η αναμενόμενη χαλαρή, νοσταλγική, ταξιδευτική κ.λπ., όμως τούτο δεν σημαίνει πως στις ηχογραφήσεις των πορτογάλων μουσικών εκείνο που κυριαρχεί είναι η ελαφρότητα. Απεναντίας, βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα έργο σύγχρονης ευρωπαϊκής τζαζ, που διατηρεί καθ’ όλη την διάρκεια της ακρόασης την σοβαρότητά του.

Η ACT Music + Vision εισάγεται στην Ελλάδα από την AN Music