ΤΑΝΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥΛΗ, ΑΝΝΑ ΣΤΕΡΕΟΠΟΥΛΟΥ, CALLIOPE, EMI PATH: τέσσερις ελληνίδες συνθέτριες στους πιο πρόσφατους δίσκους τους – τζαζ και αυτοσχεδιασμός, σύνθετα avant-garde έργα και πειραματική ηλεκτρονική μουσική

Η γυναικεία παρουσία σε όλο το φάσμα της σύγχρονης μουσικής στην Ελλάδα, και βεβαίως στη δισκογραφία, είναι σημαντική. Τα τέσσερα άλμπουμ, για τα οποία γίνεται λόγος στη συνέχεια, το αποδεικνύουν...

ANNA STEREOPOULOU: Awe [PRS for Music, 2023]
Η Άννα Στερεοπούλου είναι μια σύγχρονη, μία σημερινή συνθέτρια και κιμπορντίστρια της avant-garde (χειρίζεται επίσης κρουστά, κέλτικη λύρα, προγραμματίζοντας επιπλέον) με ήδη καίριο έργο, ένα μικρό μέρος του οποίου έχει αποτυπωθεί σε φυσικές μορφές (και βασικά σε CD). Θυμόμαστε τα άλμπουμ της “c_i_r_c_e: the black cut” [A Stereoscopic perspective of Music & Art, 2015] και “Plano” [AEAƎA Studio, 2019], ανάμεσα σε άλλα.
Τα ενδιαφέροντα της Στερεοπούλου, εν τω μεταξύ, δεν σχετίζονται μόνο με τη μουσική, μα και με την αρχαιολογία, τα μαθηματικά, τη γλωσσολογία, την ψυχολογία, την αρχιτεκτονική, φυσικά με τη μελέτη της Ιστορίας και της μυθολογίας και άλλα τινά. Στοιχεία απ’ όλες αυτές τις επιστήμες και τις γνώσεις ενσωματώνονται στα έργα της, με το ηχητικό κομμάτι να αποτελεί ένα μόνο μέρος τους.
Στο “Awe” (Δέος), την πιο πρόσφατη δουλειά της, που κυκλοφορεί σε μία extra περιποιημένη έκδοση, ιδιαίτερης συσκευασίας, αποτελούμενη από ένα CD, μία κασέτα, 24σέλιδο booklet και όλα αυτά διανθισμένα με ποικίλα σχέδια, πληροφορίες κ.λπ., η Άννα Στερεοπούλου συμπεριλαμβάνει διάφορα έργα-δράσεις της από το διάστημα 2020-22, που εξελίχθηκαν στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Πιο συγκεκριμένα εδώ ακούγονται τα:
1. “The Anti-Post-Primitives” (5:00) (Μια καλλιτεχνική απάντηση στην εποχή τού live και virtual streaming)
2. “Delphic Hymn (Moonstruck)” (17:33) (Μουσική για την performance «Αλαφροΐσκιωτες» του visual-artists γκρουπ Penelope’s Web).
3. “Villa Veta” (5:09) (Ήχος για την video-performance της Margarita Petrova)
4. “Es Tophoniou Memanteutai” (23:52) (Podcast με θέμα μια δίγλωσση αφήγηση ονείρου της συνθέτριας)
5. “Waxing Gibbous 72%” (8:12) (με αναφορά στον κύκλο της σελήνης)
6. “S.O.S.(Save Our Souls)” (6:46) (sound art για μια «εγκατάσταση» της Margarita Petrova)
7. “Ceres” (4:01) (επηρεασμένο από τον νάνο πλανήτη Ceres και αφιερωμένο στην θεά Ceres, δηλ. την θεά Δήμητρα, όπως γράφεται στην λατινική γλώσσα)
8. “Tata Itu” (9:35) (βασισμένο στο μινωικό ημερολόγιο και στο δυαδικό δένδρο-fractal)
9. “Anassa” (9:33) (επηρεασμένο από το Τριμερές Ιερό / την κίνηση του Ήλιου - τις τελετουργικές παραστάσεις / και τις δεξαμενές καθαρμών στο ανάκτορο της Κνωσού)
Αυτά είναι τα εννέα tracks του πακέτου “Awe” (επτά στο CD και δύο στην κασέτα), μέσω των οποίων η Άννα Στερεοπούλου εμφανίζεται και ως συνθέτρια «καθαρής» μουσικής, αλλά και ως διαχειρίστρια ενός ευρύτερου ηχητικού υλικού, εντός του οποίου περίοπτη θέση κατέχουν οι πάμπολλες field recordings, δημιουργώντας σχεδόν από μόνες του μία επιπλέον αφήγηση – που συμπορεύεται βεβαίως με την πιο κλασική οργανική.
Έτσι, από τα εννέα tracks της έκδοσης βασικά μόνο δύο στηρίζονται σε «καθαρή» μουσική, το 5 (όπου ακούμε analogue synth) και το 7 (όπου ακούμε ήχους από software synthesizers). Σε όλα τα υπόλοιπα κομμάτια η ηχητική μπάντα είναι εντελώς σύνθετη.
Για παράδειγμα στο track 8 (και πρώτο της κασέτας) ακούμε βιολοντσέλο, tapes, software synthesizers, κέλτικη λύρα, field και sound recordings, tape recordings από το LP “Bursting at the Seams” (1973) των Βρετανών folk-progsters Strawbs (επιμελείται ο πατέρας τής Άννας Στερεοπούλου, ο αείμνηστος δημοσιογράφος, συγγραφέας και ερευνητής Νίκος Στερεόπουλος) και παιδική φωνή (της συνθέτριας).
Γενικώς, για κάθε track υπάρχει καταγραμμένη η πλήρης και αναλυτική παρουσίασή του στο booklet (γραμμένο στην αγγλική), μαζί με πλήθος άλλων σημειώσεων, που βοηθούν οπωσδήποτε τον ακροατή να προσεγγίσει το «σύμπαν» (έτσι πρέπει να το πούμε) αυτής της ιδιότυπης δημιουργού, που σε κάθε νέα δουλειά της προτείνει όλο και πιο αναπάντεχα συνθέματα.
Και τούτο, γιατί η μουσική της Άννας Στερεοπούλου δεν περιορίζεται μόνο σε ό,τι ακούς, αφού απαιτεί την πλήρη προσοχή του ακροατή και σε σχέση μ’ εκείνα που λέγονται και γράφονται, ώστε να γίνει εφικτή, στο μέτρο του δυνατού, η αποκρυπτογράφηση του κάθε track ξεχωριστά. Τότε μόνον ο ακροατής θα νοιώσει εκείνο που συμβαίνει στο “Awe” – μια συλλογή έργων της Άννας Στερεοπούλου ενταγμένων στο κυρίως «σώμα» της σύγχρονης avant-ηλεκτρονικής, τοποθετημένων όμως, την ίδια ώρα, και εκτός της βασικής ή αναμενόμενης ροής της. 
Σίγουρα η ενασχόληση με το “Awe” αποτελεί εμπειρία, μέρος της οποίας είναι (και) το ακουστικό κομμάτι.
Επαφή: https://annastereo.bandcamp.com/album/awe

ΤΑΝΙΑ GIANNOULI: Solo [NZ. Rattle, 2023]
Το πέμπτο άλμπουμ της πιανίστριας, συνθέτριας και αυτοσχεδιάστριας Τάνιας Γιαννούλη (Tania Giannouli) στην νεοζηλανδική εταιρεία Rattle, αποκαλείται “Solo” και είναι σόλο-πιάνο φυσικά.
Μετά από τέσσερα άλμπουμ, που ολοκληρώθηκαν με ποικίλα σχήματα, η ελληνίδα μουσικός επιχειρεί «κάτι άλλο» αυτή τη φορά, κάτι διαφορετικό, που ωστόσο είναι το ίδιο απαιτητικό και δύσκολο, ου μην αλλά και δυσκολότερο. Να ηχογραφήσει, με άλλα λόγια, ένα στούντιο σόλο CD, μεγάλης διάρκειας (αρκετά πάνω από την μία ώρα), χειριζόμενη μόνο πιάνο με τον δικό της τρόπο.
Κι εννοούμε μ’ αυτό πως στο “Solo” ακούμε και ήχους από το μέσα μέρος του πιάνου (χορδές), και όχι μόνον από τα πλήκτρα, όπως και ήχους «πειραγμένου» ή και «προετοιμασμένου» πιάνου (στο εισαγωγικό 7λεπτο “Transportal” ας πούμε ή στο “Metal snake”). Σε διάφορες δε περιπτώσεις οι τεχνικές παιξίματος είναι περισσότερες από μία, με τα πιο μεγάλα σε διάρκεια tracks να περιλαμβάνουν και αυτοσχεδιαστικά-avant μέρη, μα και λυρικά (στο “Intone” για παράδειγμα).
Το άλμπουμ περιλαμβάνει πολλά κομμάτια (είκοσι τέσσερα!), που κυμαίνονται από διάρκειες 0:44 (υπάρχουν κι άλλα tracks με «μηδενικές» διάρκειες) έως και 7:04, ενώ αρκετά εξ αυτών έχουν μονόλεπτες και δίλεπτες διάρκειες.
Σε κάθε περίπτωση τα κομμάτια, είτε αυτά είναι ολιγόλεπτα, είτε μεγαλύτερα στο χρόνο, ηχούν εντυπωσιακά (συμβάλλει προς αυτό και η ηχογράφηση του άλμπουμ, στο Athens Concert Hall, δηλαδή στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, από τους Γιώργο Καρυώτη και Αλέξανδρο Αρεταίο και βεβαίως η μείξη από τον Γ. Καρυώτη στα Sierra Studios), μεταφέροντας πολλές και διαφορετικές επιρροές («κλασικές», «Jarrett-ικές», free-improv κ.λπ.), μεταξύ των οποίων δεν γίνεται να μην ξεχωρίσουμε εκείνες που έχουν παραδοσιακές αφετηρίες (άκου το  “Spiral” για παράδειγμα) και οι οποίες δίνουν ένα ξεχωριστό χρώμα κι έναν διαφορετικό παλμό στα (ηχητικά) δρώμενα.
Τα λυρικά κομμάτια της Τάνιας Γιαννούλη (“Prelude”) είναι εξ ίσου εντυπωσιακά πάντως, το ίδιο, εννοούμε, με τα περισσότερο «δύσκολα» (“Hidden”) και αν κάπου (κάπου λέμε) μένεις ελαφρώς μετέωρος, ως ακροατής, τούτο οφείλεται στην περίεργη ανάπτυξη του track list (με τα 24 κομμάτια), και βασικά στην μεγάλη διάρκεια του δίσκου.
Το ότι θα μπορούσε να δημιουργηθούν δύο δίσκοι βινυλίου απ’ όλο αυτό το υλικό είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο. Όπως κάτι παραπάνω από σίγουρη είναι η επάρκεια, η δύναμη, η τεχνική, η υποβλητικότητα και η πληθωρικότητα (στον συνθετικό, αυτοσχεδιαστικό και εκτελεστικό τομέα) της Τάνιας Γιαννούλη, που σε κάθε περίπτωση έχει τον τρόπο να σε κρατάει δέσμιο των επιλογών της.
Επαφή: www.rattle.co.nz
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/tesseris-ellinides-synthetries-stoys-pio-prosfatoys-diskoys-toys