pre-, kraut και post-kraut

(ξαναδημοσιεύω ένα παλαιότερο κείμενο για το “Free Action” του Wolfgang Dauner, επειδή θέλω να το συνδέσω μ' εκείνο για τους Et Cetera) Από την πρώτη φορά που άκουσα σε βινύλιο το “Free Action” [Saba, 1967/ Promising Music, 2008] του σεπτέτου του Wolfgang Dauner (στη φωτογραφία) είχα την αίσθηση πως βρισκόμουν μπροστά σε μία από τις σημαντικότερες στιγμές τής euro-jazz του ’60. Εκείνο δηλαδή τον αποκαλυπτικό συνδυασμό αμερικανικής ελεύθερης φόρμας και ευρωπαϊκής πρωτοπορίας, που άφησε (στην εποχή) ανεξίτηλο στίγμα. Άξιοι μουσικοί, όπως οι Wolfgang Dauner πιάνο, prepared πιάνο, Jean-Luc Ponty βιολί, Gerd Dudeck τενόρο, κλαρινέτο, Eberhard Weber τσέλο, Jurgen Karg μπάσο, Mani Neumeier ντραμς, τάμπλα, Fred Braceful ντραμς, συνθέσεις δεσμευμένες μέσα στην ελευθερία τους, αισθήματα γαλήνης και θορύβου να εναλλάσσονται με αυθόρμητο τρόπο, θέματα που λένε περισσότερα απ’ όσα ακούγονται, γραφικές παρτιτούρες (“Free action shot”), να δίνουν τη θέση τους σε 24μετρα, σχεδόν blues, εκρηκτικά clusters και μικροτονικές προετοιμασίες. Δυστυχώς ή ευτυχώς ο Wolfgang Dauner δεν ξαναέκανε τέτοιο άλμπουμ. Προσχώρησε σ’ ένα περισσότερο pop-rock στρατόπεδο (“The Oimels”), επηρεασμένος από την kraut ζούρλα της περιόδου (“Output”), διαπρέποντας κι εκεί, προσφέροντας διαμάντια-δίσκους. Underrated... αλλά έως πότε; Φλερτάροντας, λοιπόν, με το rock ήδη από τα late sixties, o φίλος μας προβαίνει, με την αυγή της νέας δεκαετίας, στον… μετασχηματισμό του κουιντέτου του, ίνα πλασαριστεί με μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας εντός του rock circuit. Οι Et Cetera, αποτελούμενοι στην αρχή εκ των Sigi Schwab, Fred Braceful, Roland Wittich, Eberhard Weber και Wolfgang Dauner, γρήγορα εξελίσσονται σε σημαντική μονάδα του deutsch rock, κατορθώνοντας μέχρι το ’73, να γράψουν τρία LP, το δεύτερο εκ των οποίων πέρυσι(;) επανεκδόθηκε. Αναφέρομαι, φυσικά, στο “Knirsch” [MPS-BASF 1972/ HGBS] ένα κλασικό fusion έργο, το οποίον μπορεί να μην ακούγεται, στην ολότητά του, τόσο… απονενοημένο όσο π.χ. το “Output” [ECM, 1970], αλλά, σε κάθε περίπτωση, έχει τα εξωφρενικά του. Έχοντας στην μπάντα του αναγνωρισμένους μουσικούς (Larry Coryell, Gunter Lenz, Jon Hiseman, Fred Braceful…), o Dauner καταθέτει, ιδίως με το 13λεπτο “Yan”, μία εκτός σειράς world fusion άποψη, που ακόμη και σήμερα ξαφνιάζει. Τα “Tuning spread” και “Yin”, απλώς, τοποθετούν το “Knirsch” στο ίδιο ύψος με το… “Six” των Soft Machine. Πολύ ψηλά δηλαδή. Μένοντας στην παλαιά Δυτική Γερμανία έχω εμπρός μου ένα από τα σημαντικότερα άλμπουμ, που μπορεί υπερήφανα να τοποθετηθούν κάτω από την ταμπέλα… krautrock. Πρόκειται για το “D” [Kuckuck, 1971/ Missing Vinyl, 2010] του Deuter, ενός συνθέτη, αυτοσχεδιαστή και πολύ-οργανίστα, που θεωρείται κάπως σαν ο… πατέρας του new-age. Εν πάση περιπτώσει· αυτό του το κόλλησαν βασικά οι Αμερικανοί. Ο Deuter ποτέ δεν έκανε… αποβουτυρωμένα άλμπουμ – ακόμη και σήμερα οι δουλειές του διακρίνονται από ένα αθεράπευτο φεύγα – πόσω μάλλον στα early seventies, όταν ξεκινούσε τη διαδρομή του, μετασχηματίζοντας τις rock, jazz και avant παρακαταθήκες του προς ένα εντελώς δικό του μόρφωμα, εντός του οποίου σκορπούσε ήχους του κόσμου, ηλεκτρονικά, εφέ ή έτοιμες ταινίες, αγγίζοντας το θείο. Το αποτέλεσμα, έτσι όπως καταγράφεται στο “D” και σε κομμάτια όπως το “Krishna eating fish and chips” (το ακούς εδώ http://is.gd/J2Oaap – αν και το να ξεχωρίζεις κομμάτια από το “D” είναι σκέτη ιεροσυλία) είναι μαγικό και απολύτως ψυχεδελικό. Μετρημένες στα δάκτυλα φορές το λεγόμενο krautrock έδωσε ένα τόσο ουσιαστικό, φευγάτο άλμπουμ, τρανό επιστέγασμα μιας σκηνής, που επιχείρησε να μπει στο μεδούλι του «χασίματος» (με υποβοηθητικά ή χωρίς). Κορυφαίος δίσκος.
Υ.Γ.1 Το “D”, το οποίον επανεξέδωσε πέρυσι σε άψογο βινύλιο η ελληνική Missing Vinyl, διαθέτει το original Kuckuck εξώφυλλο, με το πρόσωπο του “Deuter” καλυμμένο από το γράμμα D. Προς τα τέλη του ’80, όταν είχα αγοράσει μία cut-out επανέκδοση του άλμπουμ (επίσης στην Kuckuck) από το δισκάδικο του Νίκου Κοντογούρη στη Σολωμού, το πρόσωπο του Deuter στο εξώφυλλο ήταν ακάλυπτο, με το “D” να έχει μικρύνει και να έχει μεταφερθεί αριστερά και πάνω. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί στην πρώτη έκδοση είχε σκεπαστεί το πρόσωπο του ανθρώπου. Άσχημος δεν ήταν…
Υ.Γ.2 H φωτογραφία του Wolfgang Dauner προέρχεται από το αρχείο του Jazz & Τζαζ και είναι τραβηγμένη από τον πολύ πρόωρα χαμένο Νίκο Χριστοδουλάκη, κάπου στο Δυτικό Βερολίνο, στα late 70s.