TUM τζαζο-φινλανδικά και υπερατλαντικά

Τον Juhani Aaltonen τον γνώρισα (παικτικώς) από τη… θητεία μου στο rock (ως ακροατής εννοώ). Ίσως υπάρχει λόγος γι’ αυτό. Τα early rock, ή περίπου rock άλμπουμ, στα οποία έχει συμμετάσχει, υπήρχε περίπτωση να τα βρεις σε βινύλια ή CD (ας πούμε τους Tasavallan Presidentti ή τους Wigwam), αλλά για τα early jazz ή περίπου jazz θα έπρεπε πολύ περισσότερο να ψάξεις, και με πενιχρά, τις περισσότερες φορές, αποτελέσματα. Που να εντόπιζες, ας πούμε, το ιστορικό “Hot Lotta” [Blue Master, 1973] με Peter Brotzmann, Peter Kowald, Edward Vesala (και Juhani Aaltonen φυσικά), ή τα της προσωπικής του δισκογραφίας; Έμενες, έτσι, σε κάποια διεθνή projects, συνεργασίες του δηλαδή με άλλους μουσικούς της σκανδιναυικής σκηνής (Edward Vesala, Arild Andersen), που κυκλοφορούσαν βασικά για την ECM, περιμένοντας τα ανά καιρούς «μάννα εξ ουρανού»· που δεν ήταν και λίγα μέσα στα χρόνια…Προσφάτως, έφθασαν στα χέρια μου τρία CD της φινλανδικής TUM Records μεταξύ των οποίων έφεγγε το “Conclusions” [TUM CD 021, 12/2009] του Juhani Aaltonen Quartet, δηλ. της Iro Haarla πιάνο, άρπα, του Ulf Krokfors κοντραμπάσο, του Reino Laine ντραμς και του Juhani Aaltonen τενόρο, φλάουτο.
(από αριστερά: U. Krokfors, J. Aaltonen, R. Laine, I. Haarla)
Με τον Laine, ο Aaltonen γνωρίζεται από τη δεκαετία του ’60 (παίζουν μαζί στο “Odysseus” του Eero Koivistoinen, δίσκος του ’69 και βεβαίως στο… πυρηνικό “Wahoo!”). Με την Haarla συνεργάζονται από τα seventies και στη δισκογραφία από το 1979 και το LP “Springbird” [φινλανδική Leo], ενώ η γνωριμία του με τον Krokfors είναι πιο πρόσφατη. Αναφέρονται αυτά, όχι μόνο για να δειχθεί το κοινό πάθος, η επικοινωνία, η συνθετική και η εκτελεστική διαύγεια των μελών του γκρουπ (δικό του το υλικό), αλλά και η επέκταση των jazz αναζητήσεών του εις βάθος χρόνου. Τo “Conclusions” είναι ένα άλμπουμ, που μεταφέρει στο χρόνο, έστω και με… υπομνήματα, όλον τον τζαζ αέρα της φινλανδικής σκηνής, από τα sixties μέχρι τώρα. Από την «κολτρεϊνική» πνευματικότητα (ο Aaltonen και ο Reine ήταν μεταξύ εκείνων που είχαν δει τον Coltrane «ζωντανό» στο Ελσίνκι το 1961-62), τις «ελεύθερες» εκτροπές, την επαφή με το φυσικό στοιχείο και τη… μετάλλαξή του σε συνθέσεις, όπως οι “Shimmer of fallen stars” και “Ice breaking”, τα κλασικά modal διδάγματα (το “Ronda”, βασισμένο στον φρύγιο τρόπο, φέρνει στο νου κάτι από “Sketches of Spain”), άπαντα συνάδουν προς την κατεύθυνση του εξαιρετικού και του ολοκληρωμένου. Ας ρίξουμε όμως μια ματιά και στα υπόλοιπα δύο CD της TUM…Το “Some Kubrick of Blood” [TUM CD 022, 2009] των Kalle Kalima & K-18 (Kalle Kalima ηλεκτρικές & ακουστικές κιθάρες, Mikko Innanen σαξόφωνα, Ville Kujala ακορντεόν, Teppo Hauta-aho κοντραμπάσο) είναι επηρεασμένο, όπως υπονοεί και ο τίτλος του από το έργο του Stanley Kubrick (ο Kalima είχε βρεθεί στο Βέλγιο, σε μια έκθεση αφιερωμένη στον βρετανό σκηνοθέτη, παίρνοντας την αφορμή). Οι τίτλοι των κομματιών σχετίζονται με τις ταινίες του Kubrick – “Overlook Hotel”, “Room 237” (μπρρρ…), “Overlook Bar”, “Shining” από τη «Λάμψη», “Hal 9000” από την «Οδύσσεια του Διαστήματος», “Korova milk Bar” από το «Κουρδιστό Πορτοκάλι», “Parris Island” από το “Full Metal Jacket” κ.ο.κ. – και αφορούν ηχητικώς σ’ ένα περιπετειώδες άκουσμα, με κανόνα την improv διαχείριση και με… εξαιρέσεις τις rock, classical και avant παρεμβολές.Το “Prayer for Peace” [TUM CD 018, 2009] του αμερικανού βιολιστή Billy Bang είναι ηχογραφημένο στη Νέα Υόρκη τον Αύγουστο του ’05, από τους James Zollar τρομπέτα, φλούγκελχορν, Andrew Bemkey πιάνο, Todd Nicholson μπάσο, Newman Taylor-Baker ντραμς, Billy Bang βιολί. Το άλμπουμ, που αποτελεί την επανεμφάνιση του Bang μετά την περίφημη – γιατί όχι; – διλογία του Βιετνάμ (“Vietnam: The Aftermath” και “Vietnam: Reflections” στην Justin Time, το 2001 και το 2004 αντιστοίχως) φανερώνει την all around διάσταση του παίκτη, ο οποίος ξεκινώντας από το “Only time will tell” του Stuff Smith και περνώντας από το “Chan chan” του Compay Segundo, θα καταλήξει στις top δικές του συνθέσεις, το απίθανο, αεράτο “At play in the fields of the Lord”, αλλά και στο… διαστημικό “Jupiter’s future” (εκεί όπου τα διδάγματα από την Arkestra του Sun Ra δεν εξαντλούνται μόνο στον τίτλο).
Επαφή: www.tumrecords.com