OLIVER LA FARGE – PETER LA FARGE

Όχι ακριβώς δισκορυχείον, αλλά και… βιβλιορυχείον επί του προκειμένου, αφού η Εικονογραφημένη Ιστορία των Γηγενών Αμερικανών ή A Pictorial History of the American Indian, αλλά και το Γελαστό Παιδί τού αρκετά γνωστού στις ΗΠΑ συγγραφέα και ιστορικού Oliver La Farge (1901-1963) δεν μπορεί παρά να μας οδηγούν στα άλμπουμ τού… Peter La Farge –και δη στο “Sings Women Blues”, που μου αρέσει ιδιαιτέρως–, γιού του Oliver και κορυφαίου folk τραγουδοποιού στο πρώτο μισό των sixties.

Ο πατήρ La Farge γεννημένος στη Νέα Υόρκη και με σπουδές Ανθρωπολογίας στο Groton και το Harvard, υπήρξε συστηματικός μελετητής της ιστορίας των Navajo. Μάλιστα, το 1930 η νουβέλα του Loughing Boy, που κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα το 1973 ως Το Γελαστό Παιδί (το νούμερο 160 στη σειρά των βιβλίων τσέπης της Άγκυρας), θα κερδίσει Βραβείο Pulitzer (την κορυφαία δηλαδή λογοτεχνική διάκριση στην Αμερική). Πρωταγωνιστές της μοναδικής αυτής ερωτικής ιστορίας είναι το Γελαστό Παιδί… που δεν ήξερε τίποτα για το λευκό άνθρωπο, που είχε μεγαλώσει λατρεύοντας τους ινδιάνικους θεούς… που λάτρευε τη φυσική ελευθερία και εφάρμοζε το δικό του σύστημα αξιών... και το Λυγερό Κορίτσι… που ήξερε πάρα πολλά για το λευκό άνθρωπο, που με τα σχολεία και τη μάθηση είχε γίνει ένα πρόσωπο χωρίς πραγματικό πολιτισμό, που μετατράπηκε στη πορεία σε μια γυναίκα που ονειρευόταν χρήματα κι εκδίκηση και που, τελικά, είδε στο Γελαστό Παιδί τη μοναδική ελπίδα για τη σωτηρία της…

Επιστρέφοντας στο A Pictorial History of the American Indian [Crown Publishers, Inc., New York, 1956] να πω πως πρόκειται για ένα καλογραμμένο βιβλίο, στο οποίο παρουσιάζεται με απλό και αληθινό τρόπο η πορεία των Γηγενών Αμερικανών, από τότε που… ανακάλυψαν την πατρίδα τους, έως τα πλέον σύγχρονα (για τον συγγραφέα) χρόνια. Δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην πολιτισμική παρακαταθήκη και στα στοιχεία της καθημερινής ζωής, δίχως φυσικά να υποτιμάται (πώς θα μπορούσε να συμβεί εξάλλου;) η εξοντωτική πολιτική που ασκήθηκε από τους Λευκούς σε κρίσιμες ιστορικές περιόδους. 272 σελίδες μεγάλου σχήματος διανθισμένες με έξοχες έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες.

Ο υιός, τώρα, Peter La Farge, γεννημένος το 1931 πιθανώς κάπου στο Colorado –και μεγαλωμένος με την κουλτούρα της υπαίθρου, έτσι όπως καθοριζόταν εκείνη από τους cowboys και τους native Americans– ήταν ένας άνθρωπος με πολλαπλά καλλιτεχνικά ταλέντα (έγραφε τραγούδια, ποιήματα, θεατρικά, έπαιζε κιθάρα, ζωγράφιζε, υπήρξε για ένα φεγγάρι ηθοποιός λαμβάνοντας άριστες κριτικές), αλλά ταυτοχρόνως και μ’ έναν δημιουργικό τυχοδιωκτισμό εντός του (διακρίθηκε ως μποξέρ στα μέσα των 50s, μα κυρίως ως καβαλάρης σε ροντέο – χάνοντας σχεδόν το πόδι του, σπάζοντας πλευρά, χέρια και μύτη). Ο La Farge υπήρξε προσέτι ένας από τους σημαντικότερους τραγουδοποιούς στο πρώτο μισό των sixties (έχοντας ως πνευματικό του φάρο τον Cisco Houston), με έργο άξιο που τον τοποθετεί δίπλα στους Bob Dylan, Len Chandler, Tom Paxton, Fred Neil, Mark Spoelstra και Phil Ochs. Γνωστότερος, ίσως, από τη συνεργασία του με τον Johnny Cash στο “Bitter Tears/ Ballads of the American Indian” [Columbia, 1964] –εκεί όπου ο «άνθρωπος με τα μαύρα» ερμήνευσε ανάμεσα σε άλλα τα έξοχα τραγούδια του La Farge “As long as the grass shall grow”, “Custer” και “The ballad of Ira Hayes”– o Peter La Farge συμπορεύτηκε στη σύντομη ζωή του με το ινδιάνικο ζήτημα, δίχως να παραμελήσει ένα περισσότερο popular υλικό, όπως εκείνο του LP “Sings Women Blues”, που κυκλοφόρησε σε δύο εκδόσεις, πρώτα στην Folkways [FA 2534] το 1964 και λίγο αργότερα στην Verve Forecast [FV/FVS9004].

Να τι σημειώνει ο ίδιος στο οπισθόφυλλο του άλμπουμ: «Οι ποιητές μπορεί να γράφουν για πολλούς λόγους, αλλά εγώ έχω βρει μόνο δύο σημαντικούς. Γράφω για τους Ανθρώπους –στη δική μου περίπτωση οι άνθρωποι αυτοί είναι οι Ινδιάνοι ως επί το πλείστον–, ή γράφω για τις γυναίκες. Υπάρχουν πολλές σχέσεις μεταξύ ημών των ανδρών κι εκείνου του παράξενου, λαμπερού θηλυκού γένους. Αν και υπάρχουν πολλά κορίτσια που έχουν περάσει από τη ζωή μου, και για τα οποία θα μπορούσα να μιλήσω, δεν θα το πράξω εδώ. Είναι δε ειρωνικό, και λυπηρό συνάμα, το γεγονός ότι μία από τις γυναίκες που πάντα ήξερε για τι, κάθε φορά, μιλούσα, πέθανε μόλις πριν από την συγκεκριμένη κυκλοφορία. Έτσι, αφιερώνω τον παρόντα δίσκο σε όλες τις γυναίκες του κόσμου –να πω πως ποτέ δεν βρήκα μία, που να μην υπάρξω ερωτευμένος μαζί της–, και βεβαίως στην πολυαγαπημένη μου φίλη, την αείμνηστη Marion Diestler, που ποτέ δεν το άκουσε».

Ο Peter La Farge θα πεθάνει, έχοντας ταλαιπωρημένη υγεία, τον Οκτώβριο του 1965 στα 34 χρόνια του. Λίγο πριν το τέλος της ζωής του συμβίωνε με την δανή τραγουδοποιό Inger Nielsen, η οποία ηχογράφησε στην πορεία και το δικό της προσωπικό LP στην Folkways  (“Inger Nielsen Sings Danish Folk Songs” [Folkways Records FW 8819]).