ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΟΣ αρχή του κόσμου πράσινη

Γεννημένος το 1942 και ηχογραφώντας από το 1961 ο Γιώργος Κουρουπός είναι ένας συνθέτης, το έργο του οποίου δεν έχει κατανοηθεί ευρύτερα. Βασικά, γιατί υπάρχουν ελάχιστοι δίσκοι, που να αποτελούνται, από την αρχή μέχρι το τέλος τους, με δικές του μουσικές / μελοποιήσεις. Αυτό το κενό θα επιχειρήσει, τώρα, να καλύψει η Subways Music, ετοιμάζοντας μια σειρά από πέντε CD, με έργα του Γιώργου Κουρουπού και βασικά με μελοποιημένη ποίηση. Το πρώτο απ’ αυτά τα CD έχει τίτλο «Αρχή του Κόσμου Πράσινη» (2023) και περιλαμβάνει 25 μελοποιήσεις του συνθέτη αντίστοιχων ποιημάτων-κειμένων των Οδυσσέα Ελύτη (14), Σαπφούς (3), Αρχίλοχου (3), Ανδρέα Εμπειρίκου (3) και Κ.Π. Καβάφη (2). Γενικώς θα λέγαμε πως ο λόγος που μελοποιείται είναι ο ερωτικός – με την εξαίρεση του ποιήματος του Κ.Π. Καβάφη «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον».

Γι’ αυτές τις μελοποιήσεις ο Γιώργος Κουρουπός χρησιμοποιεί το σχήμα πιάνο-φωνή. Βασικά τον βαρύτονο Τάση Χριστογιαννόπουλο και τον πιανίστα Θανάση Αποστολόπουλο, οι οποίοι αποδίδουν όλα τα συνθέματα του CD εκτός εκείνων των τριών, που στηρίζονται σε ποίηση Σαπφούς, τα οποία αποδίδονται από την μεσόφωνο Αρτέμιδα Μπόγρη και τον πιανίστα Γιάννη Τσανακαλιώτη.
Επίσης πρέπει να πούμε πως τα περισσότερα ποιήματα μελοποιούνται από το ελληνικό κείμενό τους – με τις εξής υποσημειώσεις όμως. Τρία ποιήματα του Ο. Ελύτη ακούγονται στα ιταλικά (2) και στα γαλλικά (1), τα τρία ποιήματα της Σαπφούς ακούγονται στην νεοελληνική ανασύνθεσή τους από τον Ο. Ελύτη, ενώ τα τρία ποιήματα του Αρχίλοχου ακούγονται στο αρχαίο κείμενο.
Άρα θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος πως εδώ υπάρχει κάποια πανσπερμία γλωσσών, που σε κάθε περίπτωση δεν αποτελεί εμπόδιο για τον συνθέτη (απεναντίας θα λέγαμε), ούτε αλλοιώνει το συνολικό ύφος του άλμπουμ.
Τα ποιήματα / ποιητικά κείμενα του Οδυσσέα Ελύτη είναι δανεισμένα από τα βιβλία «Προσανατολισμοί» [Πυρσός, 1940], «Το Φωτόδεντρο και η Δέκατη Τέταρτη Ομορφιά» [Ίκαρος, 1971], «Τα Ρω του Έρωτα» [Αστερίας, 1972], «Σηματολόγιον» [Ερμείας, 1977], «Ημερολόγιο ενός Αθέατου Απριλίου» [Ύψιλον, 1984] και «Εν Λευκώ» [Ίκαρος, 1992]. Ο λόγος του Ελύτη είναι βεβαίως ερωτικός, αν και διαφοροποιημένος από έργο σε έργο. Η μελοποίηση, όμως, του Γ. Κουρουπού κινείται προς την κατεύθυνση της ενοποίησης του λόγου του ποιητή, με μελωδικές προσεγγίσεις, που να λαβαίνουν υπ’ όψιν τους τον λυρισμό και την εικονοπλασία του. Η ανάδειξη του κειμένου είναι βασική προϋπόθεση των μελοποιήσεων του Γ. Κουρουπού και αυτό το εισπράττεις από το πρώτο-πρώτο κομμάτι, την «Τοσοδούλα τύχη» από «Τα Ρω του Έρωτα». Περαιτέρω το παιγνίδισμα του ποιητικού λόγου ο συνθέτης το αντιμετωπίζει με τον πλέον δημιουργικό τρόπο και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο οι μελοποιήσεις του διαθέτουν κάτι το πρωτόλειο, το παιδικό και το... αμόλυντο. Υπάρχουν πολλά μελοποιημένα ποιήματα, ανάμεσα στα δεκατέσσερα του Ο. Ελύτη, που συναρπάζουν, αλλά το «Εαρινό απόσπασμα» από τους «Προσανατολισμούς» είναι ένα από τα κορυφαία. Φυσικά, συμβάλλουν προς αυτό ο έξοχος τραγουδιστής Τάσης Χριστογιαννόπουλος και ο θαυμάσιος απέριττος, αλλά ουσιώδης, πιανίστας Θανάσης Αποστολόπουλος.
Τα ποιήματα της Σαπφούς, που τοποθετούνται κάπου προς τη μέση του δίσκου, αποτελούν κάτι σαν ιντερμέτζο και γιατί υπάρχει η γυναικεία ερμηνεία σε αυτά και γιατί οι μελοποιήσεις είναι λελογισμένα γλαφυρές, κρατώντας ψηλά το μέτρο.
Οι μελοποιήσεις του Γ. Κουρουπού στα τρία ποιήματα του Αρχίλοχου είναι από τις πιο ενδιαφέρουσες του CD – κατ’ αρχάς σε σχέση με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται τα μέτρα των στίχων,  προεξοφλώντας, έτσι, την πληρότητα του μελοποιημένου λόγου.
Τα τρία ποιήματα του Ανδρέα Εμπειρίκου από την «Ενδοχώρα» [Το Τετράδιο, 1945] διαθέτουν και αυτά μία ελαφρά παιγνιώδη χάρη στις μελοποιήσεις τους (ιδίως στην περίπτωση της «Κόρης» και των «Βελών»), με τους Χριστογιαννόπουλο και Αποστολόπουλο να ανταποκρίνονται ασμένως στις μελωδικές απαιτήσεις.
Όμως και στην περίπτωση των ποιημάτων του Κ.Π. Καβάφη εκείνο που ενδιαφέρει τον Γιώργο Κουρουπό είναι πρωτίστως η ακεραιότητα του ποιητικού λόγου. Να μπορεί ο ακροατής να αντιληφθεί τα νοήματα των ποιημάτων κατά την διάρκεια της ακρόασης και όχι διαβάζοντάς τα από το booklet. Έτσι, τα σημεία που θα πρέπει μελοποιητικώς να τονισθούν –με την φωνή και το πιάνο να ακολουθούν σε όλες τις επιμέρους εντάσεις–, δεν μπορεί παρά να είναι εκείνα ακριβώς, που υπαγορεύονται από τα ποιήματα.
Μια σοβαρή, έντεχνη προσέγγιση του ποιητικού λόγου, από έναν συνθέτη, που και στην ωριμότητά του δεν μπορεί παρά να εκπλήσσει.
Επαφή: www.subways.gr