Τρίτη 30 Μαρτίου 2010

ΘΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΝΤΙΝΑΣ η ταινία

Πήγα, είδα, προχθές, στη Συγγρού, το ντοκυμαντέρ του Δημήτρη Αθυρίδη “T4Trouble and the Self Admiration Society, The life and music of TERRY PAPADINAS”. Είχα γράψει και παλιότερα ένα κείμενο (μπορείτε να δείτε το post http://is.gd/Rn7Xyi) με αφορμή την έκδοση (τότε) του soundtrack από το Polytropon – και, όπως ανέφερα κι εκεί «απαιτούνται, λίγα λόγια για τον ωραίο κιθαρίστα, κάτι για το soundtrack και ίσως επανέλθω - αν καταφέρω να δω το φιλμ»... Το είδα λοιπόν το φιλμ – ευτυχώς βρήκε διανομή – και λέω, τώρα, τα λίγα λόγια… Ο Αθυρίδης έκανε πολύ καλή δουλειά (άιντε και μια ταινία, τώρα, για τον Νίκο Τζονιχάκη). Αξεπέραστη – για τα ελληνικά δεδομένα. Συμμάζεψε εκατόν τόσα… λεπτά φιλμ (ή, μάλλον, βίντεο), της πιο ασυμμάζευτης ελληνορόκ προσωπικότητας. Αυτό είναι άθλος. Και άθλους κάνεις μόνον όταν δίνεσαι ψυχή τε και σώματι σε ό,τι αγαπάς. Το πορτρέτο που σκαλίζει είναι συγκλονιστικό. Υπό ποία έννοια το λέω… Όπως ο Σαββόπουλος πήρε μία περίπου τυπική ιστορία «φονικού της νύχτας» – στην περίπτωση Κοεμτζή αναφέρομαι – ανεβάζοντάς την στα ουράνια μέσω του «Μακρύ ζεϊμπέκικο για το Νίκο», το ίδιο έπραξε και ο Αθυρίδης για τον δικό του ήρωα· έναν άνθρωπο, για τον οποίο λέω πως είναι ζήτημα αν έχει αφήσει 3-4 τραγούδια που ν’ αξίζουν. Αλλά δεν είναι εκεί το θέμα. Γιατί ο Θόδωρος Παπαντίνας δεν ήταν, βασικά, τραγουδοποιός, ήταν ένας μουσικός με ιδέες, που στέκονταν υψηλότερα από το… μέσον όρο της εποχής. Αυτό που είπε ο Σαββόπουλος στην ταινία αρκεί. Τα βασικά ακόρντα στο «Μπάλλο» ήταν δικά του· αυτά που αφορούν στο πασίγνωστο παραδοσιακό ουγγρικό θέμα, εννοώ. Πήγε, τά’παιξε, τά’δειξε, έφυγε. Και μείνανε. Στον αιώνα τον άπαντα. (Κι ας μην αναφέρεται πουθενά τ’ όνομά του).
Η ταινία βγάζει γέλιο και δάκρυ μαζί, δίχως να εκβιάζει ούτε τό’να, ούτε τ’ άλλο. Η σκηνή στο μπαρ με τον Παπαντίνα να ζητάει σκόντο για κάτι ποτά και ο διάλογος που ακολουθεί με τον μπάρμαν είναι για ανθολογία. Πέφτεις κάτω… Όπως δαγκώνεσαι, από την άλλη μεριά, στις συναντήσεις με τη μάνα του… Εκείνος στα 56, εκείνη στα 80, ή και παραπάνω… Πουθενά υπερβολή, πουθενά το μελό και το κλάμα… μόνο σιωπή… και περηφάνεια...
Περισσότερο όμως κι από μουσικός ο Παπαντίνας υπήρξε το έμβλημα μιας εποχής. Ένας άνθρωπος «χύμα», ανίκανος να στοχεύσει στο αύριο, αλλά με μία σχεδόν θεόσταλτη συμπεριφορά έναντι του τώρα. Οι άγγελοι που βρέθηκαν δίπλα του το βεβαίωσαν με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. Είδα την Έλσα Σαμαρά – την… Έλσα σε φοβάμαι σα φωνή Κυρίου… – και το φωτεινό της πρόσωπο, καθώς αναπολούσε τον Terry και βεβαίως την πρώην γυναίκα του, την Κατερίνα Μιχαήλ, που μεταμορφωνόταν σε εξαπτέρυγο, όταν ανακαλούσε την κοινή ζωή τους στο Παρίσι.
Στην ταινία δεν υπάρχει αρχή και τέλος, να το πω κι αυτό. Θα μπορούσε να την δεις ανάποδα και να είναι το ίδιο σπουδαία. Όταν αφηγείσαι μια ζωή – τη ζωή σου – έχεις μπροστά σου μόνο στιγμιότυπα. Κάτι ακαθόριστα φλας που αναβοσβήνουν. Χρόνος είναι οι άνθρωποι, που περνάνε από μπροστά σου κι εκτοξεύονται σαν όνειρο. Που κατάφερες και τό’ζησες όμως…

19 σχόλια:

  1. Είδα την ταινία κατευθείαν απ' τον γιώτη μπάγκαλα. Μου κανε εντύπωση πως φίλοι που μιλήσαν γιαυτόν ζούσαν βολεμένα σε ακριβά διαμερίσματα και τον ψιλοθάψαν που έζησε βασιλικά αλλά κ καλά επιπόλαια σε άλλες εποχές. (ο Γιώτης τον έθαψε αλλά ο ίδιος ζει ολιγαρκής κ με αξιοπρέπεια). Εκεί δε που έπαιρνε τηλ. για να παίξει με τόση αγωνία συγκινήθηκα. Φοβερό το ντοκυμαντέρ. Μακάρι τέτοια.
    κωστας παπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Μένω περισσότερο στις αφηγήσεις των γυναικών. Οι γυναίκες σε τέτοιες περιπτώσεις ξέρουν να κρατάνε το ίσο. Οι άντρες, τρώγονται συνήθως με τα ρούχα τους. Κάποιοι έμοιαζε σαν να ζήλευαν (για ό,τι εκείνοι δε ζήσανε), άλλοι σαν να λυπούνταν - συμπάθεια καί οίκτος μαζί. Οι γυναίκες ήταν αγέρωχες. Οι μόνες που φτερούγιζε η ψυχή τους...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Πάντως παρόλο την έκθεση του Παπαντίνα (με μια αφοπλιστική αθωότητα κι ένα στυγνό ρεαλισμό), με την τραγικότητα στο αδυσώπητο "κούφιο" σήμερα, ο θεατής νιώθει εν τέλει αυτό το "I did it my way" που στις μέρες μας φαίνεται σχεδόν ακατόρθωτο.Κι αυτή η αυθεντικότητα σπάει κόκκαλα και ραγίζει καρδιές.

    υ.γ. Αν θες στο στέλνω.

    κώστας παπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. OK, Κώστα. Αν τό'χεις κάνε μια κόπια και στείλε το...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. μήπως υπάρχει κάποιο Link για το ντοκιμαντέρ?,ευχαριστώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Χθες κατάφερα να δω το ντοκιμαντέρ του Αθυρίδη -δε θα άλλαζα ούτε μια λέξη σε αυτά που γράψατε!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Ακόμη νομίζω, Lapsus digiti, πως είναι το ωραιότερο ελληνικό μουσικό ντοκυμαντέρ που έχω δει ποτέ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Απ' τα ωραιότερα μουσικά (και όχι μόνο) ντοκιμαντέρ που έχω δει. Όσα λέγονται και όσα αποσιωπώνται (η σιωπή του Παπαντίνα είναι εκκωφαντική) έχουν τρομερό ενδιαφέρον. Δεν είδα κανέναν καταδικασμένο, παρά τα όσα ισχυρίζονταν κάποιοι μέσα απ' τις πολυτελείς φυλακές τους· είδα έναν αγέρωχο εκπρόσωπο της γενιάς των 200 ευρώ, που προτιμά να βλέπει τον κόσμο ριγέ· μέσα από τα κάγκελα των χορδών της κιθάρας του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. "Πασίγνωστο παραδοσιακό ουγγρικό θέμα"..; Ποίο είναι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Το «πασίγνωστο» αναφέρεται στο ότι το έκανε πασίγνωστο ο Σαββόπουλος. Στο εξώφυλλο του δίσκου αναγράφεται: «το θέμα των πνευστών στο Ντιλεντέμ του Μπάλλου στηρίζεται σε μια βαλκανική λαϊκή μελωδία (διασκευή και εναρμόνιση του Δ. Σαβόπουλου)».

    Από συνέντευξη τού κιθαρίστα στον «Μπάλλο» Johnny Lambizzi ή Γιάνος Λαμπίτσκι (ουγγρικής καταγωγής) στο περιοδικό «Μουσική» (τεύχος 4, Μάρτιος 1978):

    «Όταν έπαιζα με τον Σαββόπουλο ξεκινήσαμε να φτιάξουμε το LP Μπάλλος, το οποίο αποτελείται από ένα βασικό θέμα που ήταν η κακή απομίμηση ενός παλιού ουγγαρέζικου κομματιού πάνω στο οποίο έγινε μια γελοία ενορχήστρωση, στην οποία – ντρέπομαι να το πω – έλαβα κι εγώ μέρος. Πάνω σ’ όλα αυτά χρησιμοποιήθηκαν στίχοι που δεν έχουν καμιά σχέση με το βασικό θέμα του κομματιού, το οποίο λέει για τον πόνο και τον ιδρώτα που έχουν δώσει οι ούγγροι αγρότες για να ζήσουν, καλλιεργώντας τη γη. Για όποιον έχει ακούσει τα λόγια αυτού του δίσκου δεν είναι δύσκολο να καταλάβει, ότι αυτά που ακούγονται δεν έχουν καμιά πραγματική σχέση ούτε με πόνο, ούτε με ιδρώτα».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. ...δεν ειχα ιδεα ποιος ειναι ο Παπαντινας (περισσοτερα ξερω για την αναπαραγωγη του ιπποκαμπου παρα για το Ελληνικο ''Ροκ'')αλλα ειδα το τρειλερ στο youtube και μου φανηκε πολυ ενδιαφερον,βεβαια ολα αυτα δεν εχουν σημασια αν δε μπορουμε να δουμε το ντοκιουμενταρι,οποτε υπαρχει κανεις ρε παιδια που να εχει καποιο λινκ για να το δουμε?εχει κυκλοφορησει μηπως σε dvd?πλιζ ρε παιδες καντε καποιος το καλο!

    Φανης Ζεμπελτζης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. http://www.greece.onlinefilm.org/en_EN/film/34225
      Εδω μπορειτε να το αγορασετε

      Διαγραφή
  12. Ξέρει κανείς πως λέγεται; 'Η αν υπάρχει στο youtube;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. http://www.greece.onlinefilm.org/en_EN/film/34225
      T4Trouble and the Self Admiration Society

      Διαγραφή
  13. Κανείς δεν ξέρει που μπορώ να το ακούσω;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Τι ακριβώς ψάχνεις φίλε; Το soundtrack ή την ταινία;
    Για την ταινία δεν ξέρω που μπορείς να τη δεις, ούτε γνωρίζω αν έχει κυκλοφορήσει σε DVD.
    Το soundtrack λογικά όλο και κάπου θα υπάρχει. Κάτι είχα γράψει κι εδώ…

    http://diskoryxeion.blogspot.com/2009/09/blog-post.html

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Όχι, αναφέρομαι στο ουγγρικό θέμα στο Μπάλλο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Δεν ξέρω που μπορεί να το βρεις.
    Μείνε σ’ αυτά που αναφέρει ο Lambizzi – όπως τα έγραψα πιο πάνω – ή σ’ εκείνο που γράφει ο ίδιος ο Σαββόπουλος στο οπισθόφυλλο του «Μπάλλου»:

    «το θέμα των πνευστών στο Ντιλεντέμ του Μπάλλου στηρίζεται σε μια βαλκανική λαϊκή μελωδία».

    Αν συναντήσεις πουθενά τον Σαββόπουλο – δεν ειρωνεύομαι – ρώτησέ τον, μπορεί να θυμάται ακόμη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. ας υπάρχει κι εδώ το λίνκ του ντοκυμαντέρ:

    http://www.youtube.com/watch?v=Awwl8czxn2o&feature=g-all-lik

    ΑπάντησηΔιαγραφή