SPACE HINTS… στο παλαιό ελληνικό ροκ

Στα πρώτα χρόνια του ’70 το ελληνικό ροκ επιχειρεί να βρει ταυτότητα. Ο λεγόμενος κοινωνικός στίχος, εκείνος που καταπιάνεται εμφανώς ή με καλυμμένο τρόπο με τα καθημερινά χουντικά ζόρια είναι προνόμιο ολίγων (Εξαδάκτυλος, Σαββόπουλος, Δάμων και Φιντίας, Μπουρμπούλια, Γκαϊφύλλιας). Αρκετά συγκροτήματα και καλλιτέχνες γράφουν όμορφα λόγια (Πελόμα Μποκιού, Ρωμανός, Poll) σ’ ένα απλό, ποιητικό ενίοτε, πλαίσιο, ταιριάζοντάς τα φυσικά με ωραίες μουσικές, ενώ, παραλλήλως, αρχίζει να διαμορφώνονται και ορισμένες θεματικές τάσεις, οι οποίες – παράξενο πώς – γρήγορα εξελίσσονται σε μανιέρα. Μία... ασχολιόταν με τους κατατρεγμένους. «Τυφλοί», «κουτσοί», «τρελοί» και λοιπά καπρίτσια της ειμαρμένης (sorry για τους χαρακτηρισμούς, δεν με αντιπροσωπεύουν), αλλά και «αλήτες», «ζητιάνοι» ή «τσιρκολάνοι», μετατρέπονται πάραυτα σε ήρωες. Μία άλλη τάση αφορούσε σε θέματα που δανείζονταν την ουσία τους από το υπερπέραν. Αναζητείται στο πλανητικό ή διαγαλαξιακό χάος η... τιμωρία για μία Γη που... παραστράτησε, που... λησμόνησε τον προορισμό της, που καταστρέφεται από την αλόγιστη ανθρώπινη συμπεριφορά. Πρώιμες οικο-ανησυχίες; Σχεδόν. Οι Sounds (σε στίχους Ρέτης Ζαλοκώστα) τραγουδούν το 1970, το «Έτος 2525», μεταφέροντας την φουτουριστική επιτυχία των Zager & Evans στη γλώσσα μας, ενώ ο Σωτήρης Κοματσιούλης με την «Επιδρομή από τον Άρη» το 1972 – «Πανικοβληθήκαν όλοι οι άνθρωποι στη Γη, μάθαν απ’ τον Άρη πως θα γίνει εισβολή... διαστημόπλοια θα γεμίσει ο ουρανός, μ’ αν θελήσει θα μας σώσει ο θεός...» – προσφέρει ένα pop-rock gem, με ωραίο hammond και κιθαριστικά κεντήματα για σεμινάριο. Την ίδιαν, περίπου, εποχή ο Γιάννης Πετρίτσης βάζει τον "Αρειανό" (1973) να λέει "δεν σας θέλουμε στον Άρη, σας το λέμε καθαρά", ο Ηλίας Ασβεστόπουλος με τους 2002 τραγουδούν το 1975, στον "σιδερένιο άνθρωπο", για το... διαστημόπλοιο από τον Άρη, που δεν ήταν άστρο ούτε φεγγάρι («Πάρε με του είπα από τη Γη, μαύρη ζωή, μαύρη ζωή...»), ο Ηρακλής Τριανταφυλλίδης (1976) ανοίγεται «σε άλλους κόσμους μακρυνούς», εκεί όπου «ένα κομμάτι απ’ τη ψυχή μας ταξιδεύει, με υπόσταση που πήρε ύλη από το σύμπαν, και αναμνήσεις πρωτόγνωρες μας φέρνει», ενώ ο Ακρίτας (1973) είναι, από το εξώφυλλό του ήδη, μία κοσμική αλληγορία. Σ’ αυτή την κατηγορία τραγουδιών, ή έργων αν θέλετε, τα «Αστρόνειρα» του Κώστα Τουρνά έχουν ξεχωριστή θέση.Με ηχητικές, στυλιστικές και σκηνικές αναφορές από το glam rock – όχι τόσο εκείνο το παιδιάστικο του Gary Glitter, όσο το πιο adult του David Bowie –, o Τουρνάς μεταφέρει στην πλακιώτικη Σοφίτα, το φθινόπωρο του ’73, και βεβαίως στη δισκογραφία, τον δικό του outer space μύθο. Κινούμενος ουσιαστικά στη λογική των «απέραντων χωραφιών», όσον αφορά στη λειτουργία του concept, απλοποιεί το δικό του μουσικό υλικό, φέρνοντάς το κοντά στα πλαίσια μιας ευπρεπέστατης pop-rock. Μηχανές του χρόνου, διαστημάνθρωποι, σούπερμεν, ρομπότ, «ανώτερες δυνάμεις», αστρικοί άρχοντες, διαπλανητικές καταστροφές, πόλεμοι των άστρων... αλλά και η αγάπη, ως holy graal, να οδηγεί και να καθοδηγεί τη συμπαντική μας μοίρα, είναι τα εκφραστικά εργαλεία του Τουρνά, προκειμένου να καταστούν επωφελή τα αστρόνειρά του. Η αναμφισβήτητη ικανότητά του να μετατρέπει σε ύμνους απλές νεανικές εμπνεύσεις, που δεν άγονται αμέσως από την καθημερινότητα (τα «Αστρόνειρα» συμπίπτουν με τον ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου), αλλά εξ αντανακλάσεως την εμπεριέχουν («τι έχει γίνει, τι έχει γίνει, κι όλα χάθηκαν με μιας, μόνο ερείπια έχουν μείνει, κι όλα ανήκουνε σε μας, ένας πόλεμος της ώρας δίχως άμυνα, κι όλοι δρόμοι αυτής της χώρας, μείναν άδειοι ξαφνικά...»), έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός τουλάχιστον μνημειακού pop άσματος. Ο «Πιο καλός τραγουδιστής» δεν είναι ένα όποιο κι όποιο final track, αλλά το απόλυτο pop άχραντον.
(Πρώτη δημοσίευση J&T, τεύχος 184, Ιούλιος 2008)