ΜΠΑΜΠΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ τώρα και σε βινύλιο

Τον προηγούμενο Δεκέμβρη, σχεδόν πριν ένα χρόνο, είχα γράψει τα σχετικά με αφορμή την κυκλοφορία του CD του Μπάμπη Παπαδόπουλου «Μέσα στον πόνο είν’ η χαρά, μεσ’ στη χαρά είναι ο πόνος» [Puzzlemusik]. Τώρα, εκείνο ακριβώς το άλμπουμ, ένα από τα καλύτερα της χρονιάς που τελειώνει σιγά-σιγά, κυκλοφορεί και σε βινύλιο από τις εταιρείες Puzzlemusik και B-otherSide. Με αυτή την αφορμή δημοσιεύω και πάλι το σχετικό κείμενο, που εξακολουθεί να ισχύει 100%. Ή μάλλον και κάτι παραπάνω…

Ο μουσικός, ορχηστρικός λόγος του Μπάμπη Παπαδόπουλου είναι αυτοδύναμος. Τούτο μπορεί να είναι γνωστό, εν πάση περιπτώσει, και από τις προηγούμενες δουλειές του (βασικά τις «Σκηνές από Ένα Ταξίδι» του 2008 και το «Απ’ τη Σπηλιά του Δράκου» του 2010), όμως είναι τώρα όταν, αυτή ακριβώς η (ορχηστρική) πληρότητα και αυτοδυναμία, αποκτά ακόμη πιο σαφή και μετρήσιμα χαρακτηριστικά. Το νέο άλμπουμ του βορειοελλαδίτη κιθαρίστα, που έχει τίτλο «Μέσα στον πόνο είν’ η χαρά μεσ’ στη χαρά είναι ο πόνος» (φράση δανεισμένη από ένα παλαιό κρητικό τραγούδι του Γιάννη Δερμιτζάκη), δεν είναι ένας δίσκος με τραγούδια, παρά ταύτα είναι μια δουλειά φτιαγμένη με καταφανή τραγουδιστική διάθεση.

Η μελωδική και αρμονική επεξεργασία που επιχειρεί εδώ ο Παπαδόπουλος δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνειών. Οι μουσικές του αναπτύσσονται μέσα σ’ ένα πλαίσιο αναβαπτισμένου άσματος, εκεί που η απουσία λόγου καλύπτεται, συχνά, από μιαν ακουστική παραίσθηση. Έχεις την εντύπωση, εννοώ, πως μέσα από τα μελωδικά «κεφάλαια» του άλμπουμ, ανά πάσα ώρα και στιγμή μπορεί να αναβλύσει μια γαλλική bal-musette, μια απω-ανατολίτικη μελωδία, ένα λαϊκό του ’50, ένα αμερικάνικο ρεμπέτικο του Κωστή, μία oriental αφήγηση του Farid al-Atrash, ή ένα «έντεχνο» τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου.

Θέλω να πω πως το ψάξιμο του Μπάμπη Παπαδόπουλου πάει πολύ πίσω στο χρόνο, φέρνοντας στη μνήμη μου εκείνο που επιχείρησε για τις λαϊκές μουσικές της πατρίδας του (και όχι μόνο για ’κείνες) ο διακεκριμένος αμερικανός κιθαρίστας John Fahey (1939-2001). Αυτή η contemporary προσέγγιση, που κατακρατεί, συγχρόνως, όλη την «άπλα» και τη «χάρη» των λαϊκών ήχων δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί. Χρειάζεται αναμφισβήτητη γνώση της παράδοσης και κυρίως την αναζήτηση ορισμένων συζεύξεων, που μπορεί να εντοπιστούν στις «μουσικές του κόσμου», πάνω στις οποίες (συζεύξεις) θα χτιστούν τα νέα πλαίσια.

Ο Παπαδόπουλος αντλεί πάντα, και εξ ίσου, τόσο από την τέχνη του λαού, όσο και από εκείνη της πρωτοπορίας. Έτσι, μια μινιμαλιστική, επαναληπτική χρήση των μοτίβων του δημιουργεί την πρέπουσα βάση πάνω στην οποία θα απλωθεί τόσο το μελωδικό υλικό, όσο και οι αρμονικοί σχεδιασμοί του. Το αποτέλεσμα είναι, πάντα, εκείνο που πρέπει. Ένα θαυμαστό άλμπουμ, το οποίο ισορροπεί, μαγικά, ανάμεσα στην οργανική λιτότητα και τον εκφραστικό πλουραλισμό. Τέσσερις μουσικοί (Δημήτρης Βλαχομήτρος μπουζούκι, Διονύσης Μακρής κοντραμπάσο, Μιχάλης Βρέτας βιολί, Φώτης Σιώτας βιόλα, βιολί) κι ένας πέμπτος (ο ίδιος ο συνθέτης και κιθαρίστας), που όχι μόνο γνωρίζονται όσο χρειάζεται και απαιτείται, αφού εμφανίζονται μαζί και από καιρό στις διάφορες σκηνές, αλλά και που, την ίδια στιγμή, εισπράττουν τη χαρά της συν-διαμόρφωσης και της συν-δημιουργίας. Το «Μέσα στον πόνο είν’ η χαρά μεσ’ στη χαρά είναι ο πόνος» είναι ένα σύγχρονο έργο, που αναδιατάσσει το «χθες» με όρους σημερινούς δίχως να απογυμνώνεται από τις πυρηνικές αξίες της δημιουργίας. Ενοποιεί διαφορετικής αφετηρίας παλαιούς ήχους, χρησιμοποιώντας μεθόδους προσέγγισης δοκιμασμένες στο χρόνο. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. Συνθέσεις όπως οι «Άνοιξη», «Υποκρισία», «Μ’ έναν φίλο απ’ τα παλιά», «Χορός με την φωτιά», «Καινούρια μέρα» –για ν’ αναφερθώ μόνο σε μερικές– εμπλουτίζουν τη φτωχή, προς αυτή τη κατεύθυνση, ελληνική δισκογραφία.

Επαφή: www.puzzlemusik.com, www.b-otherside.gr