προεδρικές εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες

Κατά καιρούς, στην Ελλάδα, έχουν τυπωθεί διάφορα βιβλία εν σχέσει με τα πολιτικά πράγματα στις ΗΠΑ, κι ένα απ’ αυτά το είχε γράψει ο αείμνηστος Μιχάλης Γ. Παπακωνσταντίνου (ο προδικτατορικός βουλευτής της Ένωσης Κέντρου και αργότερα Υπουργός Εξωτερικών κ.λπ. επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη). Το βιβλίο είχε τίτλο Πολιτική Συγκρότηση και Προεδρικές Εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες [Φέξης] και είχε κυκλοφορήσει τον Οκτώβριο του 1968. Πρόκειται για ένα αρκετά ενδιαφέρον βιβλίο –με ισχύ σημερινή– γύρω από τα διαχρονικά πολιτικά διακυβεύματα στις ΗΠΑ, και από ’κει επιλέγω ένα μικρό απόσπασμα παίρνοντας αφορμή από τις σημερινές αμερικανικές εκλογές.

«Δε νομίζω ότι ο Αμερικανός ψηφοφόρος ψηφίζει με κριτήριο τις ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των κομμάτων. Υπάρχουν, αναμφίβολα, κι αυτές και σε μερικές εκλογές παίξανε σημαντικό ρόλο, αλλά δεν έχουν τη θέση που κρατούν στα κόμματα της Δυτικής Ευρώπης.
Εκδηλώνονται, συνήθως, σήμερα με τους δημοκρατικούς, ως το προοδευτικό κόμμα, το κόμμα που πιστεύει περισσότερο στις κοινωνικές εξελίξεις, το κόμμα του λογισμένου κρατικού παρεμβατισμού στην οικονομία, το κόμμα των κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και του κράτους της πρόνοιας, το κόμμα των μεταναστών, των “μειονοτήτων”, των “καταπιεζομένων” τάξεων και, στα νεώτερα χρόνια, και των νέγρων, και με τους ρεπουμπλικάνους, ως το κόμμα των συντηρητικών, της απόλυτης σχεδόν ελευθερίας στην οικονομία, των μη εντυπωσιακών μεταβολών στην οικονομική διαδικασία, της σχεδόν απεριόριστης ατομικής πρωτοβουλίας, της διατηρήσεως ενός οικονομικού συστήματος που απέδωσε τόσα πολλά στην Αμερική. Αυτά σε γενικώτερες γραμμές, αλλά όχι και αδιαπέραστες, καθώς αν κοιτάξουμε τα κόμματά τους με ευρωπαϊκό μάτι κι αναζητήσουμε άκαμπτη ιδεολογική συνέπεια θα απογοητευτούμε.
Στην ιστορία τους πολλές φορές οι ρεπουμπλικάνοι υπήρξανε πιο προοδευτικοί απ’ τους δημοκρατικούς, κι οι δημοκρατικοί πιο συντηρητικοί απ’ τους ρεπουμπλικάνους, γινήκανε πάντοτε απίστευτοι για τους Ευρωπαίους συμβιβασμοί κι εκείνοι που ήτανε λιγώτερο προσκολλημένοι στην ιδεολογία δεν υπήρξανε οι χειρότεροι πολιτικοί.
Οι ρεπουμπλικάνοι στα παληά χρόνια ήταν το προοδευτικώτερο κόμμα, αφού εκπροσωπούσε την ανερχόμενη αστική τάξη και τη βιομηχανική ανάπτυξη του Βορρά σ’ αντίθεση προς το δημοκρατικό, που ήταν κυρίως το κόμμα των μεγάλων ιδιοκτητών γης στο Νότο – ενώ, αργότερα, όταν η βιομηχανική ανάπτυξη του Βορρά οδήγησε στη δημιουργία μεγάλης και δυσαρεστημένης εργατικής τάξεως, οι ρεπουμπλικάνοι μείνανε με τους βιομηχάνους και το δημοκρατικό κόμμα εισέπραξε την εργατική δυσαρέσκεια, την οποίαν υπέθαλπαν οι λεγόμενοι “φιλελεύθεροι”, που ποτέ δεν είχαν ίδιο κόμμα, αλλά, κατά τις περιστάσεις και τα προγράμματα των δύο κομμάτων, βοηθούσαν πότε το ένα και πότε το άλλο.
Το δημοκρατικό κόμμα είναι –και σήμερα ακόμα– μια περίεργη σύνθεση από συντηρητικούς του Νότου, πατροπαράδοτα δημοκρατικούς απ’ τον καιρό που οι ρεπουμπλικάνικες κυβερνήσεις της εποχής τού Λίνκολν και αργότερα καταπίεσαν το Νότο μέσα στην έξαψη των παθών του εμφυλίου πολέμου, κι από φιλελεύθερους του Βορρά, μόνιμα πια σ’ αυτό το κόμμα από την εποχή του Φραγκλίνου Ρούζβελτ.
Οι ρεπουμπλικάνοι είναι γενικά το κόμμα των πιο συντηρητικών τάξεων σ’ όλη τη χώρα και των παραδοσιακά αντίθετων και δυσαρεστημένων με τους δημοκρατικούς στο Νότο. Αυτή η σύνθεση οδήγησε στους συμβιβασμούς που ανέφερα(…).

Στη γενική πάντως γραμμή, οι διαφορές ανάμεσα στα κόμματα είναι περισσότερο στις λεπτομέρειες, σε βασικές έστω λεπτομέρειες, κι όχι σε θέματα ουσίας. Και τα δύο κόμματα συμφωνούν στο υπάρχον κοινωνικό και οικονομικό καθεστώς –το Νιού Ντηλ δεν ήταν ούτε κατά διάνοια σοσιαλιστική πολιτική– και ασφαλώς συμφωνούν στην εξωτερική πολιτική και στην πολιτική εθνικής αμύνης, τουλάχιστο στη στρατηγική, στον επιδιωκόμενο σκοπό, αν όχι και στην τακτική, στον τρόπο που θα μπορούσε ο σκοπός αυτός να επιτευχθεί».(…)