ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΑΛΑΝΟΣ ένας πατρινός ποιητής, με τεράστιο, στην κυριολεξία, έργο, που τον γνωρίζουν ελάχιστοι

Για τον Γιάννη Γαλανό (1929;-2014) δεν θα βρείτε πολλά στοιχεία στο διαδίκτυο, ούτε κι εγώ ξέρω πολλά πράγματα – όσα θα ήθελα να ξέρω δηλαδή, γι’ αυτήν την πολύ ιδιότυπη περίπτωση «επαγγελματία ποιητή», όπως άρεσε στον ίδιο το Γαλανό να λέει για τον εαυτό του.

Σ’ ένα από τα βιβλία του που διαθέτω, το Μποτίλιες στο Πέλαγος [Φαίδων, Αθήνα 2004], στο οπισθόφυλλό του, υπάρχει ένα βιογραφικό του ποιητή, άγνωστο από ποιον συνταγμένο (πολλά στοιχεία φυσικά θα τα έχει δώσει ο ίδιος). Εκεί διαβάζουμε:

«Ανήκει στη γενιά του ’60. Γεννήθηκε στην Πάτρα. Έχει σπουδάσει φιλοσοφία στο Λονδίνο και νομικά στην Αθήνα. Είναι ο σημαντικότερος ίσως ποιητής στην Ελλάδα μετά τον Πόλεμο. Πάντως είναι ο πολυγραφότερος τα τελευταία 50 χρόνια ποιητής. Έχει δημοσιεύσει 4750 + 650 + 699 (Φωνές στην Έρημο) + 735 (Μποτίλιες στο Πέλαγος), κάπου 6900 ποιήματα σε 27 συλλογές. Ακόμη (έχει γράψει) 9 ταξιδιωτικά βιβλία, τη μετάφραση του Γεροψαρά του Χεμινγουέι και κάμποσες εκατοντάδες σημειώματα και άρθρα σε εφημερίδες, περιοδικά και διάφορα άλλα.(…)
Ο κοινωνικός προβληματισμός, οι ανησυχίες του καιρού του και το ερωτικό θέμα είναι τα κυρίαρχα χρώματα στην ποίησή του. Ο Γ. Γαλανός αντιμάχεται την αντιλαϊκή θέση “η τέχνη για την τέχνη” και την αρχή πως τάχα ο ποιητής διαφθείρεται και καταδικάζεται, αν έρθει σε επαφή με τα λαϊκά αιτήματα και προσπαθήσει να εκφράσει τους παλμούς και την ψυχολογία του κόσμου».

Να πούμε πως η ποίηση του Γαλανού (που έζησε στην Πάτρα, την Αθήνα, την Κόρινθο κ.ά.) είναι ιδιότυπη. Ο Γαλανός ακολουθεί τη δική του περίεργη στίξη κατ’ αρχάς, από την οποίαν απουσιάζουν συνήθως τα ερωτηματικά (γιατί ο ποιητής θέτει ερωτήματα και μάλιστα επίμονα), ενώ ιδιαίτερη θέση σ’ αυτήν, κυρίως στα παλαιότερα ποιήματά του, είχαν οι παρενθέσεις (που άνοιγαν συνεχώς, χωρίς ποτέ να κλείνουν). Επίσης, ο Γαλανός ακολουθεί τη δική του ορθογραφία ή ανορθογραφία (δεν χρησιμοποιεί διπλά σύμφωνα ή διάφορους διφθόγγους κ.λπ.), ενώ και τα ποιήματά του έχουν την αίσθηση τού πεζού λόγου – χωρίς βεβαίως να στερούνται μιας κάποιας πιο κλασικής ποιητικής προσωδίας, ιδίως τα παλαιότερά του. 

Επίσης, πολλά ποιήματά του είναι αφιερωμένα σε γνωστούς και λιγότερο γνωστούς συναδέλφους του ποιητές, πεζογράφους, φιλολόγους, μελετητές, ζωγράφους, δημοσιογράφους… Και αυτό είναι ένα διαχρονικό χαρακτηριστικό του έργου του. Για παράδειγμα ποιήματά του από τη δεκαετία του ’70 είναι αφιερωμένα στους Πέτρο Μάρκαρη, Δημήτρη Ποταμίτη, Ρένο Αποστολίδη, Πάνο Θασίτη, Ανδρέα Αγγελάκη κ.ά., ενώ από τα πιο πρόσφατα χρόνια στους Μάνο Φαλτάιτς, Γιάννη Δάλλα, Διονύσης Καρατζά, Σταύρο Θεοδωράκη (όταν ήταν δημοσιογράφος) κ.ά.

Άλλο χαρακτηριστικό των βιβλίων του Γαλανού, και όχι της ποίησής του, είναι πως στις σελίδες τους παρεμβάλλονται και «περιοχές» με φωτογραφίες (όπου τον βλέπουμε πότε μόνο του και πότε με αγαπημένα του πρόσωπα).

Αναδημοσιεύουμε τώρα δύο ποιήματα του Γιάννη Γαλανού.

Το πρώτο προέρχεται από το βιβλίο του Νέοι Καιροί [Κοραής, Αθήνα 1972]: 

ΜΑ ΣΑΝ ΔΕΝ ΝΤΡΕΠΕΣΑΙ 

Μα σαν δεν ντρέπεσαι όλο για έρωτα να γράφεις

τι θέλεις να αναστήσεις τους νεκρούς

μόνο γελίος γίνεσαι

η ζωή μας τώρα

δεν ξέρω τι να πω

ίσως και να ’χουν δίκιο

έτσι γελίος να ’γινα

όμως εμένα μάρτυς μου ο θεός

ότι ο νους μου κι’ αν σκεφτεί

για έρωτα μιλάει η καρδιά μου

Το δεύτερο προέρχεται από τον τόμο Μποτίλιες στο Πέλαγος [Φαίδων, Αθήνα 2004] και αναφέρεται στον ποιητή (Αλίκη), λογοτέχνη (Κουρασμένος απ’ τον Έρωτα), δημοσιογράφο, μεταφραστή κ.ά. Γ. Τσουκαλά: 

Μια παλιά θύμηση. Ο Γιώργης Τσουκαλάς 

Τον γνώρισα στου Παπαδημητρίου (σ.σ. εκδόσεις Άγκυρα). Επιμελητή εκδόσεων. Ήταν ένας πικραμένος άνθρωπος. Λίγα χρόνια πριν είχε εκτελεστεί η κόρη του. Για συμμετοχή στο 2^ο αντάρτικο. Ούτε θυμάμαι την ιστορία. Της είχαν φτιάξει και ένα όνομα κάπιον καιρό. Την είχαν ηρωίδα. Πιος τα θυμάται αφτά τώρα. Ο Γιώργης Τσουκαλάς ήταν ένας ποιητής κι’ αφτός. Από αφτούς της γενιάς του 20. Όλο για τον έρωτα έγραφε. Με στίχο καλό. Με μουσικότητα. Με μελαγχολία. Αποτυχίες ζωής. Κείντα τα θέματα του συμβολισμού. Για μικρόν τον είχανε. Καλά δεν ξέρω το έργο του. Ένα ποίημά του μόνο τόχει τούτη εδώ η ανθολογία. Από τους μικρούς βέβαια της γενιάς του. Τους μινόρες. Το όνομά του θα μένει όμως. Για κείνα τα Άπαντα των Αγωνιστών του 21. 20,25 τόμοι. Δικό του έργο είναι. Το θυμάμαι τώρα. Με το βυσινί πλαστικό εξώφυλο. Τις πλούσιες εισαγωγές και τις επιμέλειες του καθ. Πρωτοψάλτη. Έργα για την ιστορία. Ο Τσουκαλάς ήτανε ο εκδότης. Αργότερα αφτά. Εγώ τον γνώρισα τότε. Με κείνο το βιβλίο μου. Αρχές του 54 (σ.σ. ο Γαλανός είχε κάνει τη μετάφραση στο βιβλίο του Ernest Hemingway «Ο γερο ψαράς και η θάλασσα»). Κάναμε τις διορθώσεις και με πήγαινε έπειτα σε κάπιες ταβέρνες, στη Πλάκα. Θυμάμαι το Μεθυσμένο Φεγγάρι. Μαζεβόταν λογοτέχνες εκεί. Τρώγαν πίναν λέγαν τίποτα για την τέχνη τους και απάγγελναν ποιήματα. Τα θυμάμαι εκείνα τα βράδια. Ήταν ένας τρόπος για πολλούς να χαίρονται τη ζωή. Ασήμαντοι κατά τάλα. Ξεχασμένοι τώρα. Έγραφαν ένα ποίημα και γύριζαν στις συγκεντρώσεις και το απάγγελναν. Τους γέμιζε αφτό. Ήταν και αφτοί εκλεκτοί της Μούσας. Ήτανε ποιητές.

22/9/03

Και κάτι ενδιαφέρον… 

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης (21/3) οι εκδόσεις Φαρφουλάς τιμούν τον Γιάννη Γαλανό-Πανίτσα, έναν ποιητή που ποτέ κανείς δεν βρέθηκε να πει μια καλή κουβέντα γι’ αφτόν και το έργο του. Το Σάββατο, 24 Μαρτίου, στις 2.00 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Φαρφουλάς, Μαυρομιχάλη 18. 
Θα διαβαστούν κάποια από τα 8.400 επιλεγμένα(*) ποιήματα του Γιάννη Γαλανού Πανίτσα με θέμα την ποίηση, μέσα από τις 29 (και βάλε) συλλογές του, που αρκετές απ’ αυτές θα εκτίθενται στη βιτρίνα του βιβλιοπωλείου. Θα συζητήσουμε επίσης, από μια λοξή φιλολογική σκοπιά, για το έργο του.

Η οργανωτική επιτροπή της εκδήλωσης: Διαμαντής Καράβολας, Πάνος Κουτούλιας, Ηλίας Μέλιος, Χρήστος Τσατσαρώνης και ο «Σύλλογος Φίλων προς Μελέτη και Διάσωση του έργου Γ.Γαλανού-Πανίτσα (Σ.Φ.Μ.Δ.Ε.Γ.Γ.Π)»