YEDEN ανατολικο-βαλκανικά…

Ο νεο-παραδοσιακός ήχος, εκείνος που κυριάρχησε στις world σκηνές, ιδίως στη δεκαετία του ’90 – την εποχή του ethnic ξεσαλώματος – εξακολουθεί ν’ απασχολεί τη μουσική ομήγυρη. Τούτο κάτι σημαίνει. Σημαίνει, βασικά, πως όσοι ξεκίνησαν, τότε, να τον υπηρετούν, συνεχίζοντας να ανταποκρίνονται στην ανάγκη για ένα ουσιαστικό δόσιμο, βρίσκονται τώρα κάπως μόνοι. Είναι η… μοναξιά του αποφασισμένου καλλιτέχνη, του ταγμένου δημιουργού, που δεν εξαρτά την προσφορά του από τα κελεύσματα του καιρού, αλλά μονάχα από τις βαθύτερες εσωτερικές του ανάγκες. Αυτή η αίσθηση – που δεν πρόκειται για αίσθηση, αλλά για βεβαιότητα – μου δίνεται, καθώς ακούω το άλμπουμ των Yeden [nomeolvides-co. Records, 2010], ενός ελληνικού συγκροτήματος, που κινείται στο χώρο των παλαιών ακουσμάτων, προσφέροντας ένα 2CD (διάρκεια περί τα 95 λεπτά) αποκλειστικώς δικών του συνθέσεων.Αν και κάποια από τα ονόματα των (ελλήνων) μουσικών – έτσι όπως περιεργάζομαι το όμορφο χάρτινο εξώφυλλο –, μου φαίνονται γνωστά, όπως ας πούμε εκείνο του Χρήστου Μπάρμπα, είναι ο Ισπανός Efren Lopez, εκείνος που με συνδέει με το παρελθόν του ήχου, και πιο συγκεκριμένα με τους L’Ham de Foc· ένα από τα καλύτερα ισπανικά γκρουπ του είδους. Παραλλήλως με τους L’Ham de Foc, ο Lopez αρχίζει να ταξιδεύει προς τα μέρη μας (Ελλάδα, Τουρκία) και να συνεργάζεται με μουσικούς, όπως οι Ross Daly, Mehmet Erenler, Erol Parlak, Yurdal Tokcan, Necati Celik, Στέλιος Πετράκης, Θύμιος Ατζακάς, Μαρία Θωίδου, το (ελληνικό) γκρουπ Ex Silentio, αλλά και με τους Χρήστο Μπάρμπα και Ελένη Καλλιμοπούλου, μέλη αμφότεροι των Yeden, επεκτείνοντας προς Ανατολάς τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες. Ποιοι είναι οι Yeden λοιπόν, έτσι όπως αναφέρονται τα ονόματά τους στο εξώφυλλο του CD; Οι Χρήστος Μπάρμπας νέι, καβάλ, μπανσούρι, φλογέρα, Ελένη Καλλιμοπούλου πολίτικη λύρα, λάφτα, Efren Lopez κιθάρες, ταρ, σάζι, ραμπάμπ, λαούτο, μπεντίρ, στάμνα, Παναγιώτης Πούλος λάφτα, σάζι, Θωμάς Κωστούλας διάφορα κρουστά, Δημήτρης Τασούδης τύμπανα και Pendram Khavarzamini τομπάκ. Ένα αμιγώς ακουστικό γκρουπ δηλαδή, που επιχειρεί – θα έλεγα, έτσι, με κάποια γενικότητα –, στις μουσικές της νοτιο-ανατολικής Μεσογείου.
Το αποτέλεσμα είναι εκείνο που πρέπει να είναι, από το πρώτο κιόλας άκουσμα. Το “Vima vima” (σύνθεση της Καλλιμοπούλου) σε συνεπαίρνει με τον διονυσιακό ρυθμό του και τα παράλληλα γεμίσματα από τον κεμεντσέ και τα πνευστά, το «Γύρω στις δώδεκα» (σύνθεση του Μπάρμπα) εμφανίζει μιαν αρχοντιά πλησίον εκείνης της κλασικής οθωμανικής μουσικής, ενώ το “Pente” ως σύνθεση (της Καλλιμοπούλου), και κυρίως ως απόδοση, θα το χαρακτήριζα ως ένα κάπως… avant θέμα, με την έξοχη κιθαριστική εισαγωγή του Lopez, τη δίλεπτη κρουστή χαμηλόφωνη «ομοβροντία», αλλά και το δυναμικό ομαδικό κλείσιμο. Κατ’ αναλογίαν το “Tutus sevenade”, μία τρίλεπτη σύνθεση του Παναγιώτη Πούλου, διατηρεί, εν πυκνώσει, όλα εκείνα τα μαγικά στοιχεία που αναγνωρίζουμε στις βορειο-ελλαδικές (πείτε τες και βαλκανικές) παραδοσιακές μουσικές. Όλα στο πρώτο CD. Στο δεύτερο CD τα τρία μεγάλης διάρκειας θέματα κυριαρχούν. Κατ’ αρχάς στο 15λεπτο «Πέρασμα» του Χρήστου Μπάρμπα η εισαγωγή με το νέι, η χρήση των κρουστών, αλλά και ο τρόπος που αναπτύσσεται η σύνθεση μας παραπέμπουν στις τρανές μουσικές της Ανατολίας, εκεί όπου το βαθύ τσιγγάνικο στοιχείο αποτελεί κινητήρια δύναμη. Το 15λεπτη «Φαάνθη» (επίσης σύνθεση του Μπάρμπα) είναι ένα εξαιρετικό κομμάτι (θα μπορούσα να το χαρακτηρίσω αμέριστα ψυχεδελικό), με άψογη μελωδική γραμμή και ιλιγγιώδη παιξίματα· από τις κορυφαίες στιγμές του “Yeden”. Αλλά και το 12λεπτο «Το μουστάκι της Μόνα Λίζα» (σύνθεση των Efren Lopez, Σοφίας Παπαγεωργίου, Χρήστου Μπάρμπα) δεν υπολείπεται. Απεναντίας, η κάπως προχωρημένη απόδοσή του το κάνει ακόμη πιο ελκυστικό στ’ αυτιά μου· κοντά στα «τραβηγμένα» φολκλορικά των Σουηδών Archimedes Badkar και Ramlosa Kvallar.
Επαφή: www.myspace.com/yedenmusic