ο KALLE KALIMA και ο Luis Buñuel

Παίζοντας με τον τίτλο της ταινίας τού Luis Buñuel Η Ωραία της Ημέρας (Belle de Jour) ο φινλανδός κιθαρίστας Kalle Kalima (γενν. το 1973) ηχογραφεί ένα άλμπουμ, το “Buñuel de Jour” [TUM, 2014], επηρεασμένο από τις ταινίες του φημισμένου ισπανού σκηνοθέτη. Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο (η σύνδεση μουσικής και σινεμά στα άλμπουμ του Kalima). Ο Φινλανδός έχει ήδη δώσει τα CD “Some Kubricks of Blood” (2009) και “Out to Lynch” (2011), τα αντίστοιχα tributes δηλαδή για τους Stanley Kubrick και David Lynch, συνεχίζοντας, τώρα, μ’ έναν σκηνοθέτη που είχε μάλλον… κακή σχέση με το soundtrack. Όπως είχε πει ο ίδιος ο Luis Buñuel σε μια συνέντευξή του, που αναδημοσιεύεται στο βιβλίο Πρόσωπα/ Ιδέες, Κινηματογράφος, Μπουνιουέλ [Πλέθρον, Αθήνα 1984]:

«Είμαι πεπεισμένος ότι ο κινηματογράφος μπορεί να τα καταφέρει χωρίς μουσική ή σχεδόν χωρίς μουσική. Στο ‘Κορίτσι’ ο Τραίηβερ, ο μαύρος, παίζει κλαρινέτο· ο Μίλλερ ο αγροφύλακας τραγουδάει με τη συνοδεία κιθάρας. Αυτό είναι όλο. Αυτή η μουσική αποτελεί σχεδόν μέρος του διαλόγου. Στη ‘Βιριδιάνα’ επίσης το Αλληλούια του Χαίντελ έχει μια δραματική αξία, που αφορά την υπόθεση·  η μουσική ροκ-εν-ρολ στο τέλος αποτελεί ένα σχόλιο, που θα μπορούσε να προέρχεται από ένα ραδιόφωνο· στις τελευταίες σκηνές του ‘Ναζαρέν’ ακούγονται τα τύμπανα, όπως τα χτυπάμε στην Καλάντα, το χωριό μου, τη Μεγάλη Εβδομάδα. Στον ‘Εξολοθρευτή Άγγελο’ δεν υπάρχει καθόλου μουσική, αν εξαιρέσει κανείς δυο αναπόφευκτα κομμάτια για τσέμπαλο και όργανο. Πιστεύω ότι η μουσική καθεαυτή έχει κάτι το προδοτικό. Μπορεί να κρυώσει αδυναμίες, που ίσως υπάρχουν στη σύνθεση της εικόνας μιας σκηνής. Καμιά φορά υπογραμμίζει τη δραματική ένταση περισσότερο από την ίδια την εικόνα».

Και όντως. Αν θυμηθεί κάποιος τις ταινίες του Buñuel που έχει δει, μπορεί να ανακαλέσει στη μνήμη του πολλά και διάφορα, αλλά πάντως όχι… νότες και κινηματογραφικά θέματα. Και αυτό είναι μάλλον περίεργο για έναν σκηνοθέτη αυτής της κλάσης (αλλά και της όποιας κλάσης…), το γεγονός, εννοώ, πως δεν υπάρχει διαθέσιμο/τυπωμένο ούτε ένα OST από ταινία του (αν υπάρχει κάτι πληροφορείστε με – και αναφέρομαι σε original soundtrack και όχι σε μουσικές επιμέλειες). Έτσι, για τον Kalle Kalima προκύπτει, εδώ, ένα ηθικής (ας το πω έτσι – αν και είναι «βαριά» η λέξη) όσο και αισθητικής φύσεως ζήτημα. Πόσο θεμιτό μπορεί να είναι, θέλω να πω (για να το απαλύνω κάπως), το να προτείνεις μουσικές εμπνεόμενος από τις ταινίες ενός δημιουργού, ο οποίος αδιαφορούσε τόσο φανερά για τα OSTs; Χάθηκαν τόσοι άλλοι;

Επιχειρώντας, λοιπόν, να ξεπεράσω αυτό το (προσωπικό) εμπόδιο και μένοντας στις μουσικές αυτές-καθαυτές του Φινλανδού και της παρέας του (Mikko Innanen άλτο σαξόφωνο και λοιπά πνευστά, Veli Kujala ακορντεόν, Teppo Hauta-aho κοντραμπάσο, κρουστά) διαπιστώνω μία προσπάθεια να αρθρωθούν συνθέσεις, θέματα και αυτοσχεδιασμοί που να μπορεί να «κολλήσουν» σε συγκεκριμένες «μπουνιουελικές» ταινίες. Για την Ωραία της Ημέρας επιφυλάσσεται ένα θέμα περίπου 6 λεπτών, στο οποίο πρωταγωνιστούν το ακορντεόν και το σαξόφωνο, και το οποίο κυλά κάπως σαν… παγερή ρομάντζα. Μπορεί να έχω πάρα πολλά χρόνια να δω την ταινία, νοιώθω όμως το… προς τα πού το πάει ο Kalima. Απεναντίας, για την σουρεαλιστική σάτιρα Το Φάντασμα της Ελευθερίας ο φινλανδός μουσικός έχει κάτι περισσότερο βαρύ και abstract, με την κιθάρα και το σαξόφωνο να στριγγλίζουν και την γενικότερη ανατρεπτική διάθεση να επιχειρεί (υποθέτω) να προσεγγίσει το κλίμα του έργου. Από την άλλη στον αγαπημένο Σίμωνα της Ερήμου μια… κάπως ψυχεδελική προσέγγιση μοιάζει ικανή να περιγράψει το αλλοπρόσαλλο του «μπουνιουελικού» μύθου (ok), ενώ στους αρκετά παλαιούς βίαιους και νεορεαλιστικούς Ξεχασμένους (1950), η ηλεκτρική κιθάρα αποκτά ροκάδικα χαρακτηριστικά σαν να θέλει να περιγράψει σκληρές λαϊκές καταστάσεις (εδώ, ακόμη και τα ξαφνικά «γεμίσματα» του ακορντεόν ακούγονται σαν riffs).

Ολοκληρώνοντας θα έλεγα πως ο Kalle Kalima και το συγκρότημα που τον συνοδεύει, οι K-18, έδωσαν ένα σίγουρα ενδιαφέρον και ηχητικώς περιπετειώδες άλμπουμ, το οποίον ακούγεται οπωσδήποτε καλύτερα… σκεπάζοντας τίτλο και track list.

Επαφή: www.tumrecords.com