ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ «Η» περίπτωση

Χαίρομαι, προσωπικώς, γιατί ένας από τους αγαπημένους μου συνθέτες των early eighties, ο Γιώργος Θεοδωράκης (γιός του Μίκη Θεοδωράκη), επανεμφανίζεται στη δισκογραφία μέσω ενός άλμπουμ, που περιλαμβάνει κυρίως ανέκδοτα tracks – από τα 16 θέματα του double LP “The Rules of the Game, Original Studio Recordings (1978-1996)” [Into the Light, 2014] τα 11 είναι ανέκδοτα. Επίσης τα 12 από τα 16 tracks προέρχονται από την δεκαετία του ’80, δύο είναι γραμμένα την διετία 1978-79 και δύο αφορούν στα nineties (τη διετία 1995-96). Άρα, το να γράψει κάποιος πως το “The Rules of the Game” περιλαμβάνει, κυρίως, υλικό του Γιώργου Θεοδωράκη από τα eighties δεν είναι εκτός πραγματικότητας. Εξάλλου στην δεκαετία του ’80 ανήκουν οι τρεις από τους τέσσερις ολοκληρωμένους δίσκους τού συνθέτη. Και αναφέρομαι στα LP «Νικοτίνη αρ. 5,6 & 9» [Toxotis L.P. GR. 101, 1981], «Σήμα» [MINOS MSM 500, 1983] και «Μάργκω» [Ιουλιανός, ΜΤΙ 006, 1988].

Ο Γιώργος Θεοδωράκης μπορεί να έγινε γνωστός το 1979, όταν έγραψε μουσική για την ταινία του Ανδρέα Θωμόπουλου Ο Ασυμβίβαστος (με τον Παύλο Σιδηρόπουλο και την Βέρα Κρούσκα), είχε όμως προηγούμενη θητεία στις ορχήστρες του πατέρα του, ήδη από τον «Μουσικό Αύγουστο» του 1977, αφού είχε διευθύνει και ενορχηστρώσει τα τραγούδια από το έργο «Ο Ήλιος και ο Χρόνος» και μάλιστα προς… pop κατευθύνσεις (όπως αναφέρει και η Gail Holst στο γνωστό βιβλίο της για τον Μίκη Θεοδωράκη, για το οποίον έχω γράψει παλαιότερα).

Επηρεασμένος από τα μεγάλα γκρουπ τού art rock (τους Pink Floyd των 70s, τους Genesis…), τους τραγουδοποιούς της εποχής του (Cat Stevens…) και βεβαίως τις ελληνικές μουσικές και τις μουσικές του πατέρα του, ο Γιώργος Θεοδωράκης δίνει από πολύ νωρίς στίγμα. Το στίγμα ενός ανθρώπου εξοικειωμένου, κατ’ αρχάς, με την τεχνολογία των synthesizers και από ’κει και πέρα με την δημιουργική χρήση τους. Το 1996 στο βιβλίο μου «Ραντεβού στο Κύτταρο» είχα δύο πρώτα λόγια για τις «Νικοτίνες» του. Με αντιγράφω: «Η δεύτερη εμφάνιση του Γιώργου Θεοδωράκη στη δισκογραφία είχε τίτλο ‘Νικοτίνη αρ. 5,6 & 9’. Ορχηστρική κατά βάση δουλειά, δίνει την ευκαιρία στο συνθέτη να πειραματιστεί με τους συνθετητές αλλά και με φυσικά όργανα (πιάνο, κρουστά, κιθάρα), τα οποία χειρίζεται ο ίδιος και ο Δημήτρης Παπαγγελίδης. Άξια προσοχής προσπάθεια, η οποία όμως δεν βρήκε πρόσφορο έδαφος στη δισκογραφική αγορά». (Εννοούσα πως έβλεπες ντάνες από απούλητες «Νικοτίνες» στην Ομόνοια, στα μέσα των 90s, με τιμές 2-3 κατοστάρικα, ενώ, σήμερα στο discogs, μια μέτρια κόπια πουλιέται 35 ευρώ και μια καλή αγγίζει τα 70. Έτσι είναι αυτά τα πράγματα…). Τώρα, στη συλλογή τής Into the Light, έχει καταβληθεί προσπάθεια ώστε να φιλοτεχνηθεί ένα συνολικό πορτρέτο του… ηλεκτρονικού Γιώργου Θεοδωράκη, και αυτή η προσπάθεια είναι απολύτως επιτυχημένη. Ισχύει, δηλαδή, εκείνο που έγραψα τις προάλλες και για το άλμπουμ του Βαγγέλη Κατσούλη στο ίδιο label. Πως το 2LP, στην περίπτωσή μας, λειτουργεί, λόγω της αισθητικής ενότητας και της παράλληλης ηχητικής ποιότητας που το διατρέχει, ως ένα ολοκληρωμένο και αυτοδύναμο έργο. Δεν έχουμε να κάνουμε δηλαδή με ανεμομαζώματα-διαβολοσκορπίσματα, αφού όλα τα tracks είναι με τέτοιον τρόπο τοποθετημένα ώστε να εμφανίζουν μιαν ενότητα.

Να σημειώσω κατ’ αρχάς πως θεωρώ το LP του Γιώργου Θεοδωράκη «Σήμα», ως ένα από τα σημαντικότερα, «κρυφά», των eighties. Τον δίσκο τον είχα αγοράσει με το που βγήκε, το 1983, ακούγοντάς τον δεκάδες φορές εκείνη την περίοδο. Ένα συναρπαστικό, δημιουργικό κολάζ φωνών, field recordings και βεβαίως μουσικών (ηλεκτρονικών και συμβατικών), που κατέληγε σ’ ένα από τα ωραιότερα ελληνόφωνα electro-pop της εποχής, τις «Φυλακές ανηλίκων» (ή «Φ.Α.») σε στίχους Μιχάλη Μαρματάκη (θα το συνέκρινα, ας πούμε, μόνο με δυο-τρία tracks των Χωρίς Περιδέραιο ή με τα καλύτερα της Λένας Πλάτωνος). Το ίδιο κομμάτι ο Θεοδωράκης το ηχογράφησε και στην «Μάργκω» του 1988, αλλά η εκτέλεση του «σήματος» δεν παίζεται. Χαίρομαι λοιπόν γιατί το «Φ.Α.» υπάρχει κι εδώ (είναι το τελευταίο track του 2LP), μεταφέροντας έτσι, μαζί με τα «Δρόμοι του γάλακτος» και «Μόνικο», το πνεύμα του «Σήματος» στις μέρες μας. Πέραν, λοιπόν, αυτών των τριών tracks, στο “Into the Light” ακούγονται και δύο κομμάτια από την «Μάργκω» του 1988. Είναι το εισαγωγικό «Τους κανόνες, το παιχνίδι» και το “Stou”. Με κρουστά Yamaha, ένα DX 7 κι ένα μπάσο Steinberger, ο Θεοδωράκης και οι συνεργάτες του (Νίκος Αντύπας, Σπύρος Νίτης, Νίκος Βαρδής) φτιάχνουν έναν «στρογγυλό» electro ήχο, που θα μπορούσε να θέλξει ακόμη και σήμερα. Εκεί όμως που αξίζει να σταθούμε περισσότερο είναι στα ανέκδοτα tracks, που αποτελούν, βεβαίως, και την πιο μεγάλη έκπληξη.  

Μένω λοιπόν στο “Genesis” (που με παρέπεμψε στις καλύτερες στιγμές των ELO), στην ατμοσφαιρική «Νικοτίνη 2», στο “The Lottery” (από σειρά της ΕΡΤ του ’84, κομμάτι με ελληνικά στοιχεία και με κάτι από… Μίκη), στο “Getaway” (με ήχο à la Tangerine Dream), στο “Ιn conclusion” (δεν ξέρω αν μόνον εγώ ανακαλύπτω, εδώ, κάτι από Mike Oldfield), στο “Relax 1” (που μου δημιούργησε αίσθηση soundtrack), στο “So many flowers” με τα προχωρημένα για την (ελληνική) electro-pop φωνητικά του, στο έξοχο “Escape” (με late 70s ήχο κάπου ανάμεσα σε Tangerine Dream και Michael Hoenig) και τέλος το “The rain” (που κινείται στα όρια της EDM).

Το “The Rules of the Game” ήρθε για να επιβεβαιώσει εκείνο που πάντα πίστευα για τον Γιώργο Θεοδωράκη. Ένας σημαντικός, αλλά κάπως «κλειστός» δημιουργός (εννοώ πως δεν φρόντισε ο ίδιος, μέσα στα χρόνια, να κάνει γνωστότερο το έργο του), που τοποθετείται, επάξια, στην πρώτη γραμμή της ελληνικής ηλεκτρονικής σκηνής, τα τελευταία 35 χρόνια.

Επαφή: www.facebook.com/IntoTheLightRecords