ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης διασκευάζει ρώσους κλασικούς συγγραφείς για το Φαντάζιο, επί δικτατορίας – Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Παστερνάκ και Λέρμοντοφ προσαρμοσμένοι για τις ανάγκες ενός οικογενειακού περιοδικού

Το βιβλίο Μεγάλοι Ρώσοι Συγγραφείς, Ντοστογιέφσκι / Τολστόι / Παστερνάκ / Λέρμοντοφ: Συνοπτική απόδοση των αριστουργημάτων τους από τον Τάσο Λειβαδίτη, που είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά από τις εκδόσεις Καστανιώτη, το 2008 και που τώρα (Νοέμβριος 2020) κυκλοφορεί ξανά από τις εκδόσεις Μετρονόμος, είναι ένα κάπως παράξενο βιβλίο. Κατά βάση μοιάζει μ’ έναν δίσκο μουσικής, που περιέχει μόνον διασκευές.
Διασκευές, όμως, σε βιβλία, και μάλιστα σε παγκόσμια λογοτεχνικά αριστουργήματα, νοούνται; Φυσικά, εμείς θα πούμε.

Κατ’ αρχάς τι σημαίνει διασκευή ενός βιβλίου; Πέρα από τις κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές βιβλίων, εκεί όπου έχουμε διασκευή, προσαρμοσμένη σ’ ένα άλλο μέσο, πέρα από τις ακουστικές διασκευές βιβλίων, υπάρχουν διασκευές, παλαιόθεν, πολυσέλιδων βιβλίων (ποιητικών ή μυθιστορημάτων), που σχετίζονται είτε με την εικονοποίηση των αρχικών βιβλίων (για παράδειγμα στα κόμιξ), είτε με την εξ ολοκλήρου διασκευή-συντόμευσή τους, που γίνεται είτε στο πλαίσιο της παιδικής λογοτεχνίας, είτε για να καλυφθούν οι ανάγκες ύλης των περιοδικών και των εφημερίδων, μα και για να προσελκυστεί ένα αναγνωστικό κοινό, που δυσκολεύεται να διαβάσει (λόγω έκτασης) τα πλήρη και ολοκληρωμένα λογοτεχνήματα.
Για παράδειγμα, υπάρχουν οι ιστορικές σαιξπηρικές διασκευές «για νεαρά άτομα» των Charles και Mary Lamb στο βιβλίο τους Tales from Shakespeare, από το 1807 και με δεκάδες έκτοτε εκδόσεις, και βεβαίως εκατοντάδες κλασικά κείμενα (Signet Classics) που κυκλοφορούν σε συντομευμένες εκδοχές, όπως Η Κόλαση (Δάντης), Δον Κιχώτης (Θερβάντες), Ροβινσών Κρούσος (Ντάνιελ Ντεφόε), Φρανκενστάιν (Mαίρη Σέλλεϋ), Το Νησί των Θησαυρών (Robert Louis Stevenson), Οι Άθλιοι (Βίκτωρ Ουγκώ), Ο Πόλεμος των Κόσμων (H.G. Wells), ενώ σε πάμπολλες διασκευές κυκλοφορούν (ανάμεσα σε άλλα) το Κομμουνιστικό Μανιφέστο του Καρλ Μαρξ και βεβαίως η Οδύσσεια και η Ιλιάδα του Ομήρου.
Μέχρι και τον 19ον αιώνα τούτη η κατάσταση ήταν κάπως σαν κοινή πρακτική στον κόσμο του βιβλίου, λόγω έλλειψης νομοθεσίας γύρω από τα πνευματικά δικαιώματα, όμως και σήμερα τυπώνονται τέτοια βιβλία, κυρίως εγχειρίδια (τεχνικά, μαγειρικής, ιατρικής κ.λπ.).
Υπάρχει κάτι που εντοπίσαμε στο δίκτυο, κι έχει ενδιαφέρον για την περίπτωσή μας. Κάτι που έχει γράψει ο δημοφιλέστατος αυστριακός συγγραφέας Στέφαν Τσβάιχ, στο βιβλίο του Ο Κόσμος του Χθες / Αναμνήσεις ενός Ευρωπαίου [Printa, 2006], που είχε κυκλοφορήσει, για πρώτη φορά, το 1942. Λέει κάπου ο Τσβάιχ:
«Ακόμα και στα πιο φημισμένα κλασικά αριστουργήματα με ενοχλούν τα πολυάριθμα σημεία όπου η πλοκή σέρνεται αργά και νωχελικά, και συχνά πρότεινα σε διάφορους εκδότες το τολμηρό σχέδιο να εκδώσουν κάποια στιγμή μια σειρά με όλα τα σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, από τον Όμηρο, τον Μπαλζάκ και τον Ντοστογιέφσκι ως το Μαγικό βουνό, σε μια συντομευμένη εκδοχή, αφαιρώντας ό,τι περιττό βάραινε το καθένα ξεχωριστά, και τότε όλα αυτά τα έργα, που έχουν αναμφίβολα διαχρονικό περιεχόμενο, θα μπορούσαν, ξαναζωντανεύοντας, να ασκήσουν επιρροή στην εποχή μας».
Το θέμα λοιπόν είναι υπαρκτό, έχει εξεταστεί ευρύτερα και απασχολεί, είτε θετικά είτε αρνητικά, τους συγγραφείς και την βιβλιοαγορά.
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/articles/book_articles/311590/o-poiitis-tasos-leivaditis-diaskeyazei-rosoys-klasikoys-syggrafeis-gia-to-fantazio-epi-diktatorias