ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΥΡΟΥΠΟΣ / ΙΟΥΛΙΤΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ μπεμπελούνες

Στη σειρά των πέντε CD με μελοποιημένη ποίηση του Γιώργου Κουρουπού (γενν. 1942), που έχει ήδη εκδώσει («Νύχτες, Εικόνες κι ένα Κορίτσι», «Αρχή του Κόσμου Πράσινη») ή σκοπεύει να εκδώσει στο άμεσο μέλλον η Subways Music, εντάσσεται και το παρόν τρίτο CD, που τιτλοφορείται «Μπεμπελούνες» (2023). Σ’ αυτό ο Γιώργος Κουρουπός μελοποιεί, για φωνή και πιάνο, ποιήματα της Ιουλίτας Ηλιοπούλου.

Το CD χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο, που αποτελείται από επτά τραγούδια αποκαλείται «Μπεμπελούνες», ενώ το δεύτερο, που αποτελείται από έντεκα τραγούδια αποκαλείται «Τραγούδια από τους τόπους».
Και τα δύο έργα, που είναι για φωνή και πιάνο, όπως προείπαμε, αποδίδονται από τους Τάση Χριστογιαννόπουλο (βαρύτονος) και Θανάση Αποστολόπουλο (πιανίστας).
Οι επτά «μπεμπελούνες» πρέπει να είχαν παρουσιαστεί για πρώτη φορά «ζωντανά» στις 14 Μαΐου 2018, στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη. Πάντως με εκείνη την αφορμή η Ιουλίτα Ηλιοπούλου είχε μιλήσει για τις «μπεμπελούνες» σε συνέντευξή της (στην Άννα Γεωργιάδου), που εντοπίζεται στον ιστότοπο του ιδρύματος, με ημερομηνία 10 Απρ. 2018. Διαβάζουμε σχετικώς:
«Είναι τραγούδια για φωνή και πιάνο. Τραγούδια που χαρακτηρίζονται από τη μετάθεση της παιδικής τρυφερότητας στην ευαισθησία των μεγάλων. Τα τραγούδια φαινομενικά αναφέρονται στο φεγγάρι. Πιο σωστά, η ίδια η λέξη Μπεμπελούνα υποδηλώνει το μωρό του φεγγαριού. Είναι ένας τρόπος να βλέπεις τη ζωή, τη νύχτα, τον έρωτα, την απουσία μέσα από διάθεση ειλικρινούς παιδικότητας, αλλά και παιδικής ειλικρίνειας, απόλυτης, τρυφερής, σκληρής κάποτε. Τα τραγούδια άλλοτε αναφέρονται σε μια άδεια κούνια, άλλοτε σε μια ερωτική κλίνη, στη χαρά της συνύπαρξης ή και σε μια βροχή που στον συνεχή χτύπο της δηλώνει κάθε αγωνία και έγνοια για τον άλλο… Ο Γιώργος Κουρουπός ξέρει να ακούει σε βάθος κάθε λέξη, κάθε συλλαβή, κάθε σιωπή της ψυχής που προηγείται του λόγου και τον πυροδοτεί. Ξέρει να κάνει με τη μουσική του ανάγλυφα τα αισθήματα, αλλά και να εντείνει την αλήθεια μιας εκμυστήρευσης, διαθέτοντας πάντα απλόχερα την τρυφερότητα, την τόλμη, την πνευματικότητα της δικής του ευαισθησίας».
Η μελοποίηση ενός ποιήματος, ή ενός στίχου γενικότερα, για φωνή και πιάνο είναι από τη φύση της πλήρης. Ο ήχος ενός οργάνου, είτε αυτό είναι το πιάνο είτε ακόμη και η κιθάρα, «βοηθά» το τραγούδι να ακουστεί στην εντέλειά του. Τούτο σημαίνει πως δι’ αυτών των προσεγγίσεων δεν μπορεί να «σκεπαστούν» οι όποιες (ενδεχόμενες) αδυναμίες μιας μελοποίησης. Ο ήχος είναι «καθαρός», φωνή και πιάνο, και τίποτα –καμία ευρύτερη ενορχηστρωτική επεξεργασία, καμία εκ των υστέρων στουντιακή τεχνική– δεν μπορεί να αποκρύψει την μελοποιητική ουσία.
Ο Γιώργος Κουρουπός έχει δώσει έξοχα δείγματα μελοποιήσεων αυτού του τύπου, τραγουδιών εννοούμε για φωνή και πιάνο, κάτι που επαναλαμβάνει φυσικά και στις «Μπεμπελούνες».
Εν τω μεταξύ τα τραγούδια ακόμη και από τις διάρκειές τους δείχνουν τι πραγματικά συμβαίνει εδώ. Όταν υπάρχουν κομμάτια που διαρκούν 1:03, 1:27, 1:32 κ.λπ. γίνεται αμέσως αντιληπτό πως η μελοποιητική προσπάθεια λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη της την διάρκεια της ανάγνωσης καθενός από τα ποιήματα. Τούτο σημαίνει πως οι μελωδίες του Γ. Κουρουπού είναι «σφιχτές», «κολλημένες» πάνω στον λόγο, δίχως να καταχρώνται του χρόνου, με τον Τάση Χριστογιαννόπουλο να ακούγεται σαν («σαν» λέμε) να απαγγέλλει τα ποιήματα. Φυσικά, δεν απαγγέλλει, τραγουδά 100%, αλλά είναι τόσο άμεση η επικοινωνία του ακροατή με τον λόγο της ποιήτριας, μέσω της φωνητικής απόδοσης, ώστε να δημιουργείται αυτή η ψευδαίσθηση.
Φυσικά, ο ερμηνευτής κινείται πάνω στα μελωδικά patterns του συνθέτη, που υλοποιεί δια του πιάνου του ο Θανάσης Αποστολόπουλος – τον οποίον, ως πιανίστα, χαρακτηρίζει η ίδια απλότητα και αμεσότητα. Γενικώς, είναι η παιγνιώδης διάθεση (που εμπεριέχει την απλότητα και την αμεσότητα) εκείνη που κυριαρχεί στις «Μπεμπελούνες» – τραγούδια, που, σε ορισμένους/ες, ίσως θυμίσουν κάτι από την «Λιλιπούπολη».
Ο ίδιος λυρισμός, τόσο στον λόγο, όσο και στις μελοποιήσεις και τις ερμηνείες (τραγουδιστή και πιανίστα) επικρατεί και στην ενότητα «Τραγούδια από τους τόπους». Κι εδώ οι διάρκειες των τραγουδιών είναι σχετικώς μικρές, καθώς κυμαίνονται από 1:51-3:53, με τις μελωδίες του Γ. Κουρουπού να είναι πάντα «καθαρές» και ευανάγνωστες, σπάνιας μεστότητας και εκφραστικής γλυκύτητας – με τον τραγουδιστή και τον πιανίστα να ανταποκρίνονται πλήρως στις ιδιαιτερότητες των συνθέσεων (όπως ακούμε στην «Καταιγίδα» ή στις «Παπαρούνες»), που σχετίζονται και με την προσαρμογή των οργάνων (φωνή-πιάνο) στις απαιτήσεις του ποιητικού λόγου.
Επαφή: www.subways.gr