οι ελληνικοί δίσκοι που κυκλοφόρησαν πριν από 50 χρόνια, στο πρώτο επτάμηνο του 1974 – υπήρχε ακόμη δικτατορία στη χώρα, με τον πανζουρλισμό να γίνεται από τον Αύγουστο και μετά, βασικά λόγω Μίκη Θεοδωράκη

Οι δίσκοι του 1974, 50 χρόνια πριν, έχουν μια ιδιομορφία, και θα είναι παράλειψη αν αυτή δεν επισημανθεί. Ιδιόμορφο ήταν το ίδιο το 1974 κατ’ αρχάς, και αυτό ακριβώς περνάει και στη δισκογραφία. Είναι, λοιπόν, οι δίσκοι που κυκλοφορούν επί δικτατορίας (έως και τον Ιούλιο του ’74), και είναι οι δίσκοι που κυκλοφορούν από τον Αύγουστο και μετά, επί μεταπολίτευσης πια.
Το όριο της 24ης Ιουλίου 1974, όταν πέφτει η χούντα και έρχεται ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, έχει μεγάλη σημασία όχι μόνο για την πολιτικοκοινωνική ιστορία του τόπου, αλλά και για τα καλλιτεχνικά ζητήματα γενικότερα. Το θέατρο βεβαίως, σίγουρα τον κινηματογράφο, τις εκθέσεις εικαστικών, την ελληνική μουσική και το τραγούδι κ.λπ.
Αν στο πρώτο επτάμηνο του ’74 ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ουσιαστικά απών από τη δισκογραφία, από τον Αύγουστο και μετά δεν είναι απλώς παρών, είναι πανταχού παρών, χτίζοντας με τα απαγορευμένα επί επταετίας τραγούδια του, αλλά και με τα πιο καινούρια, τη βάση του πολιτικού τραγουδιού της πρώιμης μεταπολίτευσης. Άρα, και μόνο γι’ αυτό το λόγο το πρώτο κομμάτι του ’74, επί χούντας Ιωαννίδη, δεν έχει ουδεμία σχέση με το δεύτερο, επί μεταπολίτευσης. Ο Θεοδωράκης, από μόνος του, είναι αυτός που κάνει τη μεγάλη διαφορά.
Η ελληνική δισκογραφία στο ιστορικό κομμάτι της έχει κενά, και αυτά φαίνονται (και) στους δίσκους του 1974 – καθότι τα αρχεία των εταιρειών δεν είναι ενημερωμένα, ή χάθηκαν τέλος πάντων οι λεπτομέρειες στην πορεία, με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν επίσημα ντοκουμέντα για πολλά άλμπουμ (LP) εκείνου του έτους, σε σχέση με την ημερομηνία κυκλοφορίας τους. Βλέπουμε, εννοώ, ένα «1974» στο label ή στο οπισθόφυλλο, αλλά «κανείς» δεν ξέρει ποιο μήνα ή και ποια ημέρα βγήκε, τελικά, ο δίσκος – τον Μάρτιο, τον Ιούλιο ή τον Δεκέμβριο; Και αν βγήκε τον Ιούλιο, αυτό συνέβη πριν από τις 24 ή την τελευταία εβδομάδα εκείνου του μήνα;
Πρέπει να ξέρουμε, θέλω να πω, τι κυκλοφόρησε στο πρώτο επτάμηνο του ’74, γιατί από ’κει μπορεί να διαπιστωθούν διάφορα – για παράδειγμα, τα όρια «ανοχής» του δικτατορικού καθεστώτος. Τι επιτρεπόταν, τέλος πάντων, και υπό ποιους (λογοκριτικούς) όρους, και τι όχι. Κάτι που είναι οπωσδήποτε πολύ σημαντικό, για την ιστορική γνώση.

Το 1974, πριν από 50 χρόνια, ο Γιάννης Μαρκόπουλος κυκλοφορεί τρία πολύ σημαδιακά άλμπουμ στην Columbia. Τη «Θητεία», τους «Μετανάστες» και το «Θεσσαλικό Κύκλο». Αν πάρεις το LP «Θητεία» και το περιεργαστείς θα δεις, απλά, στο label, ένα «1974». Ακόμη και στην CD-επανέκδοση του 2011 [EMI-Η Καθημερινή], με το πολυσέλιδο ένθετο, εκείνο που διαβάζουμε είναι το «πρώτη έκδοση δίσκου: 1974». Διαβάζουμε, όμως, και κάτι άλλο, στο σημείωμα του δημοσιογράφου Γιώργου Νοταρά, στο ένθετο. Το εξής: «Άκουσα για πρώτη φορά τη Θητεία από το ραδιόφωνο τον Αύγουστο του ’74, στην αρχή της μεταπολίτευσης, κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών». Απ’ αυτό το παράθεμα θα μπορούσε κάποιος να νομίσει πως η «Θητεία» είναι δίσκος της μεταπολίτευσης, αλλά στην πράξη το ιστορικό αυτό LP κυκλοφορεί περί τον Μάρτη του ’74, δηλαδή επί δικτατορίας ακόμη.
Τώρα, αν παίζονταν από το ραδιόφωνο και τις διαφημιστικές εκπομπές της Columbia (ή και γενικότερα) τα «Λόγια και τα χρόνια», το «Κι είδα γυναίκες» και τα «Μαλαματένια λόγια» (όλα σε στίχους Μάνου Ελευθερίου) δεν μπορώ να το πω με σιγουριά. Ο δίσκος, όμως, κυκλοφορούσε κανονικά στα καταστήματα.
Πριν από την μεταπολίτευση, και πάντα μέσα στο 1974, θα έβγαιναν στην αγορά τουλάχιστον δύο δίσκοι του Μάνου Χατζιδάκι. Ο ένας ήταν «Ο Οδοιπόρος, Το Μεθυσμένο Κορίτσι και Ο Αλκιβιάδης» [Νότος] (περί τον Μάρτιο του ’74) και ο άλλος «Τα Πέριξ» [Πολύτροπον] (λίγο πιο μετά). Οι δύο αυτοί δίσκοι είναι επίσης πολύ σημαντικοί – ιδίως ο πρώτος, που περιλαμβάνει, πρωτότυπα τραγούδια, γιατί ο άλλος περιλαμβάνει διασκευές σε ρεμπέτικα και λαϊκά. Ιδιάζουσες διασκευές οπωσδήποτε, ενταγμένες μέσα στο κλίμα της ρεμπετοαναβίωσης της εποχής, αλλά σε κάθε περίπτωση διασκευές. Δίσκος μεταιχμίου, ανάμεσα στα δύο τμήματα του ’74, δείχνει να είναι και το σάουντρακ του Χατζιδάκι από την ταινία του Dusan Makavejev “Sweet Movie”. Δύσκολα όμως μπορώ να πω με σιγουριά, αυτή τη στιγμή, αν τυπώθηκε πριν ή μετά από την πτώση της δικτατορίας.
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/music/oi-ellinikoi-diskoi-poy-kykloforisan-prin-apo-50-hronia-sto-proto-eptamino-toy-1974