«Επιτάφιος για Εχθρούς και Φίλους»: το πολεμικό δράμα του Jiří Sequens με τον Νίκο Κούρκουλο και την Emely Reuer από το 1966 – στην ταινία περιγράφεται η πιο σκοτεινή εποχή στην Ευρώπη, στον 20ο αιώνα, αμέσως μετά την κατάρρευση του Άξονα

Δεν είμαι σίγουρος αν αυτή την ταινία, την «Επιτάφιος για Εχθρούς και Φίλους», με τον οικείο σε πολλούς και πολλές τίτλο, μπορείς να την αποκαλέσεις ελληνική. Σίγουρα η παραγωγή της ήταν ελληνική (Skouras Films / Κλέαρχος Κονιτσιώτης), σίγουρα ήταν γυρισμένη στην Ελλάδα, αλλά η σκηνοθεσία της ανήκε σ’ έναν μάστορα του τσεχοσλοβάκικου (τότε) σινεμά, τον Jiří Sequens (1922-2008).

Ο Sequens ήταν κομμουνιστής και μάλλον παρέμεινε τέτοιος και μετά τις «κοσμοϊστορικές αλλαγές», στο τέλος των 80s και την αρχή των 90s. Περισσότερο, ίσως, για να μην προδώσει το παρελθόν του και λιγότερο, επειδή ταυτιζόταν σώνει και καλά με τη συγκεκριμένη ιδεολογία. Ο άνθρωπος υπήρξε επαγγελματίας σκηνοθέτης και έπρεπε να δουλέψει μέσα σε συγκεκριμένες συνθήκες, θέτοντας τις γνώσεις και το ταλέντο του στην υπηρεσία της κομμουνιστικής αφήγησης.
Ταινίες, που αντανακλούσαν αυτού του τύπου τη δουλειά του Jiří Sequens είχαν γυριστεί και πριν την κάθοδό του στην Ελλάδα, στο μέσο του ’60, όπως για παράδειγμα συνέβαινε με την “Cesta ke Štěstí” (Δρόμος για την Ευτυχία) το 1951, στην οποία καταγραφόταν η ιστορία μιας γυναίκας που βοηθούσε, στο χωριό της, την διαδικασία κολεκτιβοποίησης της αγροτικής γης, μα και μετά, στο διάστημα 1975-1980, όταν θα σκηνοθετούσε τη δραματική τηλεοπτική σειρά “Třicet Případů Majora Zemana” (Οι Τριάντα Περιπτώσεις του Ταγματάρχη Ζέμαν) – εκεί όπου ένας επιθεωρητής της αστυνομίας θα επιχειρούσε να διαλευκάνει ποικίλες υποθέσεις, κάτω βεβαίως από το άγρυπνο μάτι του καθεστώτος.
Την καλύτερη ταινία του ο Jiří Sequens θα την γύριζε λίγο πριν έρθει στην Ελλάδα και αυτή θα ήταν η “Atentát” (Δολοφονία) από το 1965, στην οποία ο τσεχοσλοβάκος σκηνοθέτης αποτύπωνε την ιστορία της δολοφονίας ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου των Ναζί, του Reinhard Heydrich (αληθινό πρόσωπο), στην Πράγα του 1942.
Η ταινία αυτή είχε διακριθεί στο 4ο Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Μόσχας (5-20 Ιουλίου 1965), λαμβάνοντας «χρυσό βραβείο», όπως και στην 6η Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης (τέλος Σεπτεμβρίου 1965), όταν είχαν προβληθεί και ξένες ταινίες στην διοργάνωση, με την “Atentát” (στα ελληνικά «Ο Δήμιος της Πράγας») να λαμβάνει «β τιμητική διάκριση».
Δεν είμαι βέβαιος αν ο Jiří Sequens είχε έρθει στην Ελλάδα με αφορμή την προβολή της ταινίας του στη Θεσσαλονίκη, όμως σίγουρα, τότε, θα τον γνώρισε έμμεσα (μέσω της ταινίας) ή άμεσα (πρόσωπο με πρόσωπο) ο Κλέαρχος Κονιτσιώτης (1926-1989), ο οποίος διαγωνιζόταν στην «Εβδομάδα» ως παραγωγός της ταινίας «Επιστροφή» (σκ. Ερρίκος Ανδρέου).
Ο Κονιτσιώτης είχε μια κάποια «τρέλα» με τις πολεμικές ταινίες εκείνη την εποχή, η οποία συνδεόταν (και) με τα πολεμικά επίκαιρα, από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, που είχε καταφέρει να εξασφαλίσει. Εθεωρείτο κατόρθωμα, τότε, κάτι τέτοιο και ο Κονιτσιώτης ήταν αποφασισμένος να τα εκμεταλλευθεί εμπορικά. Έτσι, θα γέμιζε με «επίκαιρα» την ταινία «Προδοσία» (1964) του Κώστα Μανουσάκη, στην οποία ήταν συμπαραγωγός, ενώ το ίδιο θα έκανε και με την ταινία του Jiří Sequens «Επιτάφιος για Εχθρούς και Φίλους».
Έψαχνε τρόπους, λοιπόν, ο Κονιτσιώτης, για να «δέσει» το υλικό που είχε στα χέρια του, αλλά του έλειπαν τα σενάρια – τα οποία, όμως, θα έβρισκε στην πορεία, αφού στην «Προδοσία», η αρχική ιδέα του Νότη Περγιάλη θα γινόταν σενάριο από τους Κώστα Μανουσάκη-Άρη Αλεξάνδρου, ενώ στο «Επιτάφιος για Εχθρούς και Φίλους» μία πρώτη δική του ιδέα θα γινόταν σενάριο από τους Βασίλη Βασιλικό-Jiří Sequens.
Η ταινία είχε ξεκινήσει να γυρίζεται στη χώρα μας στο τέλος Νοεμβρίου του 1965, ενώ δύο μήνες αργότερα, στο τέλος Ιανουαρίου του ’66, ήταν πλέον ολοκληρωμένη. Σκηνές, δε, θα κινηματογραφούνταν σε διάφορες τοποθεσίες της Αθήνας, με τα πιο πολλά «εσωτερικά» να γυρίζονται στην περιώνυμη Βίλα Καζούλη, στην Κηφισιά. Όπως είχαν γράψει τότε και οι εφημερίδες («Ελευθερία»):
 
Η συνέχεια εδώ...
https://www.lifo.gr/culture/cinema/epitafios-gia-ehthroys-kai-filoys-ena-polemiko-drama-toy-1966-me-ton-niko-koyrkoylo